-
۱۳۹۷-۰۸-۰۹ ۰۸:۵۱
معرفی و بررسی کتاب تاریخ مختصر عدالت توزیعی؛
تقدم فلسفه سیاسی بر اندیشه اقتصادی
ساموئل فلای شاکر با اذعان به تحولات مفاهیم معطوف به عدالت معتقد است که اگرچه ارسطو مطالبی درباره آنچه «عدالت توزیعی» می نامید نوشته است، و افلاطون هم مطالبی پیرامون چگونگی تقسیم دارایی در جامعه مطلوب دارد، و حتی در برخی متون قدمایی و الهیاتی نظیر تلمود مباحثی درباره دعاوی مالکانه متعارض برمی خوریم اما با تصویری گمراه کننده در این زمینه مواجهیم، نویسنده سپس دو فرضیه باطل‌کننده تصویر رایج باستانی بودن عدالت توزیعی را اینچنین مطرح می کند
-
۱۳۹۷-۰۸-۰۷ ۰۹:۲۱
تأملی در باب نقش فلسفه در توسعه/ در توضیح سخنان محسن رنانی؛
رسالت فلسفه آسمان است یا زمین؟
فیلسوف می‌تواند در مسیر توسعه کمک کند و گاه به مسائل آن بیندیشد، اما رسالت او اندیشیدن به توسعه و لوازم و مبانی آن نیست. رسالت و کار فیلسوف پرداختن به پرسش‌های بنیادین است که عقل معاش و اکثریت جامعۀ انسانی بسیار کم و به‌صورت آشفته در مورد آن می‌اندیشند و البته در غالب موارد، کار ایشان تلاش برای فرار و مواجه نشدن با این پرسش‌های بنیادین است.
-
۱۳۹۷/۰۸/۰۵
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۷)؛
صغیر ماندگی یا روشنگری عقیم شده
مسئلۀ نسل ما بی تاریخی یا کمداشت حافظۀ تاریخی نیست. ما با ناخودآگاهی تاریخی زندگی می کنیم و آنچه کم داریم خودآگاهی تاریخی است ، از همین روست که همچنان حامل برخی از فراداده های خوگرفتۀ فرهنگ گذشته ایم ؛ آزادی اندیشه نیاز ناگزیرمان نشده و خودگردانی و خودسالاری در فکر و امورهمگانی مان را دشوارتر از سپردن امورمان به یک شاه چارساله می یابیم.از اندیشمندان چپ دربارۀ اتمیزه شدن انسان ها و فقدان خود آیینی در سرمایه داری پسین بسیار آموخته ایم اما تفاوتی عظیم است میان دگرسالاری پسمانده از فرهنگ قرون وسطی و خودآیینی خنثا شده در غرب پیشرفته.
-
۱۳۹۷-۰۸-۰۲ ۰۸:۳۵
ملاحظه‌ای درباره موانع توسعه در اندیشه سیدجواد طباطبایی؛
پرواز ناموفق غازها
در تغافل از اهمیت تلاش برای تأسیس «موضع جدید آگاهی» با تکیه بر نقادی «سنت» و تأمل بر الزامات زندگی اجتماعی و منطق سیاست در دوران جدید، توسعه و تحولات صنعتی در ایران بسیار شکننده و تابع بخت و تصادف بوده است.
-
۱۳۹۷-۰۸-۰۱ ۰۸:۵۹
نگاهی به کتاب « سارتر در ایران» نوشته احمد راسخی لنگرودی؛
سیمای سارتر در سپهر روشنفکری ایرانی
کتاب‌های شریعتی را که باز می‌گشودم پر بود از نام سارتر و نظرات وی که طی چند دهه در جهان و ایران نامی افسانه‌ای پیدا کرده بود. تو گویی مجموعه آثار شریعتی کمابیش بوی « سارتر زدگی» می‌داد. این هوای « سارترزدگی» را در آثار روشنفکران دیگری نیز می‌شد دید؛ جلال آل‌احمد از جمله آن‌هاست. نه او که نسلی از هم‌نسلان او در آن دوران تاریخی، بخشی از جوانی خود را به پای اندیشه‌های سارتر ریخت. اندیشه‌هایی که در عرصه‌های متنوع راه گشود؛ عرصه‌هایی چون هنرهای نمایشی و ادبیات داستانی، کافه‌های به اصطلاح روشنفکری و جریانات فزاینده سیاسی
-
۱۳۹۷-۰۷-۳۰ ۰۸:۲۸
علی صلح‌جو؛
ویرایش ساختاری، حلقۀ مفقود رمان جوان ایران
ویراستار داستان ممکن است داستانی ننوشته باشد و اساساً نتواند بنویسد، اما دو قابلیت لزوماً باید در او باشد: آگاهی از اصول و ظرافت‌های داستان‌نویسی از یک سو؛ و خواندن داستان‌های گوناگون در ژانرهای متفاوت. ناتوانی ویراستار داستان در خلق اثر ادبی مانعی در کار او نیست. نوشتن کاری فعالانه است، حال آنکه ویرایش امری انفعالی است.
