-
۱۳۹۸-۱۰-۲۳ ۱۰:۵۶
تاملی در نسبت بتهوون و انقلاب فرانسه؛
انقلاب در گوش‌ها
ویژگی‌های شنیداری و ریتوریقایی انقلاب فرانسه در بسیاری از آثار بتهوون نقشی مطلقاً مرکزی ایفا می‌کنند. اگرچه برخی گمان می‌کنند که اندیشه‌ی انقلابی بتهوون با غلبه‌ی رویکرد رمانتیک در قرن نوزدهم رو به تباهی رفت و بتهوون در این دوره وارد قلمروی ناشناخته شد که کاملاً جدا از جهان محسوس پیرامون او بود و تلاش کرد تا آن اشتیاق بیان‌ناپذیر را در آغوش بکشد، اما به هیچ وجه نمی‌توان ترس‌های سیاسی بتهوون در این دوره را نادیده انگاشت.
-
۱۳۹۸-۱۰-۲۱ ۱۱:۱۶
نقدی روان شناختی بر نمایش «آقای اشمیت کیه؟» نوشته سباستین تیری، به کارگردانی؛ سهراب سلیمی
«پذیرش این همانی جامعه» یا «مرگ هویت» در کف رودخانه زندگی!
این نمایش با فرم منسجم و دائماً در حرکت بین فضای درون و بیرون، کاملاً در خدمت محتواست و به خوبی بستر مناسب و متعادل برای پیشرفت مسیر قصه فراهم می کند که یکی از مهم ترین عوامل در ایجاد این روند، صرفه نظر از متن فوق العاده سباستین تیری، ترجمه ی مطلوب و متعاقباً فهم کارگردان از دنیای متن است. لذا فهم درست از مسئله، به طور مثبت به سایر عوامل و عناصر صحنه و اجرا سرایت نموده است.
-
۱۳۹۸-۱۰-۱۷ ۱۰:۴۶
گزارشی از همایش بزرگداشت یعقوب لیث صفاری و آغاز رستاخیز زبان پارسی؛
خروش سیستان؛ خروش زبان فارسی
خالقی مطلق: یکی از کسانی که برای زبان فارسی کوشش کردند، یعقوب لیث صفار است. آن‌گونه که بایدوشاید اهمیت جمله (آنچه من اندر نیابم، چرا باید گفت؟) در ظرف زمان خودش بیش از آن چیزی است که ما میگوییم. درزمانی که شاعران و دانشمندان بر عربی تسلط داشتند، قطعاً یعقوب هم بر عربی تسلط داشت، اما این سخن او معنای دیگری دارد و نشان از علاقه او به میهنش است.
-
۱۳۹۸-۱۰-۱۵ ۰۹:۲۷
معرفی و بررسی کتاب «سازوکار فاشیسم»؛
نقد ناواقعیت فاشیسم
استنلی در این اثر با پررنگ کردن خطر ترامپ، تمایز لیبرالیسم و فاشیسم را به آمریکایی‌ها یادآوری می‌کند. او نحوه حکمرانی ترامپ، پوتین و اردوغان و احتمالا بوریس جانسون را ذیل راست افراطی و ملی‌گرایی خطرساز دسته‌بندی می‌کند. البته خود او احتمالا از هر کسی می‌داند که شاید بر او خرده بگیرند که بیش از اندازه در استدلال خود تندی به خرج داده و یا اعتراض کنند که نمونه‌های معاصر آن‌قدرها افراطی نیستند که همسنگ فجایع تاریخی قرار بگیرند.
-
۱۳۹۸-۱۰-۱۴ ۱۰:۲۲
یادداشتی دربارۀ فیلم «خاطرات کشیش روستا» روبر برسون؛
آیا قوت من قوت سنگ‌هاست؟*
اگر عیسی در آغاز به ارادۀ خدا معجزه می‌کند و در پایان زندگی احساس تنهایی وانهادگی دارد و پس از مرگ نیز به ارادۀ خدا عروج می‌کند و اگر ایوب آن‌قدر رنج‌ها و سکوت خدا را تحمل می‌کند تا سرانجام خدا با او سخن گفته و پرسش‌هایش را پاسخ گوید، کشیش روستا ظاهراً نه در آغاز و نه در پایان پاسخی از خدا نمی‌گیرد. از آخرین کلمات او («چه فرق می‌کند؟ همه فیض اوست») تنها می‌توان دریافت که او ایمان خویش را تا پایان حفظ کرده است.
