-
۱۳۹۹-۰۲-۰۸ ۱۲:۰۶
نقدی بر انتحال های صورت گرفته در یک کتاب؛
موردِ عجیبِ کتاب انگیزش و هیجان
نگارندهٔ این سطور در بررسی کتاب انگیزش و هیجان نتوانست اصیلبودنِ حتی یک صفحه از کتاب را بهطور متقن تأیید کند، زیرا تقریباً یکایک جملات کتاب در منابعی که تاریخ انتشار آنها پیش از تاریخ چاپ کتاب است، یافت میشود. این موارد عمدتاً بدون هیچ اشارهای به نویسندهٔ منبع اصلی صورت گرفتهاست. از طرف دیگر، نمیتوان کتاب را صِرفِ مجموعهای از رونویسیها دانست، زیرا مؤلف در بسیاری از موارد، متنِ منبع را تغییر داده و اطلاعاتی غلط در آن گنجاندهاست.
-
۱۳۹۹-۰۲-۰۶ ۱۳:۴۵
چگونه نظریه " ایران بزرگ فرهنگی " می تواند راهبردی برای دیپلماسی ایران باشد؟
نوروز ابزاری برای منافع ملی
حفظ وحدت سرزمینی و تقویت "ایران بزرگ فرهنگی " بیش از هر زمان دیگری در مقابل تهدیدهای بزرگ قدیمی و تاریخی ائتلاف " وحدت غلامان ترک و دستکاه خلافت" نیازمند تقویت و استحکام است و آن تقویت وحدت ملی ایران در پرتو رشد و ارتقای اهداف عالیه "دفاع از کیان ملی ایران "است.
-
۱۳۹۹/۰۲/۰۲
گفت و کو با فواد حبیبی به بهانه انتشار کتاب بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا میآید:
کرونا میتواند با رویکرد اسپینوزایی کاتالیزوری برای دگرگونی «خوب» تلقی شود
از منظر اسپینوزا این مهم است که چه توزانی از نیروها بر سر کرونا مانند هر پدیده دیگری شکل میگیرد. اگر کرونا موجب شود که ناتوانی، درماندگی و فلاکت نظم موجود و نهادها و کارگزاران آن عیان شود و نیروهای انبوه خلق چنان بسیج، متصل و تشدید شوند که «وضعیت فعلی امور» تغییر یابد، باید آن را همچون کاتالیزوری برای دگرگونی «خوب» تلقی کرد.
-
۱۳۹۹-۰۲-۰۱ ۱۲:۲۳
چگونه علوم انسانی در جامعه مدنی به گردش افتاد؟
فرار از دانشگاه
در بحث ما تاریخ میدان روشنفکری از حیث تولید مستقل گفتارهای موازی اهمیت دارد. اگر دانشگاه در دوره پساانقلابی با قسمی از انسداد یا دستکم رکود تولید گفتار دست به گریبان بوده، میدان روشنفکری، در عوض، پیوسته دستاندرکار عرضه انبوهی از گفتارهای جورواجور بوده است. محض نمونه، مداخلات «حلقه کیان» یا «حلقه ارغنون» در دهه ۷۰ و ۸۰ را در نظر آورید.
-
۱۳۹۹-۰۱-۳۰ ۱۲:۱۰
بسترهای تاریخی مفاهیمی که در زمان حال وجود دارند؛
کرونا و تاریخ مفهومی
مورخان خواه ناخواه با مفاهیم عصر خود درگیر هستند. این مفاهیم اگرچه در زمان حال جریان دارند اما دارای بسترهای تاریخی بوده و گویای روند تجربیات انسانی از گذشته به حال هستند. مورخان با ورود به زمینه شکل گیری مفاهیم، از دوره معاصر خود به درک و شناخت عمیق تری از ماهیت تحول زبان تاریخی- مبین فرایند تحولات تاریخی در فضای تجربی - پی خواهند برد.
