-
۱۳۹۳-۰۷-۲۰ ۱۰:۲۹
گفتاری از مصطفی تقوی؛
تاثیر بر تکنولوژی
تکنولوژی طبیعت غنی و پیچیده را مورد ملاحظه و پژوهش قرار میدهد، و از درون آن یک سلسله قوای علّی بیرون میکشد. و با توجه به اینکه هستی امری است غنی و پیچیده، این رویارویی با طبیعت پیچیده و غنی، متاثر از هنجارها و مبانی شناختی تکنولوژیست خواهد بود؛ یعنی در واقع وی گزینشی عمل می‌کند.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۹ ۱۱:۱۸
بیژن عبدالکریمی؛
10 پرسش انتقادی از فلسفه‌های تحليلی
به واسطه بسط مدرنيته در روزگار ما عقلانيت جديدِ حاصل از عقلانيت و سنت متافيزيک يونانی امری جهانی شده است. لذا فلسفه‌های تحليلی به دليل درک غيرتاريخی و لذا مطلق و جهانشمول فرض کردن عقلانيت متافيزيکی و نظام اپيستميک و علمی حاصل از آن، شيفته و دل بسته عقلانيت علمی جديد بوده، هيچ گونه تفکر غيرمتافيزيکی را به رسميت نمی‌شناساند.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۴ ۱۰:۵۹
گزارشی از نشست «نسبت فضایل عقلی و فضایل اخلاقی»/بخش دوم؛
اهمیت تفکیک نفس در نظام ارسطویی
برای تفکیک فضایل عقلی از فضایل اخلاقی قوای نفس برای ارسطو مهم است؛ چون نفس به نوعی تقسیم‌بندی می‌شود، فضایل عقلی از فضایل اخلاقی متمایز می‌شود. نفس یک قسمتی دارد که عاقل است، عقل به قسمت‌های دیگر نفس می‌گوید که چه کند؛ بنابراین نفس قسمت‌های دیگری دارد که غیرعاقل است و باید حرف آن قسمت عاقل را گوش کند. فضایل اخلاقی مربوط به این قسمت غیرعاقل است، همچنین فضایل عقلی آن قسمت عاقل است؛ بنابراین فضیلت عقلی با فضیلت خلقی متفاوت می‌شود.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۲ ۰۸:۵۲
گزارشی از نشست «نسبت فضایل عقلی و فضایل اخلاقی»/ بخش اول؛
طبیعی‌گرایی و ناطبیعی‌گرایی در فلسفۀ اخلاق
در فلسفه‌ی اخلاق یک طبیعی‌گرایی و یک ناطبیعی‌گرایی داریم. ارسطو طبیعی‌گرا بوده است و اکویناس هم تا حد زیادی طبیعی‌گرا است. طبیعی‌گرایی به چه معنا است؟ در ارسطو یعنی تمام افراد یک نوع، یک ذات واحد دارند. در نوع انسان، ذات واحد، عقل است. کمال انسان این است که این عقل را به کمال برساند. به این معنا ارسطو طبیعی‌گراست. اما در زیست‌شناسی جدید به این معنا به نوع گونه‌ی انسان و تمام گونه‌های دیگر ذات واحدی ندارند؛ بنابراین در اصل مبنای طبیعی‌گرایی زده می‌شود.
-
۱۳۹۳-۰۷-۰۱ ۱۵:۲۵
گفتاری از عزت‌اله فولادوند؛
بینش تاریخی در تبیین سیاسی
مقصود رانکه از اینکه باید دید در گذشته واقعا چه روی داده است، این بود که مورخ در عین توجه دقیق به امور واقع و تحقیق در مدارک و اسناد هموراه باید در پی ترسیم چهره عمومی و بیرون‌کشیدن جوهره وقایع مورد بحث باشد. به علت این سوءتعبیر تاریخ‌نگاران در فرانسه، آلمان و آمریکا به او پشت کردند و به گفته یکی از دانشوران او را برای آنچه نوشته بود و سوءاستفاده دیگران از اندیشه او و آنچه ننوشته بود، مورد شماتت قرار دادند.