-
۱۳۹۸-۱۰-۱۲ ۱۵:۱۵
تاملی در باب نوسازی جامعه ایران در عصر پهلوی اول؛
چرا قضاوت درباره‌ی نوسازی پهلوی اول مناقشه‌آمیز است؟
مهم‌ترین مسئله‌ای که نوسازی عصر پهلوی اول را مناقشه‌آمیز کرده است، «سیاست حذف» است. مناقشه‌ی طرفداران و مخالفان نوسازی عصر پهلوی نیز با تأکید و یا عدم توجه به این مهم است. رضاشاه در دو سطح، سیاست حذف را دنبال نمود. در سطح اول، اقدام به حذف مخالفان و گروه اپوزیسیون کرد.
-
۱۳۹۸/۱۰/۱۱
گفت‌وگوی فرهنگ امروز با سعید بینای مطلق؛
تراژدی تناقض‌ها را هموار می‌کند
افلاطون تراژدی را کنار می‌گذارد و می‌گوید ما نمی‌توانیم بپذیریم حکیم زاری بکند. وقتی با رویداد ناخوشایندی روبه‌رو می‌شود، ناراحت می‌شود، ولی عنان اختیار از دست نمی‌دهد. برای همین من گفته‌ام اگر افلاطون و ارسطو می‌آمدند ایران، اگر مثلاً شاهنامه‌خوانی بود، جنگ سهراب و رستم بود، افلاطون اعتراض می‌کرد و می‌گفت یک قدیس هیچ‌وقت زاری نمی‌کند.
-
۱۳۹۸-۱۰-۱۰ ۱۰:۵۱
رونمایی از دفتر تازه و تجدیدچاپ دفاتر قبلی مجموعه آفاق اندیشه در کافه کتاب ققنوس؛
استنطاق از فیلسوفان
داوری:آقای زارع کارهای خوبی کردند و مجموعه گفتگوهایی با افرادی انجام دادند که با وجود اختلافاتی که دارند اما با یکدیگر قرابت و هم سخنی دارند. رابطه من و اقای اعوانی یک رابطه خاص است و من هم مثل اقای نصر امیدوارم که آقای اعوانی بیشتر بنویسند. یک روز در جایی از فضائل ایشان می‌گفتم و یکدفعه کسی گفت مگر شما باهم اختلاف نظر ندارید و من پاسخ دادم: عالم فلسفه بر پایه اختلاف است و در فلسفه دو نفر را پیدا نمی‌کنید که باهم اتحاد نظر داشته باشند.
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۹ ۱۱:۲۰
مواجهه با هانا آرنت در یک مهمانی ایرانی؛
آزادی فراتر از ایدئولوژی
این نکته حائز اهمیت است که ورود آثار هانا آرنت در ایران با اینکه ماهیتی فلسفی سیاسی دارد کمتر نقش و کارکرد ایدئولوژی سازی برای جریانات سیاست زده روشن فکری دارد و این مساله نیز غیر قابل کتمان است ، کسانی مانند روشن فکران دینی و غیر دینی گاها اگر به آثار و افکار هانا آرنت جهت ایدئولوژی سازی و جریان سازی سیاسی مراجعه کرده اند ، به دلیل ماهیت نظریات سیاسی و تجربه غیر قابل درک جغرافیایی زندگی سیاسی آرنت و نوع الگوی فکری فلسفی حاکم بر افکار و آثار وی نمی توانند تناسب فکری فلسفی مناسب و جریان ساز با افکار آرنت و جغرافیای فکری سیاسی خود در ایران پیدا کنند.
