-
۱۳۹۶-۰۴-۰۳ ۱۰:۲۲
گفتاری از سارا شریعتی (۱)؛
چرا باید علوم انسانی بخوانیم؟
در جهان امروز که جهان قطعهقطعه شدهای است، جهانی که به شکل پارادکسیکال هم جهانیشدن آن را یکپارچه میکند و هم در واکنش به جهانیشدن دارد قطعهقطعه میشود، اگر ما این سنت حسنۀ جابهجایی و رفتن به جایی که منتظر ما نیست را انجام ندهیم، همیشه زندانی و محصور یک قوم و قبیله باقی میمانیم، ذهنهای بسته و تنگ خواهیم داشت.
-
۱۳۹۶-۰۲-۲۳ ۰۹:۵۵
مروری اجمالی بر پژوهشهای انجام شده در باب خواندن؛
خواندن برای لذت
خواندن برای لذت با افزایش خودشناسی و شناخت شخصیت دیگران مرتبط است. مویر[۸] در سال ۲۰۰۷، در ایالات متحده به بررسی نظرات خوانندگانی پرداخت که مطالعۀ آزاد داشتند؛ بیشتر گزارشها حاکی از توانایی خوانندگان در شناختن خود و دیگران، دانستن در مورد اقشار مختلف و دیگر فرهنگها و دیگر دورانهای تاریخی بود؛ کسانی که به طورمکرر مطالعه میکردند، دارای توانایی بالاتر در درک طبقه، قومیت، فرهنگ و دیدگاه سیاسی افراد بودند.
-
۱۳۹۶-۰۲-۱۹ ۰۹:۲۵
نقدی بر سیاست های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی؛
در دانشگاه بمان...!
هرچند که مسئولان دانشگاه آزاد از موج جدید دانشجویان در اواخر قرن ۱۴ شمسی خبر میدهند، اما این خوشبینی همراه با راهحلهایی برای فرار و خروج از بحران صندلیهای خالی نیز همراه است؛ راهحل این است: «توسعۀ شرکتهای دانشبنیان، تجاریسازی علوم دانشگاهی، برگزاری دورههای کاربردی و عملی در دانشگاهها و حضور مستقیم دانشجویان در بازار کار»
-
۱۳۹۶/۰۲/۱۶
گفتوگو با هنری ژیرو دربارۀ آموزش عالی و اغواگری نئولیبرال؛
دانشگاه بهمثابۀ شرکت چندملیتی
اکنون بسیاری از دانشگاهها با توجه به ملاحظات حرفهای، نظامی و اقتصادی اداره میشوند و بیشازپیش تولید دانش آکادمیک را از ارزشها و پروژههای دموکراتیک جدا میکنند. آرمان دانشگاه بهعنوان محلی برای تفکر و پرداختن به تأملات متفکرانه، ارتقای دیالوگ و آموختن چگونگی پاسخگو نگاه داشتن قدرت، همچون تهدیدی برای شکلهای نئولیبرال حکومت تلقی شده است. همزمان رهبران بنیادگرایی تجاری، آموزش عالی را بهمثابۀ فضایی برای تولید سود، تربیت نیروی کار رام و سربهراه و نهادی قدرتمند برای تربیت دانشجویانی میشناسند که فرمانداری مطلوب شرکتهای بزرگ را بپذیرند.
-
۱۳۹۶-۰۲-۱۳ ۰۹:۴۳
به بهانه بازگشایی سیامین نمایشگاه کتاب تهران؛
تشکیک در یک آمار
در اکثر رسانههای عمومی و گردهماییهای دولتی و غیردولتی آمار مطالعه بسیار کم و اندک ارزیابی میشود؛ این آمار بهصورت سرانه بین ۲ تا ۴۵ دقیقه متغیر است؛ سپس چنین آماری مبنای قیاس میزان مطالعه با سایر کشورها قرار میگیرد. قبل از هر چیز سؤال اینجاست: این آمار چطور به دست میآید؟
-
۱۳۹۵-۱۲-۱۶ ۱۰:۰۷
ملاحظاتی دربارهی زمینهها و الزامات تغییر خط فارسی؛
پرسش از پرسش
بررسیدن چنین موضوعاتی که در نهایت در همهی آنها، رابطهی رسمالخط با شکل و روال اندیشیدن مورد واخواست قرار میگیرد، باید به مقام اول در مسئلهی تغییر خط بدل شود و جای پرسشهایی که رابطهی رسمالخط با فرآیند آموزش را موضوع میکنند بگیرد و آن را به مرتبهی بعدی بکشاند.