-
۱۳۹۷-۰۷-۲۹ ۱۰:۱۳
گفت‌وگوی فرهنگ امروز با میشل لنگفورد؛
سینمای ضدرئالیستی آدمهای مطرود و بیگانه
هانکه و شهیدثالث هر دو به جنبههای تاریک جامعه و انواع وضعیتهای اجتماعیای که منجر به بدبینی و بیگانگی میشوند علاقه‌مندند؛ هر دو روی جراحات جامعه انگشت نهاده و زیباییشناسیهای متمایزی را بسط میدهند که همقد همین مضامین هستند. غیر از هانکه، به نظر من شهیدثالث تأثیر مهمی روی بسیاری از فیلم‌سازان ایرانی داشت، ازجمله عباس کیارستمیای که نخستین فیلمهایش مثل خانۀ دوست کجاست خیلی شبیه فیلمی مثل یک اتفاق ساده است.
-
۱۳۹۷-۰۷-۲۸ ۱۶:۵۶
سیدحسین نصر؛
مهدی حائری؛ جامع فلسفه شرق و غرب
حائری میان زبانی که درباب عرفان است و زبان خود عرفان تمایز قایل است. وی به شیوه ای استادانه بحث های ویلیامز جیمز و و.ت. استیس را درباب فلسفه تصوف به نقد می کشد. بحث حائری از توصیف ناپذیری در تصوف نه تنها آشنایی بر علم و آگاهی وی از تصوف دلالت دارد بلکه حاکی از آن است که او خود به لحاظ وجودی نیز در این مسیر قدم گذارده است. در عین حال تحلیل فلسفی او درباره زبان تصوف در پرتو علم حضوری چشم انداز وسیعی را برای فلسفه تصوف در محیط تفکر غربی می گشاید.
-
۱۳۹۷-۰۷-۲۸ ۱۶:۱۲
آیا ایران‌شناسی در ذیل سنت خاورشناسی استعماری قرار می‌گیرد؟/ زهره زرشناس؛
نگاهی به گفتمان ایران‌شناسی در ایران
پژوهش‌های پسااستعماری همواره کوشیده‌اند با نقد و تحلیل گفتمان «خاورشناسی» نشان دهند که بازنمایی «غرب» از «شرق» یک‌سویه، خودمحورانه و به سود غرب بوده و آن چهرۀ شرق، که برساختۀ غرب است، منفی، غیرواقعی و مخدوش نمایانده شده است. بر این پایه، مطالعات ایران‌شناختی، به‌عنوان جزئی از مفهوم کلی خاورشناسی نیز به چالش کشیده شده است.
-
۱۳۹۷-۰۷-۲۴ ۱۰:۵۸
نگاهی به کتاب عهد عتیق؛
«بهر خدایم نغمه‌ای بر دف‌ها ساز کنید...»
کتاب استر همانند کتاب یهودیت، راوی رهایی ملت به پایمردی زنی است. یهودیان ساکن پارس به سبب کینهتوزی وزیری مقتدر به نام هامان تهدید به قتل‌عام میشوند و به پایمردی هموطنی جوان به نام استر که ملکة خشایارشا شده است و عموی او مردِخای وی را راهنمایی می‌کند، نجات مییابند. ورق یک‌سره برمیگردد: هامان به دار آویخته می‌شود و مردخای جای او را می‌گیرد و یهودیان دشمنان خود را به هلاکت میرسانند.
