-
۱۴۰۴-۰۱-۲۷ ۱۰:۱۵
آیا نوسازی در دورۀ پهلوی اول به اقتصاد تولیدی کمک کرد؟
توسعه واردات؛ میراث اقتصادی دوران پهلوی
در شرایطی که شاه بهطور مداوم از وزرای خود میخواست پول و ارز بیشتری برای دولت فراهم کنند تا او کالاها و تجهیزات سنگین مورد نیاز برای پروژههای خود را خریداری نماید، استراتژی جایگزینی واردات جاذبۀ خود را از دست میداد، به این علت که به بار نشستن آن زمانبر و طولانی بود.
-
۱۴۰۴/۰۱/۲۴
گفتوگو با انزو تراورسو؛
چپ قرن بیستویکم و تقابل با سرمایهداری
نولیبرالیسم به مراتب فراتر از یک سیستم اقتصادی است: یک الگوی انسانشناختی است بر مبنای سوددهی، فردگرایی، رقابت، شیءوارگی مناسبات اجتماعی، و خصوصیسازی امیال. نولیبرالیسم، سوسیالدموکراسی را در خود جذب کرده، همان سوسیالدموکراسی که نولیبرالیسم را کاملاً درونی کرده و کمونیسم را در مقام بقایای دوران گذشته به محاق برده است.
-
۱۴۰۴-۰۱-۲۳ ۰۸:۵۰
نگاهی به کتاب «وقتی چین بر جهان حکم میراند»؛
چین و مسئله موازنه قدرت با آمریکا
چین برای دستیابی به توازن قدرت با آمریکا راهبرد تاریخی مرکزگرایی در نظام بینالملل را دنبال میکند. این بدان معناست که از طرفی قصد دارد آمریکا را از منطقۀ آسیا-پاسفیک منزوی و سپس اخراج کند و در سطح نظام بینالملل سازمانها و قواعد بینالمللی را در اختیار خواستههای خود قرار دهد.
-
۱۴۰۴-۰۱-۲۰ ۰۹:۵۳
فاروک رحمانوویچ؛
تئوری جنگ در ابتدای مسیحیت و اسلام
به لحاظ تاریخی روی آوردن به جنگ مسلحانه تنها پس از مهاجرت به مدینه برای مسلمین مجاز شمرده شد؛ حتی در این برهه نیز علیرغم مجوز برخوردهای خشونتآمیز علیه حکام مکه، قرآن دائماً به مسلمین هشدار میدهد که نه آغازگر خشونت باشند و نه حدود عدالت را در جریان جنگ زیر پا بگذارند. چه در جنگ و چه در صلح، عدالت هدف غایی است؛ بدین معنا، نظریۀ اسلامی جنگ شباهت قریبی به انگارههای آگوستین قدیس دارد.
-
۱۴۰۴-۰۱-۱۸ ۱۷:۴۳
نیکو سرخوش؛
گربۀ وطن: پرسشی در بابِ آزادی
آزادی در معنای سیاسی و اخلاقی اش فرد را نه به رفتن بلکه به ماندن دعوت می کند. آزادی او را به گذشته، آینده و سرنوشت مشترک یک ملت و نهایتاً به سعادت، رستگاری و خرسندی مردمانی پیوند می زند که در جغرافیا و زیست بومی معین زندگی می کنند، عشق می ورزند، کار می کنند، میجنگند، مقاومت میکنند، پیر می شوند و میمیرند اما جلای وطن نمی کنند.
-
۱۴۰۴-۰۱-۱۷ ۰۸:۳۶
نگاهی به کتاب «مکاتب تفسیری در فقه امامیه»؛
درانداختن طرحی نو در مواجهه با فقاهت شیعه
اهمیت کتاب «مکاتب تفسیری در فقه امامیه» غیر از اطلاعات مهم درباره فقه شیعه و بیان روان و شیوای آن، شیوه ارائه مطلب است. محقق داماد و پورمحمدی کوشیدهاند از منظری نو و مطابق با رویکردهای جدید، فقه شیعه را روایت کنند و تفاوت دیدگاهها را با رهیافتهای جدید نشان دهند.
-
۱۴۰۴/۰۱/۱۷
گفتوگو با علیاصغر سعیدی؛
بایستههای اجتماعی توسعه
در بعضی از جوامع توسعهیافته، تکنوکراتها، تکنولوژی و تکنیک را عامل اصلی و محرک توسعه میدانند، یا برخی اقتصاددانان تصور میکنند که سرمایه اعم از سرمایۀ مادی و سرمایۀ انسانی عامل مهم و پیشران توسعه است و... اما تمام این دیدگاهها به شرایط سیاسی، اقتصادی و حتی تاریخی جوامع برمیگردد و ممکن است شرایط توسعه از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد.