-
۱۳۹۵-۱۲-۰۹ ۰۹:۵۵
برداشتی از تجربهی تغییر خط در ترکیه؛
انقلاب خطوط
تغییر الفبا در ترکیه اگرچه تحت عنوان ناکارآمدی الفبای عربی در نمایش حروف ترکی و مبارزه با بیسوادی صورت گرفت، اما علت اصلی چیز دیگری بود. عصمت اینونو، نخستوزیر وقت ترکیه میگوید: «انقلاب الفبا ارتباطی به تسهیل خواندن و نوشتن نداشت... اثر انقلاب الفبا بر ما و فایدهی اصلی آن همانا تسهیل دگرگونی فرهنگی بود. خواسته یا ناخواسته، ما از فرهنگ عربی [بخوانید اسلامی] گسستیم. دیگر نسل جدید به اندازهی ما تحت تأثیر فرهنگ عرب و زبان عربی نخواهد بود.»
-
۱۳۹۵/۱۱/۲۶
نگاهی تطبیقی به اهداف و رویکردهای کرسی ایرانشناسی در آمریکا و ایران در گفتوگو با تورج دریایی؛
فکر میکنیم که تمدن ایران را میشناسیم!
ایران مانند کشورهای همسایۀ ما نیست که در قرن گذشته به وجود آمده باشند. نام کشور و تمدن ایران داستانی دیرینه است. این سخنان بهخاطر احساسات ناسیونالیستی نیست، بلکه حقیقتی است که در کمک به تمامیت ارضی ایران نقش ایفا میکند. داشتن دانش دربارۀ ایران به نحوۀ رفتار با اقوام و گروههای مختلف ایران کمک میکند.
-
۱۳۹۵-۱۰-۱۹ ۱۰:۲۱
تاملی بر سیاستگذاری در حوزه علم؛
رویکرد جزیرهای به علوم
رویکرد جزیرهای به مسائل علمی و معرفتی که موجب نابودی نگرش وحدتیافته به علم میشود و آن را به حوزههای جدا از هم تقسیم میکند، اغلب متّکی به موجهگرایی در معرفتشناسی است؛ این اندیشه متکی به این پیشفرض است که عقلانیت نیازمند مبنایی برای موجهسازی است.اغلب میگویند که تنها و فقط دعاوی و مواضعی را قبول میکنیم که با مرجعیت عقلی موجه شده باشند. حالا این مرجعیت از کجا می آید؟
-
۱۳۹۵-۰۹-۳۰ ۰۹:۰۶
نگاهی به آئیننامه جدید ارتقاء اعضاء هیات علمی وزارت علوم که از اول دی لازم الاجراست؛
بوق حمام و مسئلهای به نام ابتذالِ ارتقاء
حکایتِ تولید ۱۰.۰۰۰ مقاله علمی، پژوهشی، حکایتِ تاجرزادهی نابخردی است که به توصیه پدر که تجارت خریدن کالای ارزان و فروختن آن به قیمتی بالاتر است، گوش سپرد و با دیدن قیمت ناچیز بوق حمام در شهری دیگر و تفاوت قیمت آن در شهر خود، تمام سرمایهاش را بوق حمام خرید، غافل از اینکه در شهر خود تنها یک حمام وجود دارد! از تنظیمکنندگان آئیننامهای چنین مضحک نیز باید پرسید در شهر شما چند حمام وجود دارد؟
-
۱۳۹۵/۰۹/۲۸
روش تحقیق در گفتوگو با مقصود فراستخواه؛
سیطره کمیت بر آموزش عالی ما
به قول پروین؛ جرم راه رفتن نیست، ره هموار نیست. سیطره کمیت بر آموزش عالی ما سبب شده که بچهها چون راهی دیگر پیش روی خود نمیبینند به دانشگاه سرازیر میشوند. ساختارهای متمرکز و ناکارآمد ما است که دانشگاه را به گیشه بلیت برای ورود به بازار کار، بدل کرده است؛ بازاری پر فیس و افاده که حقیقتا بازار نیست چون در قبضه دولت است و سرسنگین است از سرگردانی متقاضیان کار در وانفسای بیکاری.