-
۱۳۹۷/۰۷/۲۳
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۶)؛
چرا پیشرفت پرشتاب مدرن از اروپا آغاز شد؟
از سدۀ هیجده واژۀ دسپوتیسم در ادبیات سیاسی غرب معنای تورانی و جباریت و در اسناد به سلطان های شرقی رایج شد.دسترس به آب و الوار و فاصله کم تر میان قلمرو شاهان و خیلی از عوامل دیگر در اروپا را در پاسخ به پرسش مطرح شده آورده اند. اما آثار فرهنگ نادیده گرفتنی نیست. درست از میانۀ قرون وسطی که در اروپای مسیحی ایدئولوژی حاکم به بهای جان ها و خطر های هولناک رو به پیله شکافی رفت ، در ایران وارون آن رخ داد.
-
۱۳۹۷-۰۷-۲۱ ۱۲:۱۵
گزارشی از میزگرد بررسی ماهیت علوم انسانی؛
علوم انسانی راهنما و راهگشای توسعه است
ایده پژوهش هر چه باشد خوبست اما هیچ وقت و در هیچ تاریخی سابقه ندارد که کسانی طالب علمی بشوند که معلوم نیست عالمش کیست و معلومش چیست. مع‌هذا میزان کردن علم با ملاک‌های اعتقادی هر چند که کاری عجیب به نظر آید، قابل فهم است. علم و دین هر دو ناظر به حقیقتند و معمولا توجه نمی‌شود که حقیقت دینی عین حقیقت علمی نیست و نسبت مردمان نیز با حقایق دینی و علمی متفاوت است. همچنین علم هم مثل دین چیزی نیست که با تصمیم شخصی بتوان آن را ساخت.
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۸ ۱۲:۰۴
رضا داوری اردکانی؛
مدعیان و منتقدان علم دینی با هم قرابت دارند
روشنفکران و روشنفکرمآبان که گاهی در مبارزه قدرت وارد می شوند اگر شکست بخورند نمی پذیرند که شرایط برای تحقق شعارهایشان مساعد نبوده یا فهم سیاسی و استعداد رهبری نداشته و تاکتیک مبارزه را نمی دانسته اند. بعضی از آنها به جای اینکه شکست خود را ناشی از جهل و ناتوانی خود و برتری رقیب سیاسی بدانند چون جانشان هنوز با خرافات پیوسته است آن را به دخالت یک اندیشه شیطانی مخالف نسبت می دهند. البته این مشکل بیشتر مشکل روشنفکر دهه های اخیر در جهان توسعه نیافته است که هنوز خود را پاسدار آزادی و حقیقت می داند و اگر در مبارزه برای آزادی شکست بخورد، سپر حقیقت به دست می گیرد و حتی ممکن است از مخالفان خود به عنوان مخالف حقیقت انتقام بگیرد.
-
۱۳۹۷/۰۷/۱۸
نگاهی به کارنامۀ روشنفکری در ایران معاصر در گفت‌وگو با محمدتقی قزلسفلی؛
از ستیز تا تعامل
شوربختانه وقتی به کارنامۀ روشنفکران منتقد حکومت که مدام بر بیرق تعهد و مسئولیت تکیه می‌کردند، رجوع می‌کنیم، کمتر نشانی از تلاش برای تدوین و طرح بنیادین در باب دموکراسی و به همین نسبت، اندیشه‌های فلسفی زیربنایی، می‌بینیم. آن همه نشانه‌های برانداختن، تاختن و سوختن، کمتر به سیراب کردن اندیشه‌های کهن‌سال درخت ما منجر شده است.
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۷ ۱۱:۰۵
عوامل تاثیرگذار بر هنر اسلامی؛
هنر اسلامی و پیام روحانی آن
به منظور فهم روح واقعی هنر اسلامی، پیام معنوی و اهمیت آن، باید به طور خلاصه منشا و بعضی از اشکال اصلی آن مانند خوشنویسی، معماری، نقاشی، موسیقی، شعر و هنرهای تزئینی به طور کلی و با اشاره خاص به ایران درک شود چون دخالت ایران در این اشکال هنر اسلامی را می توان بی همتا دانست. به طور کلی، هنر اسلامی هنر تمدن بر اساس مذهب اسلام است.