-
۱۳۹۹/۰۱/۲۳
کرونا، علم و جامعه در گفتوگو با حسین شیخرضایی پژوهشگر مطالعات علم؛
بازگشت به بدویت؟
ما امروزه در وضعیت بیاعتمادی مطلق هستیم، یعنی حتی به پدر و مادر و همسرمان نمیتوانیم اعتماد کنیم و دست آنها را بگیریم. وقتی در قبال نزدیکترین افرادمان چنین هستیم، چقدر میتوانیم به دانشمندان یا به دولتمردان یا به نظام سلامت یا به پیشبینیها یا به علم و... اعتماد کنیم. گویی ما به وضعیت اولیه هابزی بازگشتهایم که در آن قرار است همهچیز از اول ساخته شود.
-
۱۳۹۹/۰۱/۱۸
گفتوگو با صادق پیوسته، جامعهشناس درباره پیامدهای جهانشمول کرونا؛
کرونا جوامع را همسرنوشت کرد
زمانی در تئوری سیاسی میگفتند دولت بزرگ منقرض شده است و پس از این دولت باید کوچک و کوچکتر شود. البته این تئوری بیشتر بر پایه اقتصاد بود اما امروز به نظر میرسد که تشکیکی در این تئوری ایجاد شده است. نام این پدیده را میتوان «ضربه سرنوشت مشترک» گذاشت؛ چراکه بسیاری فهمیدهاند مرکز بدون پیرامون نمیتواند به زندگی ادامه دهد. وقتی حاشیه وجود دارد، در هنگام پاندمی یا حتی اپیدمیهای گسترده نمیتوانیم از حاشیه انتظار رعایت بهداشت را داشته باشیم.
-
۱۳۹۹-۰۱-۱۷ ۱۰:۳۹
«علم» ، «امید» و «بحران کرونا»
آدمی در مرز بین هستی و نیستی، جهان مرئی و نامرئی، واقعیت و رؤیا، هشیاری و ناهشیاری، خاطره و پیشگویی قرار دارد و هستی او همواره بین نومیدی و امید در نوسان است. حس فقدان مهمترین سرچشمه امید به شمار میرود. جهانی را تصور کنید که کوچکترین فقدانی در آن نباشد و همه چیز سر جای خود قرار داشته باشد، در این جهان به چه چیزی میتوان امید بست؟ امید و فقدان مثل «بالا» و «پایین» همبودِ یکدیگرند؛ هر جا فقدان و محرومیت است امید هم هست. اما خیر و شر چگونه میتوانند همبود هم باشند؟
-
۱۳۹۹-۰۱-۱۶ ۱۱:۴۹
به بهانه انتشار تازه ترین کتاب سیدجواد طباطبایی؛
منطق اندیشیدن منافع ملی
جواد طباطبایی در کتاب "ملّت، دولت و حکومت قانون: جستار در بیان نصّ و سنّت"به مخاطبین خود می آموزد در قلمرو سیاست تنها می توان ملی اندیشید و تنها منطق این نوع اندیشیدن منطق منافع ملی است . زیرا سیاست عرصه تدبیر عمومی و تامین منافع ملی است. و در این راستا ، سیاستمدار حرفه ای متولد می شود.
-
۱۳۹۹-۰۱-۰۸ ۱۳:۳۴
تاملی درباره عصر پساکرونا؛
زنده باد سیاست در عصر پساکرونا!
به نظر میرسد ویروس کرونا مجدداً تقدم و اولویت امر سیاسی را اعاده کرده است. ... جهانیسازی، به ویژه در چهره نولیبرالیسم، به نفع سود بیشتر روزبهروز از اهمیت امر سیاسی در سپهر عمومی کاست. چنان به نظر میرسید که زورق حیات به ساحل امن پساتاریخ رسیده است و دیگر نیاز چندانی به هیاهوی سیاست نیست. اما کرونا بار دیگر نشان داد هیچ ساحل امنی وجود ندارد. رؤیای عصر بیسیاست به پایان رسیده است و سیاست دیگر نمیتواند مسئولیتش را به دیگری واگذارد.