-
۱۳۹۳-۰۶-۱۹ ۰۹:۵۳
گزارش از همایش «تاریخ و علوم سیاسی»/(بخش سوم)؛
رابطه‌ی میان علوم تعمیمی و تفریدی، گفت‌وگوی لال‌ها و کرها
رابطه‌ی میان علوم تعمیمی و علوم تفریدی همان‌طور که برودل آن را صورت‌بندی کرده است گفت‌وگوی لال‌ها و کرهاست؛ چون از رشته‌ی تاریخ و از موضع خود صحبت می‌کنم مایل هستم تقلیدی از ادعانامه‌ی مورخان علیه این دوگانه داشته باشم و همچنین به‌طور خاص از علوم انسانی تعمیمی صحبت کنم. به نظر من در دو سطح می‌توان ادعانامه‌ی مورخان را خلاصه و بیان کرد.
-
۱۳۹۳-۰۴-۰۱ ۱۱:۴۷
گزارش از همایش «تاریخ و علوم سیاسی»/ بخش اول؛
تاریخ‌زدایی از سیاست و سیاست‌زدایی از تاریخ
تاریخ‌زدایی از سیاست و سیاست‌زدایی از تاریخ به این معنی است که پدیده‌های سیاسی یا موضوع دانش سیاسی تنها منحصر به پدیده‌های بزرگ مانند انقلاب‌ها و جنبش‌های سیاسی و کودتاها نیست، بلکه باید تاریخ را در حوزه‌ی تاریخ سیاسی یا تاریخ اندیشه‌ی سیاسی، سراسر سیاسی خواند و مطالعه کرد، همچنین مناسبات بین افراد را هم باید سیاسی دید نه آنکه تنها پدیده‌های منحصراً سیاسی را سیاسی ببینیم.
-
۱۳۹۳-۰۳-۰۷ ۰۶:۲۲
گفتاری از محمدعلی مرادی؛
آیا مهندس ِمسلمان ممکن است؟
مسلمانان ناگزیرند که یا در مبانی متافیزیک خود تجدیدنظر کنند یا اینکه بدون طراحی و تجدیدنظر در مبانی متافیزیک، پروژه‌ی متفاوت در چارچوب علوم طبیعی و تکنولوژی را به گونه‌ای منفعل مورد استفاده قرار دهند و در این روند تمامی تمدن و فرهنگ خود را از جنبه‌ی محتوا تهی کرده و تنها به ظاهر امر بسنده کنند.
-
۱۳۹۳-۰۳-۰۳ ۰۹:۴۲
گزارشی از برنامه زاویه؛
ملاصدرا و پرسش‌های جدید
در حوزه فلسفه و حیات پویای آن، ابنرشد، فیلسوف دنیای اسلام برای غرب مسیحی نقطهی آغاز بود اما برای شرق اسلامی یک پایان. در واقع غرب دچار یک سلطه عقلگریز در خود شده بود که با چراغ ابنسینا و ابنرشد از آن فضا خارج شد. اما شرق از تکنیکهای پژوهشی غفلت کرد، شیوه‌ی پژوهشی که مسبوق به یک خودآگاهی است. و در اینجا سخن این است که ما اساسا این خودآگاهی را نسبت به سنت خود، پیدا نکردیم.
-
۱۳۹۳-۰۲-۳۱ ۰۶:۲۷
گزارشی از نشست «بحران علوم اروپایی از نگاه هوسرل»؛
سرچشمههای فراموش‌شده‌ی معنای علم
هوسرل با فرض اینکه علم به یک بخش نظامیافته از شیوه‌ی اندیشیدن و حتی بودنِ انسان جدید تبدیل شده است، تأمل بر سرچشمههای فراموش‌شده‌ی معنای علم را شیوهای برای تأمل بر خود و نیز وظیفهای فلسفی میداند و بر این اساس راه‌حل بحران علوم را نه در ترک کردن علم بلکه در بازتأسیس مفهوم صحیح آن در نظر می‌گیرد.
