روشنفکری

کل اخبار:204

  • شریعتی ۱۳۹۳-۰۵-۲۸ ۱۱:۳۹

    نقدی بر مقالۀ«شریعتی و زوال تفکر مفهومی در ایران»؛

    شریعتی منادی شور بی‌شعور نیست!

    چونان نویسنده‌ی محترم از تمدن‌سازی سخن می‌گویند که گویی شریعتی چون پتروس انگشتش را بر منفذ تولد تمدن ایرانی نهاده تا بیرون نریزد. باید پرسید حداقل طرف‌داران امتناع که هیچ‌گاه پیرو شریعتی نبوده‌اند چرا تا به حال این تمدن را شکوفا نکرده‌اند یا حداقل شمایی از آن ارائه نداده‌اند؟

  • عبدالکریمی ۱۳۹۳-۰۵-۱۳ ۱۰:۳۴

    گفت‌وگو با بیژن عبدالکریمی؛

    پایان روشنفکری در جهان

    من تاریخ جریان روشنفکری را رو به پایان می‌‌بینم و به جریان روشنفکری هیچ امیدی ندارم و برای این جریان، درست همچون برای سنت‌‌گرایان خودمان‌‌ــ هیچ آینده و افق روشنی را نمی‌‌بینم. ممکن است به نظر برسد حرف‌هایم بسیار ناامیدکننده است. حقیقت امر این است که من خود گاه از تصویری که از واقعیت‌‌ها دارم بسیار در خویش می‌‌لرزم و از اظهار دیدگاه‌‌هایم برای جامعه احساس وحشت می‌‌کنم.

  • داوری ۱۳۹۳-۰۵-۱۱ ۱۰:۳۳

    رضا داوری اردکانی؛

    دانشمندی و روشنفکری(2)

    اگر گمشده روشنفکر همچنان آزادی و عدالت و حقیقت باشد و روشنفکر جهان توسعه‌‌نیافته بخواهد راهی به این نعمت‌‌های گمشده بیابد راهش از آبادی‌‌های توسعه می‌‌گذرد و ادامه می‌‌یابد. در جهانی که گرفتار مشکلات توسعه است و مسائل علم و تکنولوژی و برنامه‌‌ریزی توسعه ناگزیر باید بخش اصلی سیاست حکومت‌‌ها و دولت‌‌ها باشد تحقق عدالت و اجرای قانون و نیل به آزادی بی‌‌توجه به شرایط و امکان‌‌های توسعه بسیار دشوار است.

  • داوری اردکانی ۱۳۹۳-۰۵-۰۶ ۰۷:۴۷

    رضا داوری اردکانی؛

    دانشمندی و روشنفکری(1)

    می‌‌گویند میان علم ما و اقتصاد و تکنولوژی و مدیریتمان فاصله افتاده است و البته راست می‌‌گویند ولی کاش می‌‌‌‌دانستند که این جدایی ناشی از اشتباه و خطا در تصمیم‌‌گیری سیاسی نیست بلکه جدایی تاریخی است که به آسانی رفع نمی‌‌شود.

  • ۱۳۹۳-۰۴-۳۱ ۰۸:۲۳

    اعلان جنگ افخمی به جامعه روشنفکری

    بچه دزدی پرویز پرستویی، قتل جمشید هاشم‌پور به دست پسر کارگردان و اعلان جنگ افخمی به جامعه روشنفکری در فیلم‎هایی که در عید فطر اکران می‎شوند.

  • روشنفکری ۱۳۹۳-۰۴-۲۲ ۱۱:۱۴

    حکایت روشن‌فکر و ایدئولوژی؛

    آیا روشن‌فکر ایدئولوگ است؟

    البته نباید روشن‌فکر را تنها منتقد خط‌مشی حکومت دانست، بلکه روشن‌فکر صاحب تخصصی است که خود را به‌طور مداوم هوشیار نگه می‌­دارد و اجازه نمی‌­دهد نیمی از حقایق و ایده‌­های قابل قبول راهنمایش باشد، حال می‌­خواهد ژان‌پل سارتر و یا ریمون آرون باشد که یکی به جبهه­‌ی چپ و دیگری به راست تعلق داشت.

