پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

سالواتوره دی مارتینو؛

چرا عدالت اجتماعی یک مسئله اساسی است؟

جامعه ای که در آن افراد و گروه ها حس بازنده ندارند و خود را بازنده شرایط موجود نمی دانند گرایش بیشتری به همکاری و همیاری برای توسعه جمعی دارند. در چنین جامعه ای پتانسیل درونی افراد و گروه ها در منازعات بی نتیجه و کنش های پرخاشگرانه انتفام جویانه صرف نمی شود بلکه در راستای هدف مشترک ارتقای سطح رشد اجتماع می تواند به کار گرفته شود.

به بهانه انتشار «مفهوم‌شناسی تاریخ» اثر آلان مانزلو؛

چالش‌های اخلاقی و فلسفی در پژوهش‌های تاریخی

مانزلو با طرح مسائلی چون مسئولیت مورخ در قبال گذشته و حال، و نقش تاریخ در شکل‌دهی به هویت‌های فردی و جمعی، افق‌های تازه‌ای را پیش روی خوانندگان می‌گشاید. این کتاب با ارائه فهرستی جامع از منابع و مآخذ، امکان پژوهش‌های بیشتر را برای علاقه‌مندان فراهم می‌آورد.

چارلی وارزل/ مجله آتلانتیک؛

ترندهای فضای مجازی از کجا می‌آیند؟

این سردرگمی، مشخصۀ فضای مجازیِ گسسته است که این حس را القا می‌کند که دو پدیدۀ متضاد هم‌زمان در حال وقوع هستند: محتواهای محبوب و پرطرف‌دار در مقیاسی باور نکردنی تولید و مصرف می‌شوند، با ‌وجود این در میان همة مردم محبوبیت ندارند.

گونار میردال؛

توسعه چیست؟

مثال‌های زیادی موجود است از اینکه چگونه تحلیل اقتصادی مسئلۀ توسعۀ کشورهای توسعه ‌نیافته زیر نفوذ این تأکید ویژه بر تولید منحرف شد. یکی از آن مثال‌ها استفادۀ مکرر مدل‌های رشدی است که سطوح مصرف را کنار می‌گذارد. چنین مدل‌هایی منجر به نتایج بسیار غلطی در مورد شرایط توسعه در کشورهایی با درآمد نسبتاً بالاخواهد شد.

دولت به‌مثابه فرم سیاسی

سرنوشتی به‌مراتب بدتر از یک کارگرِ استثمارشده آن است که یک کارگرِ غیر قابل‌استثمار باشید. زندگیِ طبقۀ کارگر به این وصل است که چقدر در تبدیل کارِ خود به سود، موفق می‌شود. تصاحب‌کنندۀ سودآورِ دیروز کارِ دیگران، امروز فرد دیگری را می‌خرد: خریدار به‌خاطر کسب سود، و فروشنده به‌منظورِ زنده‌بودن.

ایلان پایه؛

شش نشانه فروپاشی صهیونیسم

سیاسیون ظاهراً هیچ برنامه‌ای برای سامان ‌دادن به هزینه‌های عمومی در بحبوحۀ درگیری‌های نظامی مکرری که هر چند وقت یک ‌بار روی می‌دهد ندارند، جز اینکه بیش از پیش به کمک‌های مالی آمریکا تکیه کنند. در سه‌ ماه آخر سال گذشته، اقتصاد نزدیک ۲۰ درصد آب رفت، از آن به بعد هم بهبود اقتصادی وضعیت شکننده‌ای داشته است. کمک ۱۴ میلیارد دلاری واشنگتن هم بعید است افاقه کند.