-
۱۳۹۳-۰۲-۲۵ ۰۸:۵۵
گفتاری از حمید پارسانیا؛
برای دگرگونی عالم باید فرهنگ دگرگون شود
غفلت و غفلت افزایی در این عالم وظیفه ما نیست. تفسیر درست از این عالم باعث عبور از این عالم می‌شود. شناخت درست از این عالم، مسیر درست و تحول این عالم را نشان میدهد.کسانی که اهل دنیا هستند بر غفلت این عالم میافزایند. اما کسانی که اهل تفکر، تأمل و تدبر هستند مسیر عبور از این عالم، آمادگی، پیام و کلام حقیقت وجود، هستی، هستی مطلق و خداوند سبحان را میشنوند.
-
۱۳۹۳-۰۲-۲۴ ۱۰:۵۶
گفتاری از علی پایا؛
پیوند علوم انسانی و اجتماعی با مهندسی در تکنولوژی
علوم انسانی و اجتماعی عموما به جز یک یا دو مورد به طور استثنا، باقی عمدتا تکنولوژی هستند و به این اعتبار میباید آنها را تکنولوژیهای انسانی و اجتماعی نامید. از این رو، مهندسی میتواند و باید با بهرهگیری بهینه از تکنولوژی علوم انسانی و اجتماعی، به آن مدد برساند.
-
۱۳۹۳-۰۲-۲۴ ۰۹:۵۴
گفتاری از رضا داوری اردکانی؛
ما یک بشر تکنیکی ساختهایم
ما یک تکنیک ساختیم. ما یک بشر تکنیکی ساختیم. بشر باید بتواند تکنیک را کنار بگذارد و عهد دیگری ببندد. من منظورم این است که با تکنیک چه سر و کاری و چه رابطهای داریم. آیا میتوانیم در این رابطه بیاندیشیم که تکنیک با ما و با وجود ما چه کرده است؟
-
۱۳۹۳-۰۲-۲۲ ۰۹:۵۸
بیژن عبدالکریمی؛
سهم فردید و نصر در بی‌تفاوتی تاریخی ما نسبت به تکنولوژی
متفکرانی همچون فردید، یا سید حسین نصر یا حامیان ایدۀ علوم جدید دینی و پیروان آنها و همۀ كسانی كه بصيرتهای هايدگری در باب تكنولوژی را به نحو نامتفکران در ايران بازگو كردهاند در شكلگیری ناهمزمانی تاریخی ما و بیتفاوتیمان نسبت به قدرت تكنولوژی یا عدم شکل‌گیری عزمیت تاریخی ایرانیان در نیل به این مهمترین منبع قدرت مدرن و در نتیجه برعهده نگرفتن نقش خویش در تقدیر تاریخ کنونی خود سهيم هستند.
-
۱۳۹۳-۰۲-۲۲ ۰۸:۲۱
گفتارى از سيدحسين نصر؛
تکنولوژیهای جدید و تهی شدن انسان از عالم معنا
باید بدانیم تکنولوژی جدید ادامهدهندهی تکنولوژی قدیم نیست، بلکه شکاف عمیقی بین آنها به وجود آمده است. این شکاف از این جهت قابل اهمیت است که تکنولوژی قدیم خلاقیت صنعتگران بر آن حکومت میکرده است. در حالیکه در تکنولوژی جدید به غیر از مهندس طراح آن، دیگر افراد خلاقیتی در آن ندارند.