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۷ ۱۳:۰۲
شمارۀ بیست‌وهفتم نشریۀ فرهنگ امروز منتشر شد؛
روایت مواجهه ما و غرب
مواجهه امروز ما با غرب مواجهه نویی نیست که ندانیم چگونه و چرا رخ می‌دهد. جامعه ما با بحران تاریخی‌نگری یا بی‌توجهی و به تعبیر دقیق‌تر عدم درک و فهم تاریخیت امور روبه‌روست. توجه به این بحران به ویژه در روزهایی که مواجهه ما با غرب همه ارکان سیاسی و اجتماعی و به ویژه اقتصادی ما را در برگرفته بیشتر حس می‌گردد. در همین راستا فرهنگ امروز در شماره جدید خود تلاش داشته با نگاهی به سیر مواجهه ایران با غرب و عملکرد دیپلماسی ایرانی بر لزوم درک فهم تاریخیت امور بیشتر توجه کند.
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۳ ۱۰:۰۷
داود رجبی؛
چگونه می‌توان انتحال نکرد!؟
می‌توان مدعی شد که بخش عمده‌ای از سرقت‌های ادبی موجود در جامعه‌ی ما ناشی از درک نادرست دانشجو و محقق از مفهوم پژوهش است، بگذریم از اینکه می‌توان به این مورد، موارد دیگری را نیز اضافه کرد. عدم وجود سازمان‌های نظارتی و جرایم سنگین برای متخلفین و سارقین علمی و ادبی، فقر فرهنگی گسترده که اخلاق پژوهش را مورد توجه قرار نمی‌دهد و...
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۲ ۰۹:۱۹
قباد منصوربخت؛
عباس معارف و غفلت‌زدایی از تفکر بنیادی در ایران معاصر
معارف تعلقات ایدئولوژیک را با دانش کارشناسی و فقه و فلسفه و عرفان جمع کرده بود و از این رو با اتکای به تفکر و فرهنگ قدیم ایران و شناخت تفکر و فرهنگ و تمدن جدید در پی حل مسائل متعدد برآمده از تمدن جدید در ایران بود. معارف و جریانی فکری‌ای که او به آن تعلق داشت افقی جدید در عرصه تفکر جدید در ایران گشودند و این خام‌اندیشی که می‌توان گذشته را یکسره کنار زد و اکنون غرب را یکسره در اختیار گرفت را مطلقا بی‌اعتبار ساختند.
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۱ ۱۳:۴۱
نگاهی به نمایش "ماسک" به کارگردانی بهزاد اقطاعی؛
جدال پرسوناهای گمگشته، در یک درام گمشده
با در نظرگرفتن فضای ادبیات نمایشی این روزهای ایران، وجود نمایش هایی مانند "ماسک" که ممزوج و مخلوط با مفاهیم روان (psycho) از نوع موضوعات کهن الگویی (Archetypal) و معناگرایی نسبت به زندگی و خلقت و دنیای درون و پیرامون هستند، بسیار غنیمت است؛ بنابراین می توان این اثر را گامی در فعالیت های بین رشته ای میان هنر تئاتر و حوزه روان و کسب تجربه های موفق و آزمون و خطاهای ضروری در این زمینه برای آینده پیش روی ادبیات نمایشی ایران دانست.
-
۱۳۹۸-۰۹-۳۰ ۰۹:۱۳
چرا در مبرمترین جدلهای سیاسی و ایدئولوژیکی مکرراً به اسپینوزا استناد می‌شود؟
پولیتیکِ اسپینوزیسم-ترکیب و ارتباط
در دلوز به مؤثرترین صورت با این مفهوم قدرتمند مواجه میشویم که اسپینوزا یک ازلیتِ خیر و شر بهمثابه معیارهای بیرونی برای داوری غیرمتجسد را به‌منظور نوعی درک از اخلاق بهمثابه یک ارزیابی درونذاتی از شیوههای زندگی نادیده میگیرد و به آن خاتمه می‌دهد. وی مینویسد: «در طبیعت نه خیر وجود دارد و نه شر، هیچ تضاد اخلاقی وجود ندارد، اما فصل اخلاقی وجود دارد؛ این فصل اخلاقی در صورتهای مختلف و برابر ظاهر می‌گردد. این فصل اخلاقی در ارتباط با نوعی عواطف است که کناتوس ما را تعیین مینماید.»