-
۱۳۹۸-۱۲-۲۸ ۱۰:۱۰
اگزیستانس و کنش خلاق
کنش خلاق، کنشی است در جهت متجلی ساختن صورتهای مختلف معنا در قالب شکل و ماده و رفتار که منجر به دگرگونی در «اکنون» و «وضعیت کنونی» دازاین میشود و قیام ظهوری برای برونجستن از این وضعیت، دگرگون کردن سطح معمول زندگی و ممکنکردن «امکانهای دیگر» را ممکن میسازد.
-
۱۳۹۸/۱۲/۱۸
گفتوگو با محمد دبیرمقدم در خصوص مخالفت او با تغییر در خط فارسی؛
فرهنگستان چشمش را بر حقایق نمیبندد
در کشورهای آسیایی که بالاترین میزان سطح سواد را دارند، مانند ژاپن، کرهی جنوبی و تایلند خطهایشان براساس معیارهای جهانی و غربی کارآمدی یا سادگی بالا ندارد. در این کشورها، کارآمدی و سادگی خط که خواندن را تسهیل میکند، امتیاز چندان بالایی نمیگیرد. میخواهم نتیجه بگیرم که تناسبی بین سطح سواد و خط تغییریافته گزارش نشده است.
-
۱۳۹۸-۱۲-۱۷ ۱۱:۴۳
رضا داوری اردکانی؛
درباره ترس از ویروس کرونا و آثار پیدا و پنهان آن
فیلسوفان اگزیستانس آدمی را موحودی ترس آگاه می دانند. ترس آگاهی با ترس تفاوت دارد. ترس از بیرون و از شیی معین است ولی ترس آگاهی احساس ترس توام با درد است و دردمند نمی داند ترس و دردش از کجاست. این ترس، ترس از نیستی است.
-
۱۳۹۸-۱۲-۱۷ ۱۱:۲۱
مقاله جدید اسلاوی ژیژک درباره کرونا و تحشیه ای بر آن؛
مشتِ فیلم «بیل را بکش» به سرمایهداری
اِپیدمی ویروسِ کرونا پیوسته منتشر شده و اپیدمیهای وسیعی از ویروسهایی ایدئولوژیک را به راه انداخته است. ویروسهایی در جوامعِ ما که در سکوت به فعالیت مشغول بودند: اخبار جعلی (fake news)، تئوریهای توطئه پارانوئیک، هیاهوهای نژادپرستانه و غیره. نیازِ پزشکی موجه برای قرنطینه تحتِ فشار ایدئولوژیک پژواکی برای تاسیس مرزهای روشن به راه میاندازد؛ پژواکی برای قرنطینه دشمنانی که تهدیدی برای هویت ما به حساب میآیند.
-
۱۳۹۸-۱۲-۱۴ ۱۲:۱۲
تحلیل اسلاوی ژیژک درباره کرونا؛
ویروس ایدئولوژی
برای مردم ووهان زمان، زمانِ احساس شرم و ننگ نیست، بلکه زمان جمع آوردنِ شجاعت و دوام آوردن صبورانه در مبارزه شان است. در چین افراد شایسته تحقیر، تنها آن کسانی اند که در عین حال که از خود به شدت محافظت میکنند، به شکل رسمی و اداری این اپیدمی را کم اهمیت و ناچیز نشان دادند... اما کسانی که باید واقعاً شرمنده باشند، همه ما در سرتاسر جهان هستیم که به قرنطینه کردن چینیها میاندیشیم.
