-
۱۳۹۸/۰۱/۲۶
آیا دانشگاه آزاد در راه کالایی شدن علم قدم برداشت؟/ گفت و گو با طه هاشمی؛
توسعه عدالت آموزشی ؟!
من معتقدم که دانشگاه آزاد یک امکانی را فراهم می کند که همه کسانی که علاقمند به تحصیلات عالی هستند اما قادر نیستند در دانشگاه دولتی قبول بشوند وارد دانشگاه شوند. چون اگر ما این امکان را فراهم نکنیم به خارج می روند. می دانید یک دانشجویی که از اینجا می رود خارج از کشور چقدر از نظر مالی ضرر به کشور می خورد، از نظر فرهنگی بچه ها چه مشکلاتی پیدا می کنند کم نیست.
-
۱۳۹۸/۰۱/۲۶
گفتوگو با رضا منصوری درباره انتحال، سرقت علمی و سیر تفکر در ایران؛
هنوز فلسفه غرب را نمیفهمیم
به نظر من دانشگاه باید بتواند به سوالهای جامعه پاسخ بدهد. ممکن است این سوالها این باشد که مثلا کارخانهها خوابیدهاند و چه باید کرد یا اینکه کهکشانها از کجا آمدهاند؟ اینها را برای مثال گفتم. ما باید روشها را یاد بگیریم و به حل مسائل جامعه بپردازیم. یک وقت سوالها در حد مسائل صنعتی است، اما گاهی سوالها به گونهای است که هیچ بخشی نمیتواند حل کند. دانشگاه باید برای این سوالها آماده کند. یک بخشی از کار دانشگاه صنعت است، اما فقط صنعت نیست. ما این همه مشکل اجتماعی و فرهنگی هم داریم.
-
۱۳۹۸/۰۱/۲۵
آیا در ایران استبداد ترجمه حاکم است؟
زخم سر باز ترجمه در ایران
ترجمه در ایران زخم سر بازی است که میبایست عاجلانه به آن رسیدگی شود. در غرب ترجمه در حوزۀ اندیشه کار محققین دانشگاهی است. اصولاً کسی برای مثال آثار کانت یا هابز را ترجمه میکند که سالها بر روی این اندیشمندان کار تحقیقاتی و تدریس انجام داده است و با تمامی زوایای اندیشۀ آنها آشناست. این در حالی است که در ایران اصولاً کار ترجمه در حوزۀ دانشگاه انجام نمیشود و در حلقههای روشنفکری رواج پیدا کرده است. به همین دلیل است که کیفیت آثار ترجمهشده به زبان فارسی بسیار نازل است و هرگونه بررسی انتقادی این آثار نشاندهندۀ این ضعفهای بنیادی است.
-
۱۳۹۸-۰۱-۲۴ ۱۵:۰۶
چرا علوم انسانی در ایران توسعه پیدا نکرده است؟
علوم انسانی و زندگی تراژیک
واقعیت آن است که ما در یک حالت دوگانگی و برزخی قرار داریم و همین وضعیت بر ماهیت علوم انسانی ما تاثیر گذاشته و شاید نوعی «شبه علوم انسانی» را دامن زده است. آمیختگی مفاهیم و تلقی مبنی بر انطباق ناپذیری نظریه های غربی با وضعیت تاریخی و زیستی ما، موجب شده که به بسیاری از این نظریه ها به دیده تردید نگاه کنیم و حتی آنها را در محافل دانشگاهی کمتر مورد استفاده قرار دهیم.
-
۱۳۹۸-۰۱-۲۴ ۱۱:۱۸
بررسی انتقادی کارنامه یرواند آبراهامیان در گفتارهایی از هاشم آقاجری، محمد مالجو و مصطفی عبدی؛
راوی ایران بین دو انقلاب
آبراهامیان در بخش اعظم آثارش آگاهی و شعور انسانی را بدون میانجیگیری تجربههای زیسته و شیوه زندگی به هستی اجتماعی ربط میدهد. مهمترین و آشکارترین مثال از این نوع تئوریزه کردن را در فصل اول و مقدماتی ایران بین دو انقلاب میبینیم. آنجا تحلیلی درخشان از قومیت و طبقه در دوران قاجار ارایه میکند و بعد بلافاصله بدون توجه به شیوه زندگی و تجربههای زیسته سوژههای مورد بحث به آگاهی طبقاتی و در واقع به ناآگاهی طبقاتی و تکوین نیافتن آگاهی طبقاتی در اثر اثربخشی عامل دیگری(قومیت، قبیله و...) میپردازد.