جورج مونبیات؛

آیا نئولیبرالیسم علت بسیاری از مشکلات جهانی است؟

نئولیبرالیسم به رقابت به چشم ویژگی تعیین‌کننده‌ی روابط انسان نگاه می‌کند. این ایدئولوژی شهروندان را به شکل مصرف‌کنندگانی توصیف می‌کند که بهترین نمود انتخاب دموکراتیک آن‌ها خرید و فروش است یعنی فرآیندی که به شایستگی پاداش می‌دهد و ناکارآمدی را تنبیه می‌کند. این ایدئولوژی معتقد است که «بازار» مزایایی دارد که هیچ‌گاه با برنامه‌ریزی اقتصاد نمی‌توان به آن‌ها دست پیدا کرد.

گفت‌وگو با الویشس مارتینیچ

کشفیات جدید اشتراوس

بیشتر هابزپژوهان اطلاعات زیادی دربارۀ حال‌وهوای مذهبی سده‌های شانزده و هفده یا به‌طور کل تاریخ مسیحیت ندارند و آن‌هایی هم که دارند، به‌ویژه کوئینتن اسکینر، در مقایسه با من، به عوامل مذهبی وزن چندانی نمی‌دهند. بسیاری از این محققان بعدی فکر می‌کنند که هابز فیلسوف بزرگی بود و فیلسوفان بزرگ به خدا اعتقاد ندارند و این خاصه در میان طرفداران لئو اشتراوس (اشتراوسی‌ها) و افرادی از این قبیل رایج است.

نگاهی به کتاب «در جست‌وجوی زندگی خوب» اثر فرد دالمایر

زیستن در زمانه عسرت

دالمایر در کتاب خود چند بار بر این موضوع تاکید می‌کند که زندگی خوب، صرفا در چارچوب «درست اعتقادی» (Orthodoxy) قابل تعریف و تحقق نیست. برای خوب‌ زیستن، باید به ساحت رفتار و عمل وارد شد.

گفت‌وگو با اگتای براهنی به بهانه نمایش فیلم پیر پسر در جشنواره فیلم فجر

من روشنفکرم!

در جامعه ما نگاه ویژه‌ای نسبت به جایگاه پدر وجود دارد. موضوع این است که من فیلم خود را کاملاً اجتماعی نمی‌دانم. به‌هرحال جامعه در اینجا صرفاً بستری است که داستان در آن روایت می‌شود. مانند رودخانه‌ای که ما در آن قایق‌سواری می‌کنیم. اما آنچه درون این قایق رخ می‌دهد، روایت دیگری است و ارتباطی با سایر قایق‌هایی که در همان رودخانه قرار دارند، اعم از پدران، مادران، دیگران و... ندارد. این قایق ما یک استثناست.

از مجموعه درسگفتارهای فلسفه حقوق سیدجواد طباطبایی؛

کارل اشمیت و فلسفۀ حقوق آلمان نازی

دیدگاهی که اشمیت به دفاع از آن برخاست از دیدگاه برخی نویسندگان، نظیر کارل رایموند پوپر (۱۹۰۲ ۱۹۹۴)، ریشه در افکار و فلسفۀ سیاسی هگل داشت. برای تصحیح سوء برداشت پوپر لاجرم توضیحی در این باب لازم است. هگل هم‌چنان‌که می‌دانیم از منتقدین سرسخت مفاهیم انتزاعی بود. وی در نقد دیدگاه اخلاقی کانت بر این باور بود که رأی او در این باب بر مبنای انتزاعات اخلاقی است، و این انتزاعات به هیچ نظم واقعی در عالم خارج ارتباطی پیدا نمی‌کند، چرا که یک امر کلّی اخلاقی را عرضه می‌کند که جایگاه آن در نظام اجتماعی مشخص نیست و به همین خاطر است که در جایی می‌گوید: اخلاق کانتی، لانۀ تنش‌ها و تضادهاست.

محمد امین فتاحی؛

تاریخ‌نگاری کودتا، بازخوانی یک میراث

به نظر می‌رسد که آبراهامیان در شیوۀ تاریخ‌نگاری تحولات ایران معاصر، به این الگو متعهد بوده است و کماکان در همین مسیر حرکت می‌کند. او در آخرین اثرش، یعنی کتاب «کودتا» نیز مطابق همین سیاق عمل کرده و براساس این الگو، بحث‌هایی را مطرح ساخته است که عملاً نظریه‌های پیشین دربارۀ کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را با چالش‌هایی جدی روبه‌رو کرده است.