-
۱۳۹۷/۰۷/۱۶
گفت‌وگو با کمال پولادی دربارۀ اندیشۀ سیاسی ژان بدن؛
مسئلۀ حاکمیت حاکم بلامنازع
از یک جهت می‌توانیم بگوییم بدن ایدئولوگ دولت مطلقه است. هرچند که نمی‌توانیم بگوییم به‌طور خاص ژان بدن ایدئولوگ دولت مطلقه است، اما نظریۀ حاکمیتش با توجه به تعبیری سنتی که او از نظریۀ حاکمیت دارد، در نهایت منجر می‌شود به تأیید دولت مطلقه و ازاین‌حیث می‌توانیم به یک معنا ژان بدن را ایدئولوگ دولت مطلقه هم به حساب بیاوریم.
-
۱۳۹۷/۰۷/۱۵
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۵)؛
اشتراوس چگونه بر مدرنیته می‌تازد؟
اشتراوس در مقام یک مدرن ستیز و مدافع فلسفۀ یهودی قرون وسطی دارد به ما می گوید که فلسفۀ سیاسی حکمای قرون وسطی افلاتونی و افلوتینی بوده است./ خودِ اشتراوس در نوشته ای با عنوان «پیشرفت یا بازگشت» می نویسد که پیشرفت مدرن و تمدن غرب به بحران و آستانۀ مغاک رسیده است.مکرراً با کاربرد ضمیر «ما » حکم می دهد که ما باید آلترناتیو دیگری برگزینیم ، ما باید چنین و چنان کنیم.
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۴ ۱۲:۰۱
نظریات دلوز و گواتاری چه به کار فلسفه می‌آید؟
خانه لاک انسان است
نظریات دلوز در باب مفهوم ریزوم در نوعی معماری به نام معماری فولدینگ تأثیر شگرفی نهاد. فولدینگ به‌مثابه یک روند مولد در طرح معمارانه اساساً تجربی: لاادری، غیرخطی و از پایین به بالا است. ریزوم پدیده‌ای زیست‌شناختی است که در فلسفۀ دلوز و گتاری برای توصیف روابط و اتصال چیزها به کار می‌رود. دلوز و گتاری ساختار ویژۀ ریزوم را در تقابل با ساختار درختی (به‌مثابه مظهر قدرت متمرکزِ مسلط بر تمدن غربی به تعبیر آنها) به کار می‌برند.
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۱ ۱۴:۱۵
همبستگی ملی و آموزش عالی با تاکید بر زبان مادری؛
آموزش زبان مادری؛ حقوق طبیعی،حقوق و آزادی ها
دولت ها خواسته شده است که از تکلم و استفاده شهروندان از زبان محلی شان «جلوگیری نکنند» ولی این ماده در حقیقت ماهیت سلبی دارد یعنی برای دولتها تعیین نمی کند که در قبال اقلیت های زبانی چه باید کرد، بلکه دولت ها فقط از برخی امور نهی می شوند یعنی "نباید کردها" احصا شده اند. بنابراین حقوق قراردادی بین الملل (در متون مادر و اصلی) هم از چیزی به اسم حق زبان مادری خبر نمی دهند.
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۱ ۱۰:۴۱
آیا ایرانیان نژادپرست هستند؟/ نقدی بر سخنان محسن رنانی؛
جدال با دلاوران میدان وَهم
آقای رنانی می‌گویند «هیتلر درست می‌گفت که ایرانی‌ها و نازی‌ها [کذا] هم‌خون هستند»؛ اولاً، کجا هیتلر چنین حرفی گفته است (در نبرد من اسمی از ایران نیامده است)؟ دوماً، اگر هم گفته، بر چه مبنایی آقای رنانی ادعای منتسب به هیتلر را درست می‌دانند؟ استاد در اتهاماتی که به ایرانیان می‌زنند خود را از استناد و ارائۀ شواهد بی‌نیاز می‌بینند، اما شگفتا که به سخن هیتلر استناد می‌کنند! همان‌طور که گفتیم، آقای رنانی برای تحقیر ایرانیان با صفت نژادپرستی و تأیید اتهام موهوم مجبور است به موهومات پناه ببرند!