-
۱۳۹۸/۰۱/۲۱
پاسخ کاوه بیات به پرسشهای «فرهنگ امروز» دربارۀ چرایی ناتوانی دانشگاه در نوشتن تاریخ؛
مسئولیت مورخان آکادمیک بر دوش مورخان عامهپسند
وقتی که در تحقیقات ایرانی در ادوار معاصر با نوعی نظریهپردازی مواجه میشویم، غالباً از نوعی وارونهکاری سخن در میان است؛ مختصر دستبردی به آرا و فرضیههای فلان صاحبنظر فرنگی در بهمان موضوع مربوط به تاریخ اجتماعی فرانسه یا بریتانیا و سوار کردن مجموعهای از دادهها و دانستههای معمولاً بیربط داخلی بر دوش این آرا و عقاید. خوشبختانه ماحصل اینگونه پژوهشهای «نظریهمحور» از صورت پایاننامههایی محفوظ و مضبوط در چند کتابخانۀ دانشگاهی فراتر نمیرود.
-
۱۳۹۸-۰۱-۲۰ ۱۱:۰۲
جورجیو آگامبن پرده از راز شر برمیدارد؛
چرا پاپ بندیکت شانزدهم واقعاً کنارهگیری کرد
به نظر آگامبن، کلیسا کارکردی در طرح الهی برای رستگاری دارد، اما نه بهعنوان نیروی ارگانیکِ خیر. بدینترتیب چنین طرحی با این تز الهیاتی تاریخی و تشخیصی-زمانی جایگزین میشود که کلیسا همواره و همزمان «هم کلیسای مسیح و هم کلیسای دجال» است. این تفاوت و بدینترتیب «راز شر» (برحسب این تفسیر) نخست در «پایان زمان» یا به عبارت بهتر، در جریان «زمانِ پایان» رفع میشود.
-
۱۳۹۸/۰۱/۱۹
گفتوگو با انشاءالله رحمتی در مورد مسئله مترجم؛
ترجمه راهکاری است برای دقیق خواندن یک متن
یک نویسنده، مترجم و هرکسی که بهاصطلاح تولید فرهنگی دارد، تازمانیکه کاری که انجام میدهد تبدیل به مسئلهای برای خودش نشود، نمیتواند پاسخ درخوری به آن مسئله بدهد؛ یعنی اگر مسئلۀ جامعه تبدیل به مسئلۀ من نشود که بخواهم به آن مسئله پاسخ بدهم، پاسخ من عارضی و بهنحوی تصنعی میشود. باید مسئلۀ جامعه تبدیل به مسئلۀ من هم بشود و بعد من درصدد پاسخ برآیم.
-
۱۳۹۸-۰۱-۱۹ ۱۰:۰۹
«هابرماس، زبان و کنش همرسانی» با حضور حسینعلی نوذری، مسعود پدرام و ناصرالدین تقویان؛
غایت گفتوگو صلح است
در مورد موضع هابرماس و نوع گفتمانی که در ایران ارایه داد، باید اشاره کرد که آن موضع دست پخت اطرافیان بود. به همین دلیل مواضعی که اتخاذ کرد، اساسا با بحث نظریه کنش ارتباطی و دیگر دیدگاههای او مغایرت داشت. یکی از انتقادهایی که به هابرماس وارد شد، همین معنا بود. او در یکی، دو سخنرانی و مطالبی که بعد از بازگشت از ایران نوشت، به این زمینهسازی و فراهم کردن پارهای از شرایط که او در آن شرایط صحبت کند، اشاره کرد. این امر صرفا به هابرماس مربوط نمیشود. دیگر متفکرانی هم مثل والرستاین و آلن تورن که به ایران آمدند، به این مشکل دچار شدند. بنابراین زمینه (context)های بحث متفاوت است و باید به این اختلاف زمینهها توجه کرد.