-
۱۴۰۴-۰۱-۱۶ ۰۸:۲۷
داوود پرچمی؛
شکاف، زمینۀ تعارض اجتماعی
شکاف اجتماعی، گروهبندی متشکل هویت بخش آمادۀ رویارویی اعضای یک جامعه با یکدیگر، به دلیل تفاوت در ارزشها و دسترسی به منابع است. تا زمانی که هویت گروهیِ ناشی از تفاوت ارزشها و منابع تفکیک نشود و رقابت بینگروهی ایجاد نکند، شکاف اجتماعی نیست و هنگامیکه به رویارویی برسد، به تضاد اجتماعی تبدیل میشود.
-
۱۴۰۳-۱۲-۲۶ ۱۲:۱۷
شماره نوروزی فرهنگ امروز منتشر شد
راهنمای شناخت سینمای موج نو ایران
«گاو» ۱۳۴۸ اثر داریوش مهرجویی، تصویری اندوهبار از روستایی به تصویر میکشد که فرسنگها از تصاویر گرم و شاد و لبریز از صدق و صفای فیلمهای روستایی اوایل دهه فاصله دارد. تصاویری نوآریزه که در آن گویی گرد مرگ بر زمین و زمان روستا پاشیده شده است. تصاویر غمبار و سیاه و سفید هیچ شباهتی به تصاویری که مجید محسنی در ابتدای این دهه در فیلمهایش از روستا ارائه میداد در مقام کلیتی که انقلاب سفید در پی بازنمایی آن بود، ندارد.
-
۱۴۰۳/۱۲/۲۶
گفتوگو با مسعود پورفرد؛
جریانشناسی الگوهای حکمرانی در تشیع
در جنبش تنباکو، فقیه نقش رهبری داشت؛ بهمحض اینکه استبداد تسلیم میشود، رهبر فقیه سیاست را رها کرد. اما همیشه اینطور نبوده است، در تجربه تاریخی الگوی سوم مواردی داریم که با رفع مشکل، نقش رهبری فقیه تمام نشده و استمرار یافته است.
-
۱۴۰۳/۱۲/۲۲
گفتوگو با حسین ملانظر؛
مناسبات استعمار و ترجمه
یکی از پایگاههای استعمار، وزارت علوم و اساتید دانشگاه هستند. چگونه و بر چه مبنایی به استاد دانشگاه امتیاز میدهند؟ اگر استاد دانشگاه تولید کرد باید قدر او را دانست، اما اگر او در این تلۀ ترجمه بود و تولید قلابی کرد باید او را تنبیه کنند نه تشویق.
-
۱۴۰۳-۱۲-۲۱ ۱۱:۱۵
نیکو سرخوش؛
اسلام سیاسی یا آچارفرانسۀ تحلیل
اسلام سیاسی در بسیاری از تحلیل ها یک آدرس غلط است. اینک پرسش اصلی این است که چگونه این آدرس غلط تا بدین اندازه فراگیر شده است و به سهولت می توان نُسَخ متفاوت آن را با کارکردی مشابه از حسن منصور گرفته تا محمد مالجو از مصطفی مهرآئین تا حاتم قادری مشاهده کرد.
-
۱۴۰۳-۱۲-۲۰ ۱۰:۵۹
نگاهی به نقد اولریش بک به مدرنیته؛
بحرانهای برآمده از مدرنیته
بک تأکید میکند اسطورهای که تفکر اجتماعی قرن نوزدهم اساساً به دام آن افتاد و سایهاش هنوز بر سر این تفکر سنگینی میکند، مدعی است که جامعه صنعتی پیشرفته، الگوهای کار و زندگیاش، بخشهای تولیدیاش، تفکراتش، درباره مقولههای رشد اقتصادی، درکش از علم و فناوری و اشکال دموکراسیاش بهتمامی جامعهای مدرن است، اوج نوگرایی است و بهسختی میتوان برتر از آن را تصور کرد.
-
۱۴۰۳/۱۲/۱۹
گفتاری از رضا امیدی؛
سیاستگذاری آموزشی ما خلاف قانون اساسی است
یکی از تأثیرات عدم تأمین بودجه در بههمخوردن تناسب بین تعداد دانشآموز و معلم است که باعث میشود تعداد دانشآموزان از معلمها بیشتر شوند، زیرا به دلیل کمبود منابع مالی، رغبت برای ورود به شغل معلمی کم میشود. ناگفته پیداست که کمبود معلم تبعات منفی در کیفیت آموزشی دانشآموزان میگذارد.