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۷ ۰۹:۱۵
گزارشی از نشست بزرگداشت روز ۲۱ آذرماه؛
چون و چرایی بر سر قوم‌گرایی
دکتر عبدی: حوادث تاریخی را جغرافیا تعیین می‌کند / ناصر همرنگ: مناسبت ۲۱ آذر در تاریخ معاصر ما اهمیتی بی جایگزین دارد / احسان هوشمند: قوم‌گرایی در ایران حاصل گره‌زدن سرنوشت ایران به جهان‌وطنی مذهبی و بی‌وطنی لیبرالی است
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۶ ۱۰:۴۶
چرا خانوادۀ کمونیست من به بیراهه رفت؟
چون سیاست مذهب آنها بود
هیچ اشتباه ذاتی‌ای در این امر وجود ندارد که شما سیاستی را قبول داشته باشید که در جوهر خود نوعی مذهب است. البته به‌شرط اینکه بفهمید که مقصود از این سیاست چیست و به‌شرط اینکه تبدیل به امری شخصی میان شما و دوستانتان شود. اما این سیاست اگر برای آنها نظریه است، برای من خاطره است. اگر سیاست‌ورزی نوعی ایمان داشتن باشد و نه نوعی برنامه و اراده برای تغییر و همسازی با دوران جدید، همانند کمونیسم شکست خواهد خورد
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۴ ۰۹:۰۵
نگاهی به جایگاه، اهمیت و کارکرد ایران‌شناسی در آلمان؛
ایران شناسی زیر سایۀ سیاست
رشته‌ای مانند تاریخ در «بنیاد ایران‌شناسی» از این نظر با رشتة تاریخ در دانشگاه‌های ایران (حتی در دانشگاه شهید بهشتی که بخش آموزش «بنیاد» به این دانشگاه وابسته است) متفاوت است که «بنیاد» تاریخ را در همان مقولاتی نمی‌بیند که دانشگاه‌ها آن را به‌صورت ستنی و کلاسیک می‌بینند. در اینجا، تاریخ در تعامل با حوزه‌های دیگرِ ایران‌شناسی فهمیده و درک می‌شود.
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۳ ۱۰:۱۵
مروری بر آرای چند طیف از روشنفکران وطنی که مواضعشان آب به آسیاب دشمنان ایران می‌ریزد؛
مورفولوژی ایران‌ستیزی
مصطفی ملکیان با رویکردی «آبجکتیو» و بیرونی به دنبال تعیین مرزهای قلمرو ایران می‌گردد و چون این مرزها را در عالم بیرونی محقق نمی‌داند، وجود ایران را که اتفاقاً ماهیتی «سابجکتیو» دارد، زیر سؤال می‌برد.
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۰ ۱۵:۴۰
یادداشت رضا داوری اردکانی به مناسبت سالگرد تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
قانون وصف مقصد و مقصود نیست بلکه راهنما و مددکار اهل طریق است
دیگر مشکل بزرگ شورای عالی انقلاب فرهنگی به رابطه اش با دانشگاه و مدرسه و سازمان های فرهنگی بازمی گردد. شورا به ساز آن سازمان ها گوش نمی کند. آنها هم شاید مقابله به مثل می کنند. اینکه کدام حق دارند در اینجا اهمیت ندارد.
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۰ ۱۰:۳۲
نگاهی به کتاب درآمدی بر نظریه معرفت؛
مجرایی برای ورود به قلمرو پهناور معرفت
مدافعان معرفت‌شناسی طبیعی‌شده بر این عقیده‌اند که میان روان‌شناسی و معرفت‌شناسی ارتباطی وجود دارد. طرفداران افراطی این رویکرد خواهان آن هستند که روان‌شناسی را جایگزین معرفت‌شناسی کنند و پیروان میانه‌روتر بر آن هستند که روان‌شناسی لااقل می‌تواند در حل بسیاری از مسائل به کمک معرفت‌شناسی بیاید.