-
۱۳۹۸-۰۱-۱۸ ۱۰:۳۹
بازتابی کوتاه از شماره بیست و سوم نشریه فرهنگ امروز؛
شناخت مفهوم پوپولیسم
پوپولیسم را نمیتوان یک ایدئولوژی به حساب آورد، نه به مفهوم آگاهی کاذب مارکسی، نه یک دستگاه منسجم فکری و معرفتی که دارای هستیشناسی خاص خود است، بخشی از یک سیاست دیگر است و هنگامی نام امر سیاسی به خود میگیرد که مورد استفاده احزاب قرار گیرد. آنها به دنبال اقلیت و یا فرودستانی میگردند تا با تحریک احساس هویتشان با ادعایی بتوانند وارد میدانشان کنند. در این خصیصه آنها با اکثریت سر سازگاری ندارند. سیاستشان بر مبنای تحریک هویت تعریف میشود چون پیرو اقلیت هستند.
-
۱۳۹۸/۰۱/۱۷
گفتوگو با اریک هابسبام (۱۹۹۵)؛
تاریخ در «عصر نهایتها»
در زمینهی فاشیسم در ایالات متحد، اعتقاد دارم که جنبشهای ارتجاعی، [از جمله] جنبشهای نژادپرستانه، همگی بسیار قدرتمندند، اما فکر میکنم به سنت فاشیستی در اروپا تعلق ندارند یا نداشتند. تناقض اینجاست که به نظر میرسد پس از مرگ فاشیسم، نشانههای بیشتری از آن وجود دارد. این واقعیت که راست افراطی یا بخش مهمی از راست افراطی به نمادها و حتی به منبع الهام ایدئولوژیکی فاشیسم اروپایی، بهویژه نازیسم، گریز میزنند، برایم جالب به نظر میرسد. منظورم افرادی است که مواد منفجره زیر خطهای راهآهن میگذارند و خود را پسران گشتاپو مینامند.
-
۱۳۹۸-۰۱-۱۷ ۱۲:۰۷
دیدگاه انتقادی به تاریخچۀ فکر ایرانشهری؛
مبادی دولت ملی در تاریخ ایران
از آغاز برآمدن ساسانیان تا فراهم آمدن مشروطهخواهی (دوران قدیمی ایران) تمامی دولتهایی که بر این سرزمین فرمان راندن، نتوانستند و یا به عبارتی امکانات نظری آن را نداشتند که در تشکیل «دولت انضمامی» توفیق یابند. حتی این امکانات نظری که بعدها به دست مشروطهخواهان افتاد، به دلیل برچسب وارداتی بودن، خاصیت اولیهاش را از دست داد و در نهایت آماج غربزدگی شد. بهعبارتدیگر، حتی در آنجایی که موادی برای توصیف دولت انضمامی فراهم آمد، نتوانست پاسخگوی نیازهای اولیه آن باشد.
-
۱۳۹۸-۰۱-۱۷ ۱۰:۴۹
تاملاتی درباره انقلاب در گفتارهایی از مراد فرهادپور، صالح نجفی و محمد مالجو؛
شعله امید برای بهروزی همگان
آدورنو میگوید هدف همه انقلابها نوعی غلبه بر ترس است و ترس نیز، ترسی اسطورهای است که نهایتا در ریشههای ماقبل تاریخی هر گونه نظام سلطه، اعم از سلطه سیاسی یا اجتماعی یا فرهنگی یا ... قرار دارد. یعنی هر شکلی از فرادستی-فرودستی به ریشههای اسطورهای باز میگردد و انقلاب میکوشد بر این ترسی که اسطوره در دل همه شکلهای تجربه اجتماعی درج کرده، غلبه کند.
-
۱۳۹۷-۱۲-۲۲ ۱۱:۲۹
نگاهی به دو کتاب تازه منتشرشده از فرانسیس فوکویاما و آنتونی آپیا؛
هویت چیست؟
یک دانشمند سیاسی ژاپنی-آمریکایی و یک فیلسوف غنایی-بریتانیایی-آمریکایی پا به کافهای گذاشتند که در آن جاروجنجالی بر سر هویت به راه افتاده است. فیلسوف فریاد میزند: «دعوا را تمام کنید! هویتهایی که بر سر آن نزاع میکنید دروغی بیش نیست.» دانشمند سیاسی گامی به جلو مینهد و میگوید: «آنها دروغ نیستند، فقط آن هویتهایی نیستند که برایشان باید جنگید!»