-
۱۳۹۳/۰۲/۲۱
عبدالحسین خسروپناه در گفتوگو با «فرهنگ امروز»؛
نیاز فلسفه به فلسفه
یکی از راههای تکامل علوم، فلسفه‌ی علوم است. در این باره حتی خود فلسفه، فلسفه نیاز دارد، فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی، فلسفه‌ی فلسفه‌ی کانت؛ یعنی لازم است یک نوع نگاه درجه دو به فلسفه‌ی کانت، فلسفه‌ی غرب و فلسفه‌ی اسلامی داشته باشیم؛ زیرا یک سلسله پرسش‌های بیرونی درباره‌ی این قسم از فلسفه وجود دارد که باید یک جایی به این پرسشها پاسخ داده شود و فلسفه‌ی مضاف این بستر را آماده کرده است.
-
۱۳۹۳-۰۲-۱۴ ۱۶:۲۹
گزارشی از نشست «اسلامی شدن فلسفه‌ی اسلامی به چیست؟»/بخش دوم
اقتضای فلسفه آزاداندیشی عقلانی است
اقتضای فلسفه آزاداندیشی عقلانی است. در فلسفه باید تابع دلیل و استدلال باشیم، اگر ادعایی را می‌پذیریم باید بر اساس دلیل بپذیریم، برفرض آنکه بدیهی نباشد. اگر ادعایی را نفی می‌کنیم برای رد آن باید دلیل داشته باشیم. هر جا که استدلال عقلی ما را برد باید تابع آن باشیم.
-
۱۳۹۳-۰۲-۰۹ ۰۹:۵۲
گزارشی از نشست «اسلامیت فلسفه‌ی اسلامی به چیست؟»/ بخش اول؛
فلسفه‌ی اسلامی خالی از اشکال نیست
ممکن است برخی‌ها بگویند فلسفه‌ی‌ای که شما تعریف کردید و به‌عنوان فلسفه‌ی اسلامی یاد می‌کنید، راه آزاداندیشی را از ما می‌گیرید یا بگویند فلسفه‌ی شما نیز اسلامی نیست و یک نوع کلام است. پاسخ این است که فلسفه‌ای که بر روش عقلی استوار است و مبتنی بر بدیهیات باشد، فلسفه است. حال این سؤال که از کجا آمده، متعبد هست یا نیست، از کدام سرزمین آمده یا نیامده است، این موارد دیگر جزء معنای فلسفه نیست.
-
۱۳۹۳-۰۲-۰۱ ۰۸:۴۷
گفتاری از نعمتاله فاضلی؛
تکثیر مکانیکی دانش در عصر تکنولوژی
یکی از ساختارهای مهمی که در دانشگاه‌های ما شکل گرفته و مانع خودشکوفایی و مشارکت عاملین در فرایندهای یادگیری و یاددهی می‌شود نظام ارزشیابی دانشگاه است؛ نظام کمیت‌گرایی که بر اساس اندازه‌گیری‌های کمی استاندارد شده، توانایی‌ها و استعدادهای کیفی دانشجویان را می‌سنجد.
-
۱۳۹۳-۰۱-۲۷ ۱۱:۲۸
گزارشی از نشست «روششناسی علوم انسانی»/ (بخش سوم)
کمیابی تفکر نقادانه در علوم انسانی
در جوامع غربی به جای سرفصل‌های درسی که ما داریم، آنها به دانشجویان خود تفکر نقادانه آموزش می‌دهند تا هنگامی که فرد با آرا و نظرات علم خود مواجه می‌شود، بتواند تعیین و تکلیف خود را انجام دهد. تفکر نقادانه یعنی تفکری که با آن تفکر فراورده‌های علم و دانش را نقد می‌کنیم، نقاط قوت و ضعف آن را روشن می‌کنیم، موضع خود را در مقابل هریک از این آرا و نظرات روشن می‌کنیم.