  • خسروپناه-ارمکی ۱۳۹۳-۰۴-۱۷ ۰۸:۴۲

    مناظرۀ عبدالحسین خسروپناه و تقی آزادارمکی؛

    پالایش عقب‌ماندگی روشنفکری دینی

    ما با یک غرب بدلی زیست می‌کنیم، به همین دلیل خیلی خوب نمی‌توانیم ساحت روشن‎فکری دینی را عرصه کنیم و مدرنیته را خوب پالایش کنیم. ما با غرب تقلبی و بدلی روبه‌رو هستیم، به دلیل اینکه موردی که مطهری و بازرگان و شریعتی بر اساس آن نزاع دارند این است که بازرگان با یک مورد پوزیتیویستی بدلی زیست می‌کند، مطهری و شریعتی با شبه‌مارکسیست زیست می‌کنند و علم به این صورت نیست. من نمی‌گویم این افراد تقلب کردند، بلکه یک تقلبی در حوزه‌ی روشن‎فکری سکولار و دانش وجود دارد.

  • آرش نراقی ۱۳۹۳-۰۳-۲۶ ۰۹:۰۲

    نقدی بر نوشتۀ اخیر آرش نراقی؛

    روشنفکران در جایگاه شرق شناسان

    هدف از نوشتار حاضر، نگاهی تحلیلی– انتقادی به مقالۀ «دین در قلمرو مدنیّت: شرایط مشروعیت مدنی قانون دینی» و از خلال آن نقدی بر نحوۀ اندیشه‌ورزی طیف خاصی از جریان روشنفکری دینی است. پنهان نمی‌کنم که مسألۀ دوم هدف اصلی این نوشتار است و مقاله نراقی یک مصداق کافی برای پرداختن به این مقصود است.

  • هابرماس ۱۳۹۳-۰۳-۲۵ ۱۱:۵۰

    خسرو ناقد/ به مناسبت 85سالگی فیلسوف آلمانی؛

    «یورگن هابرماس» جدل‌جوترین روشنفکر آلمانی

    هابرماس بیش از نیم قرن است که هم در جدل‌های فلسفی مشرب اصالت تحصل (پوزیتیویسم) شرکت می‌جوید و هم به نقد نظریه‌های فیلسوفان فرانسوی می‌پردازد.البته میل به جدل و مناظره در او بیش از مجادله‌های روشنفکرمآبانه‌ای است که کم‌وبیش برای خودنمایی و ارضای شخصی صورت می‌گیرد.

  • نجفی - فرهادپور ۱۳۹۳/۰۳/۱۱

    گفت‌وگو با مراد فرهادپور و صالح نجفی/ بخش دوم؛

    بحران روشنفکری دینی عمیق‌تر شده‌است

    سیر تاریخی روشنفکری دینی می‌گوید روشنفکری دینی از نوعی عرفان آمیخته به رادیکالیسم سیاسی شروع کرده است، اما به‌تدریج این جنبه‌ی رادیکال کم‌رنگ شده تا نهایتاً به معنویت رسیده است. حرکت از فانون به پوپر و از پوپر به رورتی یا ویتگنشتاین؛ به‌عبارتی‌دیگر، حرکت از رادیکالیسم به رفرمیسم و نهایتاً رسیدن به لیبرالیسم است.

  • نجفی - فرهادپور ۱۳۹۳/۰۳/۰۸

    گفت‌وگو با مراد فرهادپور و صالح نجفی/ بخش اول؛

    بیماریِ روشنفکری دینی

    روشن‎فکری دینی نهایتاً به سنتی تبدیل شد که فقط متون خود را می‌خواند. رابطه‌ی میانجی‌گرایانه به‌طور کامل حذف شده و هیچ مواجهه‌ای اتفاق نمی‌افتد. حال آنکه بنا بود روشن‎فکری، میدان مواجهه‌ای باشد که به نظر ناممکن می‌رسید.