-
۱۳۹۸/۰۹/۱۸
گفت‌وگو با سید علی محمودی درباره رابطه روشنفکر و قدرت سیاسی؛
روشنفکر در قلمروهای ممنوعه حرکت می‌کند
تصور روشنفکر به مثابه آدم تندوتیزی با موضع چپ‌گرایی و چپ‌روی که سعی می‌کند با هیاهو و جنجال شخصیت‌ها و تفکرهای دیگر را تخریب کند، به دوره کمونیستی تعلق دارد و متاثر از نوعی استالینیسم است که ما نیز در ایران تجربه آن را داریم. ...روشنفکری لزوما با چپ‌گرایی پیوند ندارد و روشنفکر لزوما کسی نیست که حرف‌های جنجالی و تند و تیز بزند یا به دیگران توهین کند.
-
۱۳۹۸-۰۹-۱۶ ۱۱:۵۰
نگاهی به میراث اندیشه سیاسی نیکولو ماکیاوللی در ایران؛
احیای شهریار
ماکیاوللی در ایران بیش از آن از نگاه متفکری سیاسی بر اساس رخداد بزرگ فلسفه اروپا در عصر رنسانس شناخته شود ، به عنوان متفکری روباه صفت و مکار همراه با دینداری ریاکارانه و پیمان شکنی معرفی شده است ؛ این در صورتی است که ماکیاوللی در مادون اهداف گفتارها و نوشته های خود در دو کتاب مهم خویش به سیاست از منظری صرفا رئالیستی و مدرن نگریسته است.
-
۱۳۹۸-۰۹-۱۶ ۱۱:۳۳
یادداشتی برای نمایش «سکوت سفید» به کارگردانی کورش سلیمانی؛
رهایمان کنید به حال خودمان...
نمایش «سکوت سفید» ماجرای مردی را برای ما روایت می کند که در جستجوی اندکی آرامش است، اما نه در جاهایی که همه آن را جستجو می کنند؛ بلکه در یک اتاق کوچک در یک بیمارستان!
-
۱۳۹۸-۰۹-۱۳ ۱۷:۱۰
یادداشتی درباره نمایش «لباس جدید پادشاه» به کارگردانی لادن نازی؛
تاریخ از ما چه تئاتری به روی صحنه خواهد برد؟
موضوع نمایش قابل توجه است؛ زمانه احمدشاه قاجار و زمینه های تغییر حکومت از احمدشاه به رضاخان پهلوی مقطع مهمی از تاریخ ایران است که کمتر بدان پرداخته شده است. از این نظر، به صحنه بردن نمایشی که توجه ها را به بخش مسکوتی از تاریخ ایران معطوف سازد، فارغ از شیوه پرداخت و استفاده از منابع تاریخی، ارزشمند است.
-
۱۳۹۸-۰۹-۱۳ ۱۱:۵۴
نگاهی به قبض و بسط تاریخی در دین اسلام؛
توجه به شاخص های دینداری راه رهایی از پیرایه های تاریخی دین
نگرش تاریخی به دین به این معنا که بپذیریم که دین یک امر انسانی(مرتبط با انسان) است نه یک پدیده طبیعی و عینی، سبب می شود که در فهم دین ساده انگاری نکنیم و بپذیریم دین کنونی ما همان چیزی نیست که در عصر نزول و آغازین آن بوده است. نگرش تاریخی وسواس و احتیاط ما را در فهم دین دو چندان می کند و همین احتیاط و سواس در فهم دین سبب می شود که اولا روند بسط تاریخی دینی کاهش یابد ثانیا فهم قبض و بسط های دین راحت تر می شود.
-
۱۳۹۸-۰۹-۱۱ ۰۹:۲۷
علامه طباطبایی و علوم انسانی در گفتاری از سید حمید طالب‌زاده؛
فیلسوف اعتباریات
فیلسوفی در جامعه ما پیدا شده است که توانسته با مفهوم اعتبار، زمینه‌ای فراهم کند که ما هم متوجه موضوعات علوم انسانی به نحو مدرن شویم. حالا اگر می‌خواهیم با دیدگاه و نظر اسلامی به آن نگاه کنیم، بحث دیگری است. اما باید متوجه اصل معنا شویم. اگر صرفا به مفهوم فطرت بپردازیم و بخواهیم همه علوم انسانی و امور انسانی مثل اجتماع، روان، سیاست، اقتصاد و... را با توجه به آن توضیح دهیم، نتیجه همین می‌شود. ما مساله را گم می‌کنیم.