-
۱۳۹۸-۱۲-۰۴ ۱۱:۳۸
گفتاری از رسول جعفریان؛
نهضت بازشناسی هویت شیعه با فهرست نویسی آثار امامیه
شیخ آقابزرگ طهرانی به همراه جمعی نهضت فهرست نگاری آثار امامیه را بر اساس سنت فهرست نویسی در میان مسلمانان و با هدف نشان دادن جایگاه شیعه در میراث مکتوب اسلامی پدید آوردند.
-
۱۳۹۸-۱۱-۲۹ ۰۹:۵۴
به یاد داریوش شایگان؛
" انسان مدرن شرقی ایرانی سنت گرا "
شایگان با طرح نظریه افسون زدگی جدید و ارائه نظریاتی مانند مهاجر سیار و انسان جهش یافته ، شاید تجربه زیست فردی و جمعی خود را بازگو می کند. چرا که از همان دوران رشد در خانواده ای با فرهنگ و زبان چند گانه تحت نظارت و آموزش پدری شیعی و مادری سنی مذهب خویش در درک متفاوت از محیط زندگی قرار گرفت.
-
۱۳۹۸-۱۱-۲۶ ۱۱:۴۳
نگاهی انتقادی به یادداشت سروش دباغ در پاسخ به مقاله «جلال؛ روشنفکر بیدکان»؛
با میراث روشنفکری خود بر سر مهر بیاییم
نویسنده یادداشت «دلبسته میراث روشنگریام» در متن اشاره شده که به اعتبار آثار این روشنفکران، چنین گزارهای قابل استنتاج است، اما در ادامه ادله و رفرنسی برای اثبات آن ارایه نشده و درستی آن بدیهی در نظر گرفته شده است. در حالی که با ارجاع به مباحث آلاحمد و شریعتی در آثارشان میتوان نشان داد آنان یکسره میراث روشنگری را نفی نکردهاند و به ستیز با آن برنخاستهاند. جدای از این مساله باید توجه داشت فهم دقیق ماهیت اندیشهها و ایدهها مستلزم این است که آنها را در کانتکس تاریخی-اجتماعیشان قرار دهیم در غیر این صورت در دام نظرورزیهای انتزاعی میافتیم.
-
۱۳۹۸-۱۱-۲۳ ۱۳:۵۵
بحثی درباره زمان و تاریخ به مناسبت اتمام ترجمه فارسی مجموعه اسلام ایرانی هانری کربن؛
دم مسیحایی امام در الهیات شیعه
یکی از اساسیترین مسائلی که روبهروی کربن قرار دارد، حلّ این معماست که آیا تاریخ همان چیزی است که مردم را شکل میدهد و یا آنکه انسانها تاریخ را میسازند؟ آنچه مسلم است، انسان تنها زمانی به حل این معما نائل میشود که به تولّد روحانی جدیدی دست یابد. هنگامی که این تولد رخ دهد، دیگر سنّت با تاریخ در تضاد نخواهد بود.
-
۱۳۹۸-۱۱-۲۰ ۱۲:۴۴
منورالفکران ایرانی و جهان مدرن در گفتارهایی از احسان شریعتی و حسین مصباحیان؛
خودت جسارت کن و بیندیش!
هابرماس میگوید با آنکه تحول فلسفی از دکارت شروع میشود و در کانت توسعه مییابد اما هیچکدام از اینها قادر نبودند تشخیص دهند که ما وارد دوره(epoch) جدیدی شدهایم که از دورههای پیشین جدا میشود. از آنجا که هگل معتقد است، فیلسوف فرزند زمانه خودش است و آن را صورتبندی میکند با این دیدگاه قادر است تشخیص دهد که ما وارد جهان مدرن شدهایم.