-
۱۳۹۷-۱۲-۲۱ ۱۰:۴۳
نگاهی به کتاب سیاستنامه سعدی؛
بازخوانی ساختارگرایانه گلستان سعدی در بستر اندیشه سیاسی ایرانشهری
سعدی متفکری تکنیکی و بسیار واقع گرا است که سیاست را به مثابه تدبیر ساختارهای زندگی روزمره با استفاده از اندرزنامه های اخلاقی جایگاهی، معنا میسازد. سعدی در گلستان سعدی چهار ساختار اصلی قدرت، لذت، ثروت و فرهنگ را شناسایی میکند، آنها را معرفی کرده و تکنیک های حل و فصل آنها را به بشر میآموزد.
-
۱۳۹۷-۱۲-۲۰ ۰۹:۵۸
جستاری دربارۀ زندگی فردیک ویلهلم نیچه؛
نیچه، قهرمان تراژیک کهکشان فلسفه
دیونیزوس (خدای شراب و تاک) برای نیچه نماد رود سرکش زندگی است که تمام سدها را میشکند و هیچ بندوباری نمیشناسد؛ قانون طبیعت که در پی زایش و عشرت برای بقاست. در آیینهای دیونیزوسی میبینیم که پرستندگان ژولیده و سرمست، سرازپانشناس با زندگی یکی میشوند و با خنیاگری سدهای آبرو و شرم فرومیریزد و زنان و مردان در رود زندگی غوطهور میشوند. این طغیانی است که با صداهای رهاشده از حنجرۀ هستی به دنبال زندگی و مسرت است. اما آپولون نماد نور، خرد، اندازه و بندوبار است. نگرهای که نمایندۀ ایزدان قانونگذار المپ است که چارچوبهای متعالی زندگی فردی و اجتماعی را برساختهاند.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۹ ۱۱:۴۲
بررسی و نقد کتاب روشنفکران و دولت در ایران: سیاست، گفتار و تنگنای اصالت؛
در وصف روشنفکران عرفی
روشنفکران و دولت در ایران، هم تاریخ وقایع است و هم تاریخ اندیشه، شرح فعالیتهای روشنفکران عرفی ایران و مطالعۀ دگرگونیهای گفتار آنان طی دو دههای است که به انقلاب اسلامی انجامید. گزارش سفر پرماجرای آنهاست از عضویت در حزب توده در اوائل دهه ۱۳۲۰ و جبهه ملی لیبرال در دهه ۱۳۳۰ تا روزگاری که اعمال و گفتار آنان تحت کنترل شدید و جدی قرار گرفت.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۹ ۱۰:۲۳
سیری در تاریخ فلسفه دین/ گزارشی از سخنرانی امیر اکرمی استاد مطالعات تطبیقی و اسلامشناسی دانشگاه ییل
عقل و اعتقاد دینی
۳ رویکرد عمده فلسفی یعنی فلسفه متافیزیک، فلسفه معرفتشناختی و فلسفه زبانشناختی در فلسفه دین نیز بازتاب مییابند. یعنی میتوان نوع نگاه یک فیلسوف به دین را متاثر از نوع نگاه عمده فلسفی در هر یک از این ۳ رویکرد خواند و رنگ غالب فلسفه دین او را تشخیص داد.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۸ ۱۱:۱۱
تاثیر ترجمه بر نظام دانش؛
ترجمه مفاهیم علوم انسانی و سردرگمی نشانه ها
نگاهی به محصولات علمی بین المللی که توسط ایرانیان به زبان انگلیسی منتشر شده، نشان می دهد نظام تولید دانش علوم انسانی به زبان فارسی چندان زایا و درونزا نیست. بازگشت محصولات فکری به مراجع مولد را شاید بتوان بازنمود سطح زیرین این چرخه دانست که شاید نگاشته های الگویی فارسی که در پرتو مفاهیم مدرن علوم انسانی شکل گرفته اند به علت بی قراری معنا در سیر تولید و مفهوم پردازی علمی، دوباره دنبال اصل خود می روند.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۵ ۱۱:۰۷
نگاهی به کتاب «گاهوبیگاهی دانشگاه در ایران»، نوشته مقصود فراستخواه (۲)؛
آرمانیسازی گذشته و آینده