-
۱۳۹۸/۰۹/۱۰
گفت‌وگو با غلامحسین ابراهیمی دینانی درباره تذکره الاولیای عطار؛
ناشناختگی عطار بر گردن نادانی ماست
عرفان، اخلاق است و کتاب عطار و دیگر کتاب‌های عرفانی کتاب اخلاق هستند؛ به‌ویژه تذکره الاولیاء از این جهت اخلاقی‌تر است که به‌صورت قصه است و مطالب عرفانی را به‌صورت شرح حال در شخص ولی پیاده می‌کند و انسان می‌تواند از رفتار اولیا درس و نتیجه اخلاقی بگیرد، اخلاقی که ذره‌ای ریا در آن نیست
-
۱۳۹۸-۰۹-۰۹ ۱۰:۳۰
والرشتاین و ما در گفتارهایی از تقی آزادارمکی، شروین وکیلی و خسرو خواجه‌نوری؛
جامعه‌شناسی ایران را تحقیر نکنیم
سازه نظری مارکس زورکی شرقی می‌شود. مشهور است که وقتی مساله اشغال هند پیش می‌آید و گزارش‌هایی که در این باره در روزنامه‌های انگلیسی منتشر می‌شود، بالاجبار متوجه هند و شرق می‌شود و در شرق استثمار و استعمار وجود دارد و حرف‌هایی می‌زند که به بحث شیوه تولید آسیایی مشهور شده است. وبر هم همین‌طور است. پرسش او در اصل سوال جهان غرب و پیدایش سرمایه‌داری در جهان غرب به خصوص اروپای غربی است و شرق را به واسطه دستگاه نظری‌اش می‌شناسد.
-
۱۳۹۸-۰۹-۰۵ ۱۶:۵۳
چند نکته درباره ی نمایش "هیچ چیز جدی نیست"؛ ترجمه و اقتباسی از نوشته ی رچ اورلاف، به کارگردانی دکتر مسعود دلخواه؛
پوزخندی عمیق بر شهر آشوبِ تئاتر ...
نمایش جدید دلخواه را می توان نمونه قابل باوری از نوعی از بیدادگری و اعتراض خاموش نسبت به جریان کمی تا قسمتی ملتهب و پرنوسان تئاتر این روزهای ایران قلمداد کرد که از جدیت به دور است و به حاشیه بسیار نزدیک و مأنوس. او با ترجمه ی بومی شده ای از نمایشنامه ی رچ اورلاف و پرداخت دراماتیکی با رنگ و لعاب طنز تلاش می کند تا نشانه هایی از معضلات تئاتر امروز ایرانی را خصوصا در زمینه های فنی، هنری، تعهد و اخلاق را در نمایش اش برجسته کند.
-
۱۳۹۸-۰۹-۰۵ ۱۰:۲۸
تحلیلی بر اصلاح مدل رسانه‌ای و بهبود وضعیت مطبوعات در ایران؛
رسانه‌های ایران در منظومۀ نظام رسانه‌ای جهانی
شیوع رسانه‌های جناحی (همانند مطبوعات دولتی، شبه‌دولتی و جناحی در ایران)، تمایل به ابزارسازی رسانه‌ها توسط نخبگان سیاسی و اقتصادی (مدیریت مطبوعات در اختیار نخبگان درون نظام قدرت و یا جریان‌های سیاسی) و استفاده از آنها به‌عنوان ابزار چانه‌زنی، مداخلۀ مکرر و محدودیت فراگیر دولت در نظام رسانه‌ای، توسعۀ کمترحرفه‌ای مطبوعات و نقش غالب قدرت سیاسی در توسعۀ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و خبری نسبت به نظام بازار موجب شده است تا بازنگری در سیاست‌های رسانه‌ای کشور به‌منظور بهبود نظام مطبوعات به مدلی کارآمد و کیفی به یک ضرورت برای نظام ارتباطی کشور تبدیل شود.