-
۱۳۹۷-۰۷-۱۰ ۱۰:۵۴
تقی آزاد ارمکی و یوسف اباذری در دانشگاه تهران در نقد جواد طباطبایی به اندیشه ایرانشهری تاختند؛
جواد طباطبایی؛ سرشت‌نمای وضع فکری دهه ۹۰
طباطبایی بیشتر روی گسست سوار است و به همین دلیل هم خیلی کمتر به واقعیت معاصر جهان ایرانی وصل است و دارد ایدولوژی می‌سازد. ما باید توجه کنیم که در علوم اجتماعی ما به طباطبایی به این معنا خیلی کار نداریم و طباطبایی خیلی نمی‌تواند به ما کمک کند تا از او نظریه اجتماعی دربیاوریم و بعد به وسله آن مسئله آزادی و دین را توضیح دهیم.
-
۱۳۹۷-۰۷-۰۹ ۱۱:۵۳
نقدی بر کتاب دانشگاه؛ از نردبان تا سایهبان عباس کاظمی؛
از راهپله تا زیرپله
در این متون تولیدشده در ایران، رابطهای بین نظریه (تأمل) با نظریه (تأمل) و گسست «تأمل» (نظریه) از «زندگی» (موضوع) شکل می‌گیرد. «زندگی» (موضوع) زیسته‌شده در متون تولیدشده، دیگر همان زندگی شورمند، جاندار و پر از رنج‌ودرد «پدیدارهای اجتماعی» در جامعه نیست، این میراندن و خشکاندن «زندگی» (موضوع) در دانشگاه، علم و دانشگاه را به ابزاری خنثی تبدیل می‌کند و ازاین‌رو تعریف دانشگاه بر اساس «کارکرد» را امکانپذیر می‌کند.
-
۱۳۹۷-۰۷-۰۸ ۱۱:۰۶
در نسبت دیالکتیک و سینما؛
آسوده باشید، همه‌چیز غیرواقعی است!
در جریان ساخته شدن یک فیلم دوربین جای «سوژه» را اشغال می‌کند و در برابر واقعیت خاص خود قرار می‌گیرد. دوربین «قاب» خود را انتخاب و از آن منظر واقعیت خویش را تجربه می‌کند و آن را به تصویر می‌کشد. دوربین ناظری است که می‌تواند واقعیت پیشِ روی خود را به‌گونۀ خاصی به تصویر بکشد. این قاب‌بندی و این تجربۀ تصویری و نظاره کردن واقعیت از منظری خاص، در فیلم‌های مستند هویداست. اما در جریانِ ساختن یک فیلم سینمایی، واقعیت غالباً چیزی است که ساخته می‌شود.
-
۱۳۹۷-۰۷-۰۷ ۱۰:۴۸
نگین نبوی/ چگونه روشنفکران هویت خود را در تضاد با دولت تعریف کردند؟ (۲)
ظهور «روشنفکر متعهد»
روشنفکر بودن، بنا به تعریف، ضرورتاً برابر بود با کسی که اینجا و اکنون متعهد به جامعه است و نمی‌تواند «از زندگی روی برگرداند و در کلمات پناه بگیرد»، دانشور کلاسیکی که خودش را با پژوهش در گذشته قانع می‌کند، حتی ناشایسته‌تر شد. بنابراین تبدیل شد به یک مورخ یا دانشور که گاه ابزاری برای فرار از مسئولیت در نظر گرفته می‌شد.
-
۱۳۹۷/۰۷/۰۴
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۴)؛
استبداد ذهنی ایرانیان
استبداد ذهنی البته خاص ما نیست. این فکر در حیطۀ همۀ مناسبات قدرتی که فقط از بالا اجرا می‌شود در همۀ سطوح گسترش می‌یابد. اگر دقت کنید تمامی طرح‌های سیاسی حکمای ما و اصلاً خود ترجمۀ پولیتیکا به سیاست همواره در چرخه‌ای افلاتونی و نوافلاتونی دور زده‌اند. در ساختار مناسبات قدرت که هم مردم و هم حکومت و هم طبقات میانجی را در بر می‌گیرد، حقی برای مشارکت مردم در امور عامه در کار نبوده است. در تاریخ‌های قدیم ما مردم اصلاً غایب‌اند.