-
۱۳۹۳-۰۱-۲۴ ۱۰:۵۱
گزارشی از نشست «روششناسی علوم انسانی»/ (بخش دوم)
با چشمان بسته وارد علوم‌انسانی می‌شویم
ما در علوم انسانی چه در مقطع لیسانس و ارشد و دکتری، هنگامی که وارد می‌شویم، با چشم بسته در وسط یک هالی چشم ما را باز می‌کنند و شروع می‌کنند به گفتن آنکه در ترم اول ۱۲ واحد باید بگذرانید. ما نمی‌دانیم این واحدها در کجا با هم ربط و نسبتی دارند.خواه علوم انسانی تجربی مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد، سیاست و چه علوم انسانی غیرتجربی مانند اخلاق، حقوق و فلسفه‌ی ذهن، معرفت‌شناسی و فلسفه‌ی زبان و همه‌ی دانش‌هایی که به آنها می‌گوییم دانش‌های علوم انسانی.
-
۱۳۹۳-۰۱-۲۰ ۱۰:۵۱
گزارشی از نشست «روششناسی علوم انسانی»/(بخش اول)
علم بدون پشتیبانی قدرت ساخته نمی‌شود
فرانکفورتیها که هابرماس نماینده‌ی آنان است میگویند: علمی که در جهان ساخته شده است بدون پشتیبانی قدرت ساخته نمیشد؛ یعنی در واقع این علم محافظه‌کار، قدرت‌طلب و در کنارشان از آنان استفاده می‌کند و هیچ زمانی از خود نمیگذرد.
-
۱۳۹۳-۰۱-۱۵ ۰۰:۱۵
نگاهی به جایگاه علم و روش در انديشۀ رضا داوری اردكانی؛
علم و روش در ترازوی نقد
داوری اردكانی، همانند هانری كربن و فرديد، پديدارشناسی را تا آنجا كه نقد غرب را انجام داد به خدمت می‌گیرد و با دفاع از فلسفه، به ميراث ايرانی و اسلامی برمی‌گردد. پديدارشناسی سكوی پرتاب و مبنای روشی داوری اردكانی است و او با استفاده از آن، به زبان سنت و ويژگی‌های فلسفی بومی ايران بازگشته است و از آنها دفاع می‌کند.
-
۱۳۹۲-۱۲-۲۷ ۰۹:۲۳
گزارشی از نشست علمی «چالشهای علم جدید برای ادیان»/بخش پایانی؛
نزاع علم جدید با دین
سؤالاتی که پیش روی دو مکتب دینی و علمی وجود دارد این است، آیا روش علمی تنها راه مطمئن برای رسیدن به حقیقت است؟ آیا انسان فقط یک مکانیزم زیستشیمیایی پیچیده است؟ آیا جهان قانونمند است، اگر قانونمند است پس خداوند چگونه عمل می‌کند؟ آیا علم نفیکننده دین است؟ آیا ممکن نیست که همه‌ی طرحریزهای پیچیدهای که ما داریم محصول طبیعت باشد و نه طرح خداوند متعال؟ آیا در دوران حاکمیت علم که البته امروزه دیگر نیست برای زمانی این‌طور بوده است؟ جهتگیریهای هدفمند در این جهان توجیه دارد؟
-
۱۳۹۲-۱۲-۲۲ ۰۸:۱۹
گزارشی از نشست «تأملی بر نگرش مکانیکی به عالم»؛ بخش سوم
ماندگاری در عصر تصویر جهان
در عصر تصویر جهان نیز موضوع اصلی، ماندگاری است، آنجا می‌گوید مشخصه‌ی جهان جدید تصویر است، هایدگر در اینجا با جهان‌بینی مشکلی ندارد، بلکه با دیدن مشکل دارد. بیشتر از دو سوم مقالۀ عصر تصویر جهان راجع به مسئله‌ی تصویر است.