-
۱۳۹۵-۰۹-۲۳ ۱۰:۰۹
نقدی به مقالهنویسی در علوم انسانی؛
پایانی برای تفکر
یک مقالۀ خوب در علوم انسانی در بهترین حالتش، شرح و تفسیر یک مفهوم، روش یا بصیرت در نظام فکری یک متفکر است؛ یعنی متنی منقطع و دستچندم که کعبۀ آمالش یا ارائۀ نظاممند وجههای از تفکر یک متفکر است و یا تلاشی است برای سادهسازی گلوگاههای پرابلماتیک یک تفکر، برای هضم آسان آن توسط هاضمههای حساس! مقاله در نهایت خود وجودی لغیره دارد؛ یا ابزاری کمک آموزشی است، یا وسیلهای است برای تثبیت وضعیت موجود فکری: پایانی برای تفکر!
-
۱۳۹۵-۰۹-۲۱ ۱۱:۰۴
گزارشی از نشست نقد و بررسی کارنامه مجله فرهنگ امروز در پژوهشگاه علوم انسانی(۳)؛
مناسبات علوم اجتماعی با ژورنالیسم
آن دسته از همکاران دانشگاهی که برچسب سطحی بودن به ژورنالیسم میزنند، به دلیل ضعفهای علمی و شناختی آنها از حوزۀ علوم اجتماعی و انسانی است؛ آنها تاریخ علوم اجتماعی را نمیشناسند، آنها به این وقوف ندارند که همۀ نظریهپردازان، فعالان حوزۀ عمومی بودند و در واقع بخشی از اعتبار نظریهها برخاسته از میزان مؤثر بودن آن نظریه بر تحولش در حوزۀ عمومی است نه صرفاً بر اساس آن چیزی که در حوزۀ آکادمیک پذیرفته شده یا نشده است.
-
۱۳۹۵-۰۹-۲۰ ۱۰:۵۹
محمد مالجو؛
برندهها و بازندههای کالاییسازی آموزش عالی در ایران چه کسانیاند؟
وقتی دولت از اجرای وظیفهای که اصل سیام قانون اساسی بر عهدهاش نهاده است عقبنشینی میکند، کسانی باید جای دولت را بگیرند. این جایگزینی در ایران با خصوصیسازی آموزش عالی رخ نداده است. در حد اطلاعات من، دستکم تا این اواخر حتا آجری از بخش دولتیِ آموزش عالی به بخش خصوصی واگذار نشده است. در عوض، اولاً به بخش خصوصی اجازهی کار در قلمرو آموزش عالی داده شده و ثانیاً بخشهای پاییندستی، خصوصاً خدماتی چون خوابگاهها و بوفهها و حملونقل و امثالهم، مشمول برونسپاری به ردههای گوناگونِ پیمانکاران بخش خصوصی شده است.
-
۱۳۹۵/۰۹/۱۵
صورتبندیهای جدید در دانشگاه ایرانی در گفتوگو با عباس کاظمی؛
دانشگاه ترک برداشته است
نظام آموزش و پرورش و مدارس ما افراد را برای ورود به دانشگاه آماده کرده و نه برای ورود به بازار کار. به همین خاطر است که گفتیم تا دو دهه قبل ادامه تحصیل به مثابه نردبان بود و حالا ادامه تحصیل به معنای بقا و دوام آوردن و زنده بودن است. عاقلانهترین راهی که برای حفظ هویت برای جوانان ما باقی مانده، ماندن در دانشگاه است تا راهی برای مهاجرت یا بازار کار برایشان پیدا شود اما همین فرهنگ انتظار خود میتواند زمینه ایدئولوژهای جدید اعتراض در دانشگاه شود.