آرمانیسازی از گذشته یا از دیگریِ غربی به جای ترسیم تصویری کلی وارد جزئیات میشود و به «دستورالعمل» میرسد. دانشگاه گذشته یا دانشگاه غربی نمیتواند وضعیتی آرمانی برای حرکت ما باشد، به این دلیل واضح که آنها وضعیتهایی انضمامی هستند با مشکلات و نواقص خاص خود. آرمانی کردن یک امر واقعی تناقضی است که در آرمانیسازی از گذشته یا از دیگری غربی وجود دارد.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۴ ۱۱:۰۸
نقدی بر کتاب مرگ حقیقت؛
مجادلهای که بالون ترامپ را منفجر نخواهد کرد
کاکوتانی در کتاب چندین بار مدعی میشود که برکسیت (Brexit) در معنای دیگر ترامپیسم است؛ بااینحال تعصب دینی و نژادی ترامپ قطعاً کریهتر و احمقانهتر از هرگونه دروغ فریبندهای است که توسط کمپین جدایی ترویج میشود. طرفداران خروج بریتانیا خیالبافانی هستند که در حسرت گذشته و در خیال عقبنشینی از یک جهان بزرگتر هستند؛ اما طرفداران دونالد ترامپ به دنبال حفظ سلطه نخوتآمیز آمریکا بر آن جهان هستند.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۳ ۱۱:۲۷
پاسخ به این سوال که چرا ستایش عبدالکریم سروش از امام خمینی تازگی ندارد؟
سروش دیروز، سروش امروز
پرمبرهن است که نظر عبدالکریم سروش درباره امام خمینی تغییری نکرده است و آنچه تغییر کرده است تنها نحوه نام بردن این روشنفکر دینی از آن رهبر دینی است. سروش در گفتارهای پیش از مهاجرت خویش، رهبر انقلاب ۱۳۵۷ را «امام امت» مینامید و پس از مهاجرت و اقامت اجباری از ایشان با عنوان «آقای خمینی» یاد میکند. اما همچنان در دایره کسانی قرار دارد که امام خمینی را ستایش میکنند. عبدالکریم سروش در دهه ۵۰ در هوادار رهبر انقلاب ۱۳۵۷ میشود، در دهه ۶۰ و ۷۰ مجذوب ایشان میشود، در دهه ۸۰ و۹۰ از ایشان فاصله میگیرد. اما سروش در هر سه دوره عظمت شخصیتی امام خمینی را ستوده است و از این بابت چندان فرقی میان سروش دیروز و سروش امروز نیست.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۲ ۱۳:۰۵
نگاهی به کتاب «گاهوبیگاهی دانشگاه در ایران»، نوشته مقصود فراستخواه (۱)؛
دانشگاه آرمانیشده: ضرورت دگرگونی معیارهای قدمایی فرهیختگی
گاه زمینهمند به علم بهمثابه «معنادهی به تجربههای زیسته که در زمینهای اجتماعی صورت میگیرد»، آشکارا با «شناخت بیطرفانه» در تعارض است. نمونههای این تعارض در جاهای دیگری از کتاب حضوری صریحتر دارند، ازجمله در بهکارگیری همزمان رویکردهای ساختی-کارکردی، فوکویی و هابرماسی بدون احساس هیچ تعارضی میان آنها. رویکرد ساختی-کارکردی چنانکه گفته شد، روح کلی حاکم بر کتاب است.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۱ ۱۱:۱۹
گزارش کامل دوازدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران؛
ایران و رخداد آینده
هگل میگوید: همه چیز به فهمیدن و بیان کردن منوط است. به تاسی از هگل باید بگوییم همه چیز به دیدن، شنیدن، فهمیدن و گفتن ما در شرایط کنونی مربوط است. ما امروز هم باید در مورد امر واقعی جامعه و هم امر واقع جامعه سخن بگوییم.
-
۱۳۹۷-۱۲-۰۸ ۱۲:۴۸
دربارۀ کتاب فارم هال؛
علم بر صحنۀ نمایش
ایدۀ جدایی «علم» از «جامعه-سیاست» پندار خامی است که باید از ذهن دانشمندان کنار گذاشته شود و باید آنها این را بهعنوان یک قاعده بپذیرند که هم تکوین و حفظ یک نظام علمی بهشدت وابسته به شرایط اجتماعی-فرهنگی موجود است و هم اینکه تحقق و موجودیت یافتن یک نظام علمی امری خنثی نیست و تبعات اجتماعی-سیاسی خُرد و کلان دارد.
-
۱۳۹۷-۱۲-۰۸ ۱۱:۰۱
آیا جواد طباطبایی در بحث با مخالفان خود تندخویی میکند؟!