-
۱۳۹۸-۱۱-۱۹ ۱۱:۵۱
ایران زمین ؛ در روایت حکیم ابوالقاسم فردوسی؛
بیشه شیران
سراسر شاهنامه اگر جنگ میان ایرانی ها و تورانی ها ( که هر دو از نژاد آریایی ها هستند) رخ داده ، این نزاع ، جنگ نژادی و زبانی نیست ؛ بلکه تخاصم میان اندیشه نیک و بد است ، میان آزمندی با فروتنی ، جنگ آزادگان با دشمنان آزادی است ، جنگ میان خردمندی با کینه ورزی است . نه برتری نژاد آریایی مهم است و نه زبان پارسی ، بلکه این اندیشه و پندار نیک است که خردمندی را پیشه خود می کند ، چرا که خرد افسر شهریاران است و زیور نامداران...
-
۱۳۹۸-۱۱-۱۴ ۱۰:۳۲
مردمی نامهنویسی، چیستی و چرایی در گفتاری از داریوش رحمانیان؛
سیاست پوپولیستی روی دیگر تاریخ مبتذل
از منظر آسیبشناختی، تاریخنویسی معاصر ایران چند آفت مهم دارد. نخست اینکه قدرتزده است یعنی اینکه تاریخ ابزاری در دست ارباب قدرت است، دوم ایدئولوژیزدگی است مثلا بسیاری از اصحاب تاریخ معاصر ما به شکل ایدئولوژیک با تاریخ برخورد کردند.... در ربط دو ویژگی فوق باید آفت سوم را سیاستزدگی خواند. آفت چهارم عوامزدگی است. در این میان آنچه غافل مانده، تاریخ روشمندی است که باید ذهن مردم را برای کنش صحیح و سالم در عرصه سیاست تقویت و آماده کند.
-
۱۳۹۸-۱۱-۱۳ ۱۰:۴۷
به بهانه آتش زدن کتاب طب هاریسون؛
پسلرزههای یک کتاب سوزی
داستان طب سنتی یا طب اسلامی هر روز صورت پیچیده تری به خود میگیرد. چند هفته پیش بود که آیتالله جوادی آملی به صراحت گفت که مجموعه احادیث متفن و معتبری نداریم که بتوان از آن طب اسلامی مستخرج کرد. با این وجود بخش هایی از حوزه علمیه به این تصورات دامن میزنند و ظاهرا عدد آنهایی که به توصیه های این طبیبان سنتی و اسلامی عمل میکنند هم قابل توجه است.
-
۱۳۹۸-۱۱-۰۷ ۰۹:۱۱
معرفی کتاب «شکوه و زوال سیاست در اندیشه ایرانشهری»؛
اندیشۀ سیاسیتداومی ایران
کتاب داستان اندیشۀ سیاسی ایران از منظر رسالههایی است که درمورد حکومت اندیشیدهاند. متفکران، مکاتب و رسالههایی موردتأکید قرار گرفتهاند که درمورد تکنیکهای قدرت نوشته داشتهاند. سعی شده است علاوهبر وجوه مبنایی و فلسفی، بر کاربردها و شیوۀ عملیاتیکردن اندیشۀ ایرانشهری نیز تمرکز شود. کتاب در پی کشف قاعدۀ شکوه و زوال سیاست در رسالههایی است که هنر حکومت را تبلور بخشی دهاند.
-
۱۳۹۸/۱۱/۰۲
گفتوگو با غلامحسین زرگرینژاد؛
بر خرابه فرمانروایی کردن، هنر نیست
دوره قاجار از زمان آقامحمدخان تا احمدشاه تاریخنگاری بسیار غنی دارد و در مقابل دوره پهلوی در حوزه تاریخنگاری حرف چندانی برای گفتن ندارد./به فرموده عباسمیرزا حرکت به سمت تغییر را آغاز کردیم نه بدنه جامعه. طبیعی بود تا زمانی که جامعه زمامداران آگاهی دارد، همراهی میکند، اما وقتی زمامداران مستبد و منحطی بر سر کار آمدند، حرکت به سمت تغییر و فرار از عقبماندگی متوقف شد.