-
۱۳۹۵-۰۹-۱۴ ۱۰:۳۹
سیدجواد طباطبایی؛
زبان ملّی و برنامۀ آموزش زبانهای محلی
متولیان باید بدانند که این اجبار به تغییر هویت مردم آذربایجان عین از خود بیگانه ساختن آنان است، زیرا مردمی که هزار سال شاهنامه، دیوان حافظ و گلستان سعدی خواندهاند به آسانی به این جعل هویت برای خود تن در نخواهند داد و از این «تدبیرِ» داهیانۀ دولت جز «ناامیدی» از تدبیرهای او حاصل نخواهد شد! وانگهی، اگر، چنانکه برخی از رندان بر آنند، دولت «تدبیر و امید» دنبال جمعآوری رأی مردم این مناطق است، سخت در اشتباه است و میتواند امیدوار باشد که، اگر امکان اطلاع رسانی دربارۀ این توهینی که با این جعل تاریخ و سابقۀ زبانی به مردم آذربایجان میشود وجود داشته باشد، شکست او در این استانها حتمی است!
-
۱۳۹۵-۰۹-۱۳ ۰۹:۴۹
گزارشی از نشست نقد و بررسی کارنامه مجله فرهنگ امروز در پژوهشگاه علوم انسانی(۲)؛
تأملات روزنامهنگاران از جنس تنزل دادن شناخت نیست
در هر مرحلهای روزنامهنگار سعی میکند در آن وضعیت زمانی حداکثر شناخت را بدهد. بنابراین، تأملات روزنامهنگاران از جنس تنزل دادن شناخت و رقیق کردن شناخت نیست، بلکه روایتی از شناخت است که یکی از تعهدات آن ضربالاجل است و این تفاوت ما با دانشمندان است.
-
۱۳۹۵-۰۹-۰۹ ۰۹:۳۷
تبدیل دانشگاهها از دانشگاه کلان به دانشگاه خرد چه مزایایی دارد؟
بازاندیشی در دانشگاه
تأثیر واقعی دانشگاههای خرد فراتر از تعداد دانشجویان، در راهکار و جانشین محسوسی است که برای جزمیات شایع در آموزش عالی ارائه میدهد و دانشگاههای سنتی را به قبول برخی، اگرنه همۀ عملکردهای خود، وادار میکند. نخست اینکه دانشگاههای خرد هرگونه بروکراتیزه کردن را به چالش میکشند. دوم، دانشگاههای خرد در برههای که دانشگاهها با بیاعتناعی در حال ایجاد اثر گلخانهای هستند و غیرمسئولانه بر سوختهای فسیلی و دیگر عوامل اصلی در ایجاد تغییرات آبوهوایی سرمایهگذاری میکنند، بر مسئولیتپذیری زیستمحیطی تأکید دارند.
-
۱۳۹۵-۰۹-۰۶ ۱۰:۵۴
گزارشی از نشست نقد و بررسی کارنامه مجله فرهنگ امروز در پژوهشگاه علوم انسانی(۱)؛
خروج علم از آکادمی
مجلۀ فرهنگ امروز از مجلاتی است که در حوزۀ علوم انسانی کار میکند و میخواهد دانش علوم انسانی را به عرصۀ عمومی ببرد و محملی برای ترویج علوم انسانی باشد. اصولاً در برخورد با این جنس از ژورنالیسم میباید چند پرسش را مطرح کرد. جواب دادن به این پرسشها شاید تعیین کند که مجلۀ فرهنگ امروز چه مقداری در کنار مجلات دیگر مثل مهرنامه و اندیشه پویا توانسته است اندیشۀ علوم انسانی را به درون جامعه ببرند و بین ما و فیزیکالیسم فاصله بیندازند.
-
۱۳۹۵-۰۸-۱۸ ۰۸:۴۱
رضا داوری اردکانی؛
گفتار در ضرورت و اولویت اصلاح نظام اداری و آموزشی
ما از این معنی که مدیریت، مدیریت امروز برای فرداست، بسیار دوریم. سخن ماکس وبر را به یاد آوریم که بوروکراسی را مثال و تجسم خرد تجدد میدانست و این خرد یعنی خردی که فردا را باید بسازد، در طی دو سه قرن اخیر کم و بیش در کار ساختن و ویرانکردن بوده است و اگر اخیراً در مدیریت نظام تجدد بحران راه یافته است از آن روست که فردا دارد به امروز تکراری و مکرر که جوهر اصلیش مصرف است تبدیل میشود و به این جهت زمان، زمان مدیریت امروز بیفردا و تکرار هر روزی کارهاست.