تندخویی ولتر نرمخوی
ولتر طی نامهای از رسالۀ روسو -که از نظر ولتر، وی همان علاقه به توحش در کتاب «قرارداد اجتماعی» را دنبال کرده- ابراز ناراحتی میکند و با لحنی بسیار تند خطاب به روسو مینویسد: «شباهت روسو به یک انسان مانند شباهت یک میمون به انسان است! روسو، سگِ دیوجانس سوفیسط است که هار شده است!»
-
۱۳۹۷-۱۲-۰۷ ۱۰:۱۹
گزارشی از سخنرانی حبیباله فاضلی در همایش اصل ۱۵ قانون اساسی؛
دوگانه زبان پدری و مادری در قوانین اساسی ایران
طی سه دهه گذشته بویژه پس از جنگ تحمیلی این اصل سه دسته روایت را به خود دیده است، روایت تاریخی، حقوقی و سیاسی. دو روایت نخست میتوانند غایات اصل را منعکس کنند اما روایت سیاسی که بر منطق «دوست- دشمن»/ (زبان ملی – زبان محلی) استوار است و توسط گروههای نژادگرا و تجزیهطلب ارایه میشود خوانشی غیرعلمی، ساختارشکنانه و ضدتاریخی است. به نظرم باید همانند هوبرت شلایشرت کتابی با عنوان «شگردهای بحث با قومگرایان» نوشته شود، قومگرایان در بهترین حالت همه تاریخ و فرهنگ ایران را اپوخه میکنند و با حالگرایی رادیکال (Presentism) نه به گذشته متعهدند و نه به آینده.
-
۱۳۹۷-۱۲-۰۶ ۱۰:۴۵
اعتماد به روایت مصطفی ملکیان؛
بزرگترین سرمایهای که از دست دادهایم
اعتماد به لحاظ متعلقش (یعنی اعتماد به چی) هم محل بحثهای گوناگون است. در این جا باید تفکیک بزرگی میان اعتماد به خود و اعتماد به دیگران صورت داد. یعنی من به لحاظ اخلاقی گاهی نیاز و وظیفه دارم که به خودم اعتماد کنم. یعنی هر کسی وظیفه اخلاقی دارد که در مواردی (نه در همه موارد) به خودش اعتماد کند. گاهی نیز متعلق اعتماد خود من نیستم، بلکه دیگری (کسی یا موجودی غیر از من) است. وقتی متعلق اعتماد موجودی غیر از من است (یعنی من باید به دیگری اعتماد کنم)، آن دیگری خود به سه قسم تقسیم میشود...
-
۱۳۹۷-۱۲-۰۵ ۱۰:۴۰
بررسی و نقد کتاب پیدایش ناسیونالیسم ایرانی؛
نژاد و سیاست بیجاسازی
یکی از مهمترین و ناشناختهترین پژوهشهای آیندهنگر، رابطه بین برخورد ایرانیان با دنیای غرب و شکلگیری ناسیونالیسم در ایران است. همانگونه که در کتاب تأکید میشود، اولین آشنایی ایرانیان با ناسیونالیسم همین تجربه بوده است که ابراهیمی با رویکردی انتقادی، تدوین ناسیونالیسم را بهرغم ضعیف بودن رویکرد نظری، مورد بررسی قرار داده است. چنین پژوهشهایی میتواند آغازگر خوانشی انتقادی از پدیدههایی شود که در طول تاریخ معاصر ایران بدیهی انگاشته شدهاند.
-
۱۳۹۷-۱۲-۰۴ ۱۳:۰۰
نسبت فلسفۀ سیاسی فارابی و شیعه؛
جایگاه فارابی در میانه جدال شیعه و سنی
هرچند فارابی و شیعه که مبنای مشترک و عمومی دارند، هر دو معتقدند که حکومت حاکم عاقل زنده، برتر از حکومت قانون است، با این تفاوت که عقل و شعور امام منشأ دینی دارد درحالیکه عقل، رئیس اول، حکمت بشری است. داوری در باب آنچه گفته، این استنباط است که عقل انسانی برتر از عقل الهی است؛ نتیجه به لحاظ رادیکال، غیرقابل پذیرش است. عقل بشری مستقل و خودبسنده به خود است و این معقول و قابل فهم است، اما ادعای برتری بر نور الهی امام ساختگی است...