  • روشنفکری ۱۳۹۳-۰۲-۳۱ ۰۶:۱۷

    دربارۀ یکسان انگاری دو مفهوم متفاوت؛

    از منورالفکری تا روشنفکری

    برخلاف منورالفکری که وظیفه‌ی اصلی‌اش درک، تفسیر و به زیر سؤال کشیدن دانش‌های گذشته، برای تغییر زمان حال بود، روشنفکرگرایی وظیفه‌ای مشکل‌تر، یعنی دخالت «آگاهانه» در تولید دانش که در واقع تولید آینده نیز می‌باشد، دارد.

  • ۱۳۹۳-۰۲-۲۱ ۱۱:۴۹

    «روشنفکر و آکادمی» موضوع سخنرانی ملکیان در دانشگاه شهیدبهشتی

    مصطفی ملکیان ظهر امروز در دانشگاه شهید بهشتی درباره موضوع «روشنفکر و آکادمی» سخنرانی می‌کند.

  • ۱۳۹۳-۰۲-۱۰ ۱۷:۴۱

    كتاب «گونه‌شناسی روشنفكران ایرانی» منتشر شد

    كتاب «گونه‌شناسی روشنفكران ایرانی» نوشته نظام بهرامی كمیل از سوی انتشارات كویر منتشر شد. کتابی که گفته می‌شود در پاسخ به «غرب زدگی» جلال آل احمد نوشته شده و نظریاتی مانند «روشنفکری دینی» را مورد مخالفت قرار داده است.

  • روشنفکری ۱۳۹۳-۰۱-۲۵ ۱۰:۱۷

    نگاه آسیب‌شناسانه به آثار منتشرشده درباره‌‌ی روشنفکری ایران؛

    نقدی بر نقد روشنفکری

    آیا می‌توان نوعی از فلسفه، همچون پراگماتیسم را، که یکی از دلایل ظهور آن ناشی از تاریخ کوتاه پیدایش آمریکاست، به ایران تسری داد و تلاش نمود تا راهی در پیش گرفته شود که متفاوت از وضع حاكم بر فضای روشن‌فكری ايران باشد؟

  • رسول جعفریان ۱۳۹۳/۰۱/۲۳

    رسول جعفریان در گفت‎وگو با فرهنگ امروز؛

    شکست روشنفکرِ مشروطه در سیاست و تفکر

    روشن‎فکری نوعِ مشروطه هم در فکر هم در سیاست شکست‌ خورده بود. نوبت آزمون جدیدی برای اسلام بود که ۱۰۰ سال گفته بود اگر بیایم همه چیز را درست می‌کنم؛ اما اینکه ماند، برای این بود که سازوکار مناسبی در سال ۶۰-۵۸ توسط رهبری انقلاب تدارک دیده شد. نهادهای قانونی و نظامی و انتظامی و تلفیقی از روش‌های دمکراتیک با نوعی نظام سیاسی مبتنی بر تشیع، زمینه را برای تداوم فراهم کرد.

  • سروش دباغ ۱۳۹۳-۰۱-۱۷ ۱۱:۲۲

    بازشناسی انتقادی سروش دباغ؛

    بازی‌های زبانی ویتگنشتاین و رفرم دینی از رهگذر تفلسف سیستماتیک

    سروش دباغ ناگزیر به ترسیم ساختارهای گفتمانی پویا و زمان‌‌دار و غوطه خوردن مشترک آنها در مکان‌‌ها و فضاهای مادی می‌‌شود؛ به دیگر سخن، ساختن یک سوژه‌‌ و تبدیل آن به یک ابژه. سوژه‌‌ای که از مدخلیت تاریخی خود بیرون کشیده شده است تا متناسب با رفرم دینی دباغ، جامه‌‌ای نو به تن کند. در این فرایند است که بنظر می‌‌رسد همه چیز، ساختگی و از پیش تعیین شده است؛ همه چیز از سوی چند روشنفکر دینی (همچون دباغ) ساخته می‌‌شود و دیگران همه مصرف کننده‌‌ می‌‌شوند.