-
۱۳۹۴/۰۷/۰۷
گفتوگو با مجید سرسنگی، رئیس کارگروه هنر شورای تحول علوم انسانی؛
بایستههای تحول در هنر
اگر همۀ اقدامات لازم را انجام دهیم، ولی استادان قلباً به اسلامی شدن هنر اعتقاد نداشته باشند و نتوانند نکاتی را که مدنظر ماست در دانشگاه به ثمر بنشانند، همۀ تلاشهای ما بیفایده است. اگر همۀ کتابها و طرح درسها را هم عوض کنید، در نهایت استاد سر کلاس تصمیم میگیرد که چه موضوعاتی را بگوید و چه موضوعاتی را نگوید.
-
۱۳۹۴-۰۷-۰۶ ۰۸:۵۵
پیشنهادی به احمد احمدی و دیگر متولیان حوزۀ علوم انسانی؛
ایجاد مکتب رئالیسم در علوم انسانی اسلامی
دین و معرفت دینی در ارائۀ نظام روابط حاکم بر امور اجتماعی و رفتاری، میتواند دست به تأسیس زند و با تأسیس مکتب فکری حاکم بر این روابط در علوم اجتماعی و رفتاری، از طریق «تعامل جدلی میانفرهنگی» با سایر مکاتب و فرهنگها، وارد گفتوگو شود و با پذیرش تفاوت فرهنگها و تمدنها و نظام روابط حاکم بر آنها، در جهت وصول به یک نظام رفتاری مورد پذیرش نوع انسانها تلاش کند.
-
۱۳۹۴/۰۷/۰۱
نگاهی به آموزش خصوصی و دولتی در نظام آموزشی ایران؛
رقابتی سودجویانه در آموزش
مدارس غیرانتفاعی در مقایسه با آنچه که در مدارس دولتی میبینیم یعنی تعداد ساعت پایین، جمعیت زیاد، معلم و مدیر بیحوصله، مسئولین غیرپاسخگو و خیلی از این ماجراها، خودبهخود محیط مطلوبتری است، این البته بههیچوجه به معنی کارآمدی بهتر آنها نیست، این به معنی رویآوری مشتری به کالای به ظاهر بهتر است، هرچند هزینهای که برخی خانوادهها در دورهی دبیرستان متحمل میشوند بسیار بیشتر از دانشگاههای غیرانتفاعی است.
-
۱۳۹۴/۰۶/۲۵
گفتوگو با محمد مالجو در باب کالاییسازی آموزش؛
آموزش پولی، شکاف طبقاتی را تشدید میکند
چون دانش و مهارت انسانی قابل مبادله در بازار، یکی از منابع قدرت است که جایگاه طبقاتی افراد را تعیین میکند و این مزیت نیز عمدتا از طریق آموزش کسب میشود، وقتی آموزش مشمول منطق کالایی میشود، امکان بازتولید و تشدید ساختار طبقاتی جامعه بیشازپیش فراهم میشود. به بیان دیگر .. فرزندان طبقات فرودستتر با شدت بیشتری محکوم میشوند در نسل بعد نیز کماکان فرودست باقی بمانند.
-
۱۳۹۴-۰۶-۲۵ ۰۸:۳۷
داود زارعیان؛
مجازی بودگی و قدرت «دولت موبایل»
ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺩﻭ ﻓﻀﺎیی ﺷﺪﻩ ﺟﺪﻳﺪ، ﺩﺭ برنامهریزیهای محلی، ﺷﻬﺮی ﻭ ﻫﻢ ﺩﺭ برنامهریزیهای ملی ﻭ ﺟﻬﺎنی ﻛﻤﺘﺮ «ظرفیتهای ﺟﻬﺎﻥ ﻣﺠﺎﺯی» مورد توجه ﺟﺪی ﻗﺮﺍﺭ میگیرد. ذهنیتها ﻭ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻫﺎی ﺍﺟﺘﻤﺎعی ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺍﺯ «ﻣﺠﺎﺯیﮔﺮﺍیی» ﻭ «ﻣﺠﺎﺯی ﺷﺪﻥ» فاصله دارند ﻭ ﺩﺭ ﻓﻀﺎی «ﻣﺠﺎﺯ ﺑﻮﺩگی»، ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎی ﺁﻧاﻟﻮﮒ ﻭ ﻧﮕﺎﻩ ﺁﻧاﻟﻮﮒ ﻭﺟﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺯﻧﺪگی ﻣﺎ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ میدهد.