-
۱۳۹۷-۰۷-۰۳ ۱۴:۱۷
نگین نبوی/ چگونه روشنفکران هویت خود را در تضاد با دولت تعریف کردند؟ (۱)
مفهوم متغیر روشنفکر در ایران دهۀ ۱۹۶۰ (۱۳۴۰ش)
روشنفکری یا روشن‌فکرگرایی جدید، سنت خود را در چارچوب ایدئولوژیک خصومت با وضعِ موجود مستقر کرده بود. روشنفکر بودن به معنای پذیرش موقعیت رویارویی است. مفهوم روشنفکر، در این معنا، آشکارا جنبۀ سیاسی‌تری یافت؛ روشنفکر دیگر به اصلاح محدود راضی نبود، بلکه مشتاق تغییر سیستم بود.
-
۱۳۹۷-۰۷-۰۲ ۱۰:۲۸
نقدی بر هدررفت سرمایه‌های انسانی در حوزۀ علوم انسانی؛
انحصار نخبگانی و حلقۀ تنگ مشاهیر علوم انسانی
بزرگ و مشهور شدن در حوزۀ علوم و خصوصاً علوم انسانی خودبه‌خود کاری دشوار و زمان‌بر است. وقتی این صاحب موقعیت و تریبون شدن به سیاست و قدرت هم پیوند می‌خورد کار برای برخی دشوارتر می‌شود. بسیاری از جوانانی که در حوزۀ علوم انسانی صاحب ایده بوده و حرف برای گفتن دارند و یا اهل اندیشه بوده و استعداد تبدیل شدن به یک متفکر برجسته و متوسط را دارند، به خاطر دلایل معیشتی و سیاسی و مدیریت علمی کشور و... شناخته نمی‌شوند و استعدادهای ایشان شکوفا نمی‌شود.
-
۱۳۹۷/۰۷/۰۱
گفت و گو با صالح نجفی درباره سینمای کیارستمی؛
فلسفی‌بودن سینمای کیارستمی را کجا باید جست‌وجو کنیم؟
اگر کیارستمی فیلمساز مهم فلسفی است علت اصلی این است که از یک وضعیت مشخص تاریخی برآمده و صادقانه با این وضعیت تاریخی برخورد کرده، ما در موقعیت تاریخی‌یی نیستیم که داستان‌نویسی بگوید خیلی به بکت علاقه دارد و شروع کند در فارسی مانند بکت نوشتن. این یک دروغ است.
-
۱۳۹۷/۰۶/۳۱
تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۳)؛
ملک الشعرای بهار، شاعر، سیاستمدار یا متفکر
ملک‌الشعرا متفکر نیست تا برای خودسالاری تفکر با زبان شاعرانۀ پارسی درآویزد؛ گرچه شاید او را محیط و مسلط بر زبان خوانده‌اند. ملک‌الشعرای دربار مظفرالدین شاه و مداح او همان کسی است که قصیدۀ دماوند و جغد جنگ را سروده است و از توس برای مظفرالدین شاه مدح‌نامه می‌نویسد و این شاه علیل و بی‌کفایت را خدایگان سلاطین عالم و شهریار کارآگاه می‌خواند.
-
۱۳۹۷-۰۶-۲۷ ۱۰:۳۱
تجربۀ مشروطۀ ایرانی بر چه بستری بنا شد؟
ترومای مشروطه
تجربۀ مشروطۀ ایرانی بر بستری از یک ترومای ملی بنا شده، با تبدیل آن لحظۀ «تروماتیک» به پرسشی «پروبلماتیک» تداوم یافته، جدال قدیم و جدید را در افق زمانی تاریخی و اندیشی شکل داده و در نهایت معطوف نسخ سنت شده است؛ اما بااین‌حال، مشروطیت از منظری فلسفی، پدیده‌ای تاریخی و متعلق به گذشته نیست بلکه همچنان «معاصریت» ما را شکل می‌دهد؛ چراکه نه توانسته است که گسست زمان تاریخی و اندیشی را برای ما حل‌وفصل کند و نه مرهمی برای تحقیرهای ملی ما بیابد.