  • سیری در تاریخ روشنفکری ۱۳۹۳-۰۱-۱۲ ۱۹:۴۹

    سیری در تاریخ روشنفکری در ایران و جهان

    رضا داورى اردکانى

    روشنفکری چیست، منورالفکری چه تعریفی دارد، آیا این دو با یکدیگر تفاوت دارند؟ رضا داوری‎اردکانی در کتاب «سیری در تاریخ روشنفکری در ایران و جهان» به این مفهوم پرداخته است که می‎تواند پاسخی به این ابهامات باشد.

  • مهرنامه ۱۳۹۲-۱۲-۲۶ ۱۶:۵۴

    شماره سی و چهارم مهرنامه

    شماره 34

    شماره 34 ماه‎نامه خبری تحلیلی ویژه نوروز 1393 مهرنامه با محوریت عرصه تاریخ اندیشه در 500 صفحه منتشر شد.

  • ۱۳۹۲-۱۲-۲۱ ۱۴:۴۲

    روزنامه‌نگاری روشنفکرانه چه نوع روزنامه‌نگاری است؟

    هادی خانیکی، استاد رشته علوم ارتباطات گفت: روزنامه‌نگاری دانشورانه - روشنفکرانه، یک روزنامه‌نگاری رسمی و جریان اصلی نیست. روزنامه‌نگاری، دولتی هم نیست. معمولا در جوامعی نظیر جامعه ما، به دلیل این که امکانات محدود است، فعالیت‌های روشنفکری اگر حمایت دولتی نداشته باشند، به جایی نمی‌رسند.

  • ۱۳۹۲-۱۲-۱۷ ۱۴:۳۶

    ايمانوئل والرشتاين: فضای عمومی ايران، بشاش، زنده و روشنفكرانه است

    ايمانوئل والرشتاين در ارزیابی سفر خود به ایران بیان داشت؛ فضای عمومی ايران، بشاش، زنده و روشنفكرانه است.

  • فوکو ۱۳۹۲-۱۲-۱۷ ۱۰:۱۴

    افشین جهاندیده/ رويكردی متفاوت به اخلاق و سياست؛

    فوكو عليه برند فوكو

    چيزی كه فوكو و دلوز از آن سر باز می‎زنند، نوعی ژست روشنفكرانه نيست، همين سر باز زدن از نظريه‎پردازی و پرداختن به نظريه‎ای است كه قابل تعميم به همه جا و همه زمان‎ها است. فوكو در جايی می‎گويد كاربرد من از اصطلاحاتی از قدرت و دانش، به معنای بازنمايی واقعيت بيرونی نيست، بلكه اين اصطلاحات نرده‎های تحليل هستند.

  • نشست هایدگر ۱۳۹۲-۱۲-۱۰ ۱۱:۴۴

    گزارشی از نشست «هایدگر و فلسفه‌ی معاصر ایران»/بخش اول؛

    عبدالکریمی: دانشگاه چشم بر انحطاط خود بسته است

    وقتی ما با متن یک متفکر، متفکری مثل فردید یا هرکس دیگری، مواجه می‎شویم یا متن را نمی‎بینیم یا متن را نادیده می‎انگاریم یا با متن قهر می‎کنیم یا وقتی متن را می‎خوانیم، متن را ویران و تخریب می‎کنیم و حرف‎های خودمان را درون متن می‎گذاریم. این‎ها نشانه‎ی بسط عقلانیت انتقادی نیست، بلکه نشانه‎ی انحطاط است.

  • دو گانه ۱۳۹۲-۱۲-۰۳ ۱۱:۳۳

    عباسعلی منصوری؛

    دوگانه‌ی احیا و اصلاح در جریانات فکری معاصر در ایران

    احیاگر و نواندیش هر دو در صدد بازخوانی مجدد دین و سنت هستند و نگاه فعلی و غالب به دین و سنت را عامل رکود معنوی و دنیوی جوامع مسلمان می‌دانند؛ اما زاویه و منظر دید ایشان در این بازخوانی متفاوت است.