-
۱۳۹۴-۰۶-۲۴ ۰۸:۲۹
ضرورت توجه بیشتر به برنامهی فلسفه برای کودکان (فبک)؛
تغییر الگو از حافظهمحوری به تاملمحوری
از بزرگترین مشکلات نظام تعلیم و تربیت ما حافظهمحوری است. برنامهی فلسفه برای کودکان در تلاش برای تغییر این الگوست تا تأملمحوری را جایگزین حافظهمحوری کند، این گامی بلند بهسوی تربیت جوانانی خلاق و مبتکر برای پیشبرد هرچه بیشتر علم و معرفت در نظام آموزشی خواهد بود.
-
۱۳۹۴-۰۶-۱۵ ۰۹:۰۸
اومبرتو اکو:
در باره مدارس خصوصی در غرب
به منظور تضمین تساوی حقوق همه شهروندان هر کس باید با کمک دولت، مجاز به احداث مدرسه ای خصوصی باشد. پدران روحانی، یسوعی ها، ونیز والدن سییزی ها و یا غیر مذهبیون باید مجاز به تأسیس دبیرستان هایی باشند با برنامه ای آموزشی بر پایه خردورزی که با تدریس کمی از قرآن، کمی از انجیل، کمی از متون بودایی، تمام ادیان را به بوته آزمایش می سپارد و نیز تاریخ ایتالیا را از دید غیر مذهبی تدریس می کنند.
-
۱۳۹۴-۰۵-۳۱ ۰۹:۱۴
علیرضا منصوری؛
ملاحظاتی دربارۀ یک الگویِ مناسب برای برنامهها و سیاستگذاریها
هدف نویسنده در این نوشتار تأکید بر ملاحظاتی است که در سیاستگذاریها و برنامهها، به منزلۀ نوعی تکنولوژی، باید در نظر گرفته شود. و اگر قرار باشد الگویی در این زمینه شکل بگیرد، ملاحظاتی از این دست بهمنزلۀ قیودی برای آن محسوب میشود که بدون این قیدها، دچار مشکلاتی در پیادهسازی و گرفتار نتایجی نامطلوب میشویم که تجربۀ تاریخی آنها را داشتهایم.
-
۱۳۹۴/۰۵/۱۰
ابراهیم فیاض در گفتوگو با «فرهنگ امروز»؛
علوم انسانی فروشی نیست!
اگر علوم انسانی تأویل شود به علوم تجربی، به شدت خشن و خشونتزا میشود؛ چراکه انسان را تا حد یک شیء تقلیل میدهد، که خود مارکس هم با آن به مخالفت میپردازد، انسان تبدیل به کالا میشود و خریدوفروش به وجود میآید؛ این ساختاری است که در فاشیسم به وجود آمد و بعد از آن مارکسیسم علمی در شوروی به آن پیوست ...دانشگاههای ما صورتکی از علوم انسانی دارند، اما کار اصلی آنها همان علوم پزشکی و فنی است.
-
۱۳۹۴/۰۳/۰۷
محمد مهدینژاد نوری در گفتگو با «فرهنگ امروز»؛
«تجاری سازی» یا فعالیت تحقیقاتی «نیازمحور»
وقتی از علوم انسانی صحبت به میان میآید، ممکن است به بحثهای به شدت معرفتی فکر کنیم که در این بحثها قاعدتاً تجاریسازی به معنای مرسوم آن وجود ندارد.. اما میتوان گفت که نوعی فعالیت تحقیقاتی نیازمحور هستند و نیاز به آن توسط حاکمیت تشخیص داده شده و در جایی تحت عنوان نقشهی جامعهی علمی تحت سرفصل علوم انسانی و برحسب اولویت تعریف شده است.