-
۱۳۹۲-۱۲-۲۰ ۰۹:۵۲
گزارشی از نشست «تأملی بر نگرش مکانیکی به عالم»/ بخش دوم؛
تقابل فلسفه مکانیک‌گرا و حیات‌گرا
اگر بازتولید ایده‌ی تقابل حیاتگراها و فلسفه‌ی مکانیکی را ببینیم، میتوانیم در مهندسی ژنتیک و سلولهای بنیادی این منازعه را دوباره پیدا کنیم. در حال حاضر هنگامی که میخواهیم در باب فلسفه‌ی مکانیکی در بدن صحبت کنیم، مسلماً تلقی اینکه انسان شبیه ماشین است را کسی از آن دفاع نمیکند. هنگامی که در مورد فلسفه‌ی مکانیکی صحبت می‌کنیم باید بتوانیم بیماریها و کارکرد بدن را بر اساس مکانیسمهای فیزیکی و شیمیایی توضیح دهیم.
-
۱۳۹۲-۱۲-۱۵ ۰۹:۳۷
گزارشی از سخنرانی غلامحسین مقدم حیدری در نشست «تأملی بر نگرش مکانیکی به عالم»/ بخش اول؛
کاسیرر و مسئلۀ تقابل «اسطوره» و «علم»
اسطوره به نظر میآید که همه چیز را روی هم میریزد و آنان را بیآنکه از یکدیگر تفکیک و متمایز کرده باشد با یکدیگر متحد و در هم ادغام می‌کند. روابطی که اسطوره میان عناصر وضع می‌کند به گونه‌ای است که بین عناصر نه تنها رابطهای دو سویه برقرار می‌شود؛ بلکه به طور مثبت با یکدیگر همهویت میگردند و همه آنها یک چیز می‌شوند.
-
۱۳۹۲-۱۲-۰۷ ۰۹:۵۱
گزارشی از نشست علمی «چالشهای علم جدید برای ادیان»؛
رسالت متالهین چیست؟
کاری که متاله باید انجام بدهد این است که روی این سؤالات و مسئلههایی که به نظر میرسد قابل حل نیستند کارکنند و لازم است درباره‌ی علوم جدید بیشتر آگاهی داشته باشند.این تقاضاهای وسیع حوزۀ الهیات با این کارها و مطالعاتی که در الهیات شده است، اصلاً قابل قیاس نیست.
-
۱۳۹۲-۱۲-۰۵ ۰۸:۴۱
گزارشی از نشست «ظرفیت‌های فلسفه‌ی اسلامی برای تحول در علوم انسانی»؛
فیاض: امام در جوانی از فلسفۀ صدرایی عدول کرد/ پارسانیا: باید به همۀ ظرفیت‌های فلسفه صدرایی نظر کرد
ما اگر متوجه نباشیم گرایشات شاهنشاهی در ابعاد فکری مستقر می‌شوند و جمهوری اسلامی به زمین خواهد خورد. انقلاب اسلامی به‌هیچ‌وجه بازتولید فلسفه‌ی ملاصدرا نیست. امام (رحمت الله علیه) در همان سن جوانی از فلسفه‌ی ملاصدرا عدول کرده بود و بر اساس تفکر شیخ انصاری و اصول عملیه به فلسفه‌ی اعتباری شیعه رسید که متأسفانه ما از آن هم غافل شده‌ایم.
-
۱۳۹۲-۱۱-۰۸ ۱۲:۰۰
مظفر نامدار؛
کژتابی‌های بومی کردن علوم انسانی در ایران
برای شکل‌گیری علوم انسانی و صورت‌بندی‌هایی که در آن شکل می‌گیرد باید به دنبال خصیصه‌هایی از یک حکمت خاص بگردیم. وقتی چنین حکمتی در پس علوم انسانی در ایران نیست، چگونه می‌توان از چنین علومی انتظار حل مسئله داشت. اگر چنین نیست، خصیصه‌هاي این حکمت چیست که می‌توان در ذیل آن، دانش‌هاي خاصی را به هم متصل و طبقه‌بندی کرد و اسم آن را علوم انسانی ایران گذاشت؟