علامه طباطبایی و علوم انسانی در گفتاری از سید حمید طالب‌زاده؛

فیلسوف اعتباریات

فیلسوفی در جامعه ما پیدا شده است که توانسته با مفهوم اعتبار، زمینه‌ای فراهم کند که ما هم متوجه موضوعات علوم انسانی به نحو مدرن شویم. حالا اگر می‌خواهیم با دیدگاه و نظر اسلامی به آن نگاه کنیم، بحث دیگری است. اما باید متوجه اصل معنا شویم. اگر صرفا به مفهوم فطرت بپردازیم و بخواهیم همه علوم انسانی و امور انسانی مثل اجتماع، روان، سیاست، اقتصاد و... را با توجه به آن توضیح دهیم، نتیجه همین می‌شود. ما مساله را گم می‌کنیم.

نظام معانی دانشگاه ایرانی؟!

توهمات شبه دانشگاهی صرفا در شخصیت برخی از اساتید بروز نخواهد یافت بلکه ممکن است در برخی از دانشجویان مقطع تحصیلی لیسانس و فوق لیسانس و دکتری این پدیده وارد شود و این قشر به جای تحصیل و مطالعه و درس خواندن، صرف عکس یادگاری و عکس گرفتن و کپی یا فوروارد کردن از مطالب و کتاب هایی که نه یکبار خوانده اند و نه مفاهیم این کتاب ها را درک کرده، تمام وقت مفید خود را به هدر دهند و یا در کتاب سازی هایی صرف ‌کنند، که صرفا با رزومه سازی به دنبال چهره سازی علمی از خویش شوند

جامعه‌شناسی تاریخی در گفت‌وگو با دکتر ابراهیم توفیق/ بخش دوم؛

جامعه‌شناسی ما ضد تاریخی است

گاه پیش خودم فکر می‌کنم چرا گفت‌وگویی میان جامعه‌شناسان و تاریخ‌نگاران ما وجود ندارد؟ آیا شما می‌توانید گفت‌وگوی میان آنان را به من نشان بدهید؟ من جامعه‌شناسان کمی را می‌شناسم که آدمیت را بشناسند. این نکته ذهن من را مشغول می‌کند چون ما جامعه‌شناسانی داریم که گفت‌وگویی با تاریخ‌نگاران ما ندارند، تاریخ‌نگارهایی هم داریم که با جامعه‌شناسان کاری ندارند.

جامعه‌شناسی تاریخی در گفت‌وگو با دکتر ابراهیم توفیق/ بخش اول؛

تقسیمات میان‌ رشته‌ها را قبول ندارم

تقسیمات رشته‌ای به شکلی که با آن مواجهیم مورد پذیرش من نیست، به نظر من همه‌ی این‌ها یک جایی به هم می‌رسند و آن هم لحظه‌ی حال است. یک تاریخ‌نگار اگرچه موضوعش فقط گذشته است، ولی سؤالی که از گذشته می‌کند سؤالی است که نسبتی با لحظه‌ی حال دارد و این همان نقطه‌ای است که این دو به هم می‌رسند و گفت‌وگو بین آن‌ها امکان‌پذیر می‌شود.

رضا داوری اردکانی؛

شرایط اخلاقی و تاریخی پیشرفت علم

آیا راهی جز راه طی شده جهان توسعه‌یافته می‌شناسند؟ اگر افق تازه و راه دیگری گشوده و پیدا شود دیگر پیمودن راه توسعه وظیفه نیست و باید از آن منصرف شد اما تا زمانی که راه دیگر پیدا نشده است بیش از دو انتخاب پیش روی آن‌ها نیست. یکی ماندن در وضع توسعه‌نیافتگی و دیگر رفتن به سوی توسعه. انتخاب دوم رفتن به سوی ایده‌آل نیست اما انتخاب اول ماندن در رخوت و بیهودگی و ملال و ناتوانی و پرحرفی و بیهوده‌کاری و فقر و پریشانی و بیماری و فساد است. از این وضع باید رهایی یافت. سیاستمداران و دانشمندان وظیفه دارند که در تمهید مقدمات و فراهم آوردن شرایط گذشت از این وضع بکوشند.

یادداشتی دربارۀ نظریه و تاریخ اجتماعی؛

نه آنکه عطار بگوید...!

مهم‌ترین کلیدواژه در بستر تفهمی مطالعات تاریخ اجتماعی، «جهانِ زیسته» است و این محور، آن‌چنان مستحکم است که اجازه نمی‌دهد نظریه‌های بیگانه با زمانه و زمینۀ بومیِ یک پژوهش، در چنان مطالعه‌ای، ارج و قدر و اهمیتی داشته باشند. حتی بهترین نظریه‌های برآمده از زمانه‌ها و زمینه‌های دیگر و حتی آن‌هایی که مبتنی بر دانش تفصیلیِ راجع‌به زیست‌جهان‌های دیگرند، باز نمی‌توانند به‌طور عام برای همۀ زیست‌جهان‌ها به کار آیند.