  • مصطفی ملکیان ۱۳۹۲/۱۱/۲۹

    «روشنفکری دینی» در گفت‌و گوی مشروح بهزاد جامه بزرگ با مصطفی ملکیان؛

    با پارادوکس خود چه می‌کنید؟

    چگونه یک متدین می‌تواند بگوید من به این قرآن و دین ملتزم هستم ولی از فقهش صرف‌نظر کرده‌ام؟چطور می‌توانیم بگوییم که از فقه بگذریم؟ اسلام قرآن است به‌اضافه‌ی روایت نبوی، آن زمان ما در روایت‌های نبوی هم فقه داریم، بعد چطور می‌شود از بخش‌های چشمگیری از دین بگذرد و بگوید من هنوز متدینم!

  • ۱۳۹۲-۱۱-۱۷ ۱۲:۰۴

    مجتهدی‎شبستری: دوستان من! این بازی سیاسی را رها کنید!

    بازی سیاسی کردن ناشیانه‌ای با تعبیراتی چون «روشنفکری دینی»، «نواندیش دینی»، گنجاندن مصنوعی و غیر واقعی این فرد یا آن فرد تحت این عنوان یا آن عنوان، طرح پرسش‌های کاملا غیر شفاف ولی جهت دار در پاره‌ای از گفت‎وگوها و کشاندن پاسخ دهنده به موضع گیری علیه این یا آن فرد، علم کردن نواندیشی دینی در برابر روشنفکری دینی، سخن گفتن‌های بی‌مبنا که همه روشنفکران دینی چنین یا چنان می‌گویند؛ اینکه روشنفکری دینی شوخی بامزه‌ای است. اینکه نعشش جلوی دیدگان ما روی زمین افتاده است!

  • ۱۳۹۲-۱۱-۰۶ ۱۰:۵۹

    نقد و بررسی تاریخ روشنفکری در جهان به قلم رضا داوری‌اردکانی

    چهار عنوان کتاب جدید رضا داوری اردکانی در زمینه روشنفکری، فلسفه و آینده‌نگری و جمع‌آوری برخی گفت‌وگوها و مصاحبه‌های وی از سوی انتشارات سخن به بازار کتاب می‌آید.

  • تکنولوژی ۱۳۹۲-۱۱-۰۳ ۱۰:۱۵

    هنری فارل؛

    روشنفکران تکنولوژی

    آن‌ها شاید جدی‌تر به این فکر کنند که چگونه تکنولوژی در حال تغییر سیاست است. مناظرات جاری هنوز تحت سلطه‌ی مباحثات بیهوده بین هواخواهانی است که باور دارند اینترنت مدل بهتري برای دموکراسی ریشه‌ای است و شک‌گرایانی که ادعا می‌کنند اینترنت بهترین دوست دیکتاتور است.

  • روشنفکری ۱۳۹۲-۱۰-۲۶ ۱۱:۰۵

    بازخوانی یک متن/ محمود حکیمی؛

    خودروشن‎فکربینی؛ بیماری عصر ما

    معلومات روشن‎فکر قلابی ما سطحی و بی‌فایده است؛ مثلاً او خوب می‌داند که فلان نویسنده پرت‌وپلاگوی وطنی ساعت چند به رختخواب می‌رفته و لوله‌هنگ را با دست چپ می‌گرفته یا با دست راست و یا فلان نویسنده پرمدعای خارجی وقتی نوه‌اش را به گردش می‌برد او را سوار کالسکه می‌کند یا نه؟ ولی همین آدم روشن‎فکر نمی‌داند که فلسفه‌ی صدرالمتألهین بر چه پایه‌ای قرار داشته و یا جهان‌بینی ابن‌سینا چگونه بوده است.

  • ۱۳۹۲-۱۰-۲۱ ۰۹:۴۳

    ابراهیم فیاض: نحوه مواجهه روشنفکران ما با غرب فاجعه است

    ابراهیم فیاض استاد جامعه‌شناسی دانشگاه گفت: نحوه مواجهه روشنفکران ما با غرب از ابتدا اشتباه بوده است؛ ما اصلاً غرب را نفهمیدیم، هنوز هم نحوه مواجهه ما فاجعه است و در یک کلاف سردرگم هستیم که چطور با غرب مواجه شویم.