پدرو کاستا: فراسوی نیک و بد

رویارو با «استخوان‌ها»

در فیلم «استخوان‌ها» ما دیالوگ‌های بسیار اندکی می‌شنویم. جملات مقطع و کوتاه، غالباً بدون هماهنگی و پیوندی پایدار. گفت‌وگوها عمدتاً چنان‌اند که گویی هرکدام از طرفین به‌تنهایی با خود سخن می‌گوید. اما از سوی دیگر «صدای» محیط برجسته است: «صدای» گریۀ بچه‌ها، «صدای» شلوغی کوچه، «صدای» خانۀ همسایه، «صدای» قژقژ در، «صدای» سوختن توتون سیگار، «صدای» نفس‌هایی که سنگین می‌روند و برمی‌گردند.

در باب منتقدین هوشنگ ابتهاج؛

سایه‌ در سایه

منتقد بیطرفی که در آینده شعر سایه را از نگاه می‌گذراند، بارها افسوس خواهد خورد که مردی این چنین نازک‌اندیش ایکاش هرگز سوگیری‌ای آنچنانی نمی‌داشت. این شگفتی و افسوس زمانی برمی‌افزاید که دانسته شود شاعری چون او تا چه اندازه در پهنای عمر به گرایش‌های سیاسی‌اش وفادار و پایبند و تا چه اندازه نسبت به خرده‌گیری‌های دیگران در این زمینه بی‌تفاوت مانده است. از این‌رو شگفت‌آور نخواهد بود اگر کارنامه و اندیشه‌های سیاسی او جدای از آن جهان‌های ادبی و شعری‌ درنگریسته و دیده شوند. برای کسی که می‌خواهد ارزش ادبی کارهای سایه را بسنجد، این موضوع سردرگم کننده و ناخوشایند است. اما از آن گریزی نیست. در عین حال، این خرده‌گیری‌ها نه تنها اندیشه‌ها و گرایش‌های فکری بلکه بخش‌هایی از کارنامه‌ و عملکرد او در دوران‌هایی از زندگانی سیاسی‌اش را نیز نشانه گرفته است.

تأملی در برادر کشی/ حسین مجتهدی؛

برادری کشته می‌شود!

در روایات اسطوره‌سانِ سامی نخستین قتلِ تاریخ بشری، برادرکشی است. و پس از آن است، که یکی از پسران یا همان برادریِ که به قتل دست یازیده، آهنگری و فن‌آوری را اختراع می‌کند، فرزندِ دیگرش موسیقی و هنرها را پدید می‌آورد و سوّمی مدنیّت را بنا می‌نهد و جامعه‌ی بشری متولّد می‌شود. انگیزان این پرخاشِ مهار گسیخته را، رقابتی ویرانگر برشمرده‌اند.

سعید بیابانکی از جایگاه قیصر امین پور در شعر نوجوان می گوید؛

شعر نوجوان یک حفره دارد که قیصر آن را پر کرد

به نظر من کاری که آقای امین‌پور و دوستانشان در سروش نوجوان انجام دادند، کشف حفره ای بود که عرض کردم. ایشان در سروش نوجوان دقیقاً یک فضایی را طراحی کرد که نوجوان هم مخاطب بود و هم خود نویسنده. سروش نوجوان یک مجله ساده‌ای بود، تک رنگ بود و کاهی بود و بخش آغازین آن به قلم اقای امین پور بود. آقای امین‌پور یک جورهایی نوشتن را یاد نوجوانان داد. یعنی به یک مفاهیمی پرداخت که شاید دغدغه‌های نوجوانان بود ولی کسی سراغ آن نرفته بود.