-
۱۳۹۸/۱۱/۰۱
گفتوگو با کوروش صفوی درباره ایده تغییر خط فارسی؛
از صحبت من سوءبرداشت شد
مسئله خط فارسی باید مسئول داشته باشد. بهترین جایی که میتواند این کار را کند مگر فرهنگستان زبان نیست؟ چرا به این دست نمیزنند. بهترین متخصصان همین الآن اعضای فرهنگستاناند. از دکتر دبیرمقدم، دکتر ثمره، دکتر صادقی و... همه اینها غولهای زبانشناسیاند. خود آنها متوجهاند که نمیشود به این دست زد که دست نمیزنند و برای آن قانون نمیگذارند.
-
۱۳۹۸/۱۱/۰۱
مصاحبه با امیر امیری کارگردان نمایش «مجلس قتل رییس جمهور»؛
می ترسم دور روزگار، برای من هم نقابی بسازد!
در نمایش اخیر نگاهی نزدیک و شاید روانشناسانه به پدیده نقاب داشته ام و سعی کرده ام نه از وجه امنیتی بلکه از زاویه انسانی به این پدیده نگاه کنم. اینکه آیا یک انسان نقابدار می تواند عاشق بشود؟
-
۱۳۹۸-۱۰-۳۰ ۱۱:۳۵
نگاهی به زندگی سیاسی و همکاری اولین نخستوزیر انقلاب با روحانیت؛
راه طینشده مهندس بازرگان
مهندس بازرگان بعد از شهریور ۱۳۲۰ که امکان فعالیت اجتماعی- سیاسی تا حدی به وجود آمد، رویکردی را در پیش گرفت که بر مبنای آن با نوشتن و گفتن تلاش میکرد به جامعه آگاهی و خودباوری بدهد. از دیانتی سخن گفت که با اجتماع، سیاست و مردم بیگانه نیست و صرفا به بعضی اعمال فردی و زندگی پس از مرگ بسنده نمیکند. علاوه بر کار فکری، مهندس از همان زمان به تشکل و نهادسازی همت وافر داشت.
-
۱۳۹۸-۱۰-۲۸ ۱۰:۱۶
مروری بر جایگاه روزنامه پرچم، ماهنامۀ همایون و نشریۀ پیمان در عرصه جریان اصلاح دینی؛
از اسلامگرایی تا اسلامستیزی
اصلاحطلبی کسروی، در مقایسه با آنچه در همایون منتشر میشد، جنس متفاوتی داشت، ضمن آنکه شامل جنبههای شیعی نیز میشد. وی زمانی که از همۀ خط قرمزها عبور کرده و حس کرد صحبتکردنها و اشارت گذشتۀ او به صورت کلی در حوزۀ اصلاح مذهب منتج به نتیجهای مشخص نشده، در سال ۱۳۲۲ شیعیگری را نوشت. سابقاً هم جستهگریخته در لابهلای آثارش انتقادهای گزندهای از تشیع کرده بود، اما به این روشنی مطلب را ننوشته بود.
-
۱۳۹۸-۱۰-۲۴ ۱۱:۰۴
فتحالله مجتبایی؛
سهروردی و فرهنگ ایران باستان
در دورۀ اسلامی دو مکتب عمدۀ فکری در ایران بوده است: یکی مکتب یا فلسفۀ مشّاء، و دیگری حکمت یا فلسفۀ اشراق. اولی یک میراث یونانی اسلامیشده است که به زبان عربی بیان شده و اصل یونانی و بیشتر ارسطویی دارد، با اضافات و عناصری که در مغربزمین و از زمان ارسطو به بعد از آثار نوافلاطونیان و رواقیان با آن درآمیخته است. این مجموعه در دوران اسلامی به نام «حکمت مشّاء» به عالم اسلامی وارد شده و رواج گرفته است. یکی دیگر جریان حکمت اشراق بوده است که به «حکمت فَهلویون» و «حکمت خسروانی» معروف شده و آشکارا اصل ایرانی دارد.