-
۱۴۰۳/۱۲/۱۸
گفتوگو با سعید معیدفر؛
مسئله ایران منحصر به فرد است
ضروری است که هرازگاهی مجموعه این تلاشها در مفهومپردازی، نظریهپردازیو بررسیهای تطبیقی برای جامعه ایران در ابعاد مختلف آن را به اشتراک بگذاریم تا بتوانیم بهواسطه نوعی تلاش انتقادی و برهمافزایی، جایگاه این تلاشها را تثبیت کنیم تا جامعهشناسی ایران شکل بگیرد و بنیانهای توسعه اجتماعی کشور بر آن، استوار شود.
-
۱۴۰۳-۱۲-۱۵ ۱۱:۲۹
سالواتوره دی مارتینو؛
چرا عدالت اجتماعی یک مسئله اساسی است؟
جامعه ای که در آن افراد و گروه ها حس بازنده ندارند و خود را بازنده شرایط موجود نمی دانند گرایش بیشتری به همکاری و همیاری برای توسعه جمعی دارند. در چنین جامعه ای پتانسیل درونی افراد و گروه ها در منازعات بی نتیجه و کنش های پرخاشگرانه انتفام جویانه صرف نمی شود بلکه در راستای هدف مشترک ارتقای سطح رشد اجتماع می تواند به کار گرفته شود.
-
۱۴۰۳-۱۲-۱۵ ۱۱:۱۰
به بهانه انتشار «مفهومشناسی تاریخ» اثر آلان مانزلو؛
چالشهای اخلاقی و فلسفی در پژوهشهای تاریخی
مانزلو با طرح مسائلی چون مسئولیت مورخ در قبال گذشته و حال، و نقش تاریخ در شکلدهی به هویتهای فردی و جمعی، افقهای تازهای را پیش روی خوانندگان میگشاید. این کتاب با ارائه فهرستی جامع از منابع و مآخذ، امکان پژوهشهای بیشتر را برای علاقهمندان فراهم میآورد.
-
۱۴۰۳-۱۲-۱۲ ۱۱:۳۲
چارلی وارزل/ مجله آتلانتیک؛
ترندهای فضای مجازی از کجا میآیند؟
این سردرگمی، مشخصۀ فضای مجازیِ گسسته است که این حس را القا میکند که دو پدیدۀ متضاد همزمان در حال وقوع هستند: محتواهای محبوب و پرطرفدار در مقیاسی باور نکردنی تولید و مصرف میشوند، با وجود این در میان همة مردم محبوبیت ندارند.
-
۱۴۰۳-۱۲-۱۱ ۱۲:۰۶
گونار میردال؛
توسعه چیست؟
مثالهای زیادی موجود است از اینکه چگونه تحلیل اقتصادی مسئلۀ توسعۀ کشورهای توسعه نیافته زیر نفوذ این تأکید ویژه بر تولید منحرف شد. یکی از آن مثالها استفادۀ مکرر مدلهای رشدی است که سطوح مصرف را کنار میگذارد. چنین مدلهایی منجر به نتایج بسیار غلطی در مورد شرایط توسعه در کشورهایی با درآمد نسبتاً بالاخواهد شد.
-
۱۴۰۳-۱۲-۰۸ ۱۱:۵۳
دولت بهمثابه فرم سیاسی
سرنوشتی بهمراتب بدتر از یک کارگرِ استثمارشده آن است که یک کارگرِ غیر قابلاستثمار باشید. زندگیِ طبقۀ کارگر به این وصل است که چقدر در تبدیل کارِ خود به سود، موفق میشود. تصاحبکنندۀ سودآورِ دیروز کارِ دیگران، امروز فرد دیگری را میخرد: خریدار بهخاطر کسب سود، و فروشنده بهمنظورِ زندهبودن.
-
۱۴۰۳-۱۲-۰۴ ۱۱:۱۶
جورج مونبیات؛
آیا نئولیبرالیسم علت بسیاری از مشکلات جهانی است؟
نئولیبرالیسم به رقابت به چشم ویژگی تعیینکنندهی روابط انسان نگاه میکند. این ایدئولوژی شهروندان را به شکل مصرفکنندگانی توصیف میکند که بهترین نمود انتخاب دموکراتیک آنها خرید و فروش است یعنی فرآیندی که به شایستگی پاداش میدهد و ناکارآمدی را تنبیه میکند. این ایدئولوژی معتقد است که «بازار» مزایایی دارد که هیچگاه با برنامهریزی اقتصاد نمیتوان به آنها دست پیدا کرد.
-
۱۴۰۳/۱۲/۰۱
گفتوگو با الویشس مارتینیچ
کشفیات جدید اشتراوس
بیشتر هابزپژوهان اطلاعات زیادی دربارۀ حالوهوای مذهبی سدههای شانزده و هفده یا بهطور کل تاریخ مسیحیت ندارند و آنهایی هم که دارند، بهویژه کوئینتن اسکینر، در مقایسه با من، به عوامل مذهبی وزن چندانی نمیدهند. بسیاری از این محققان بعدی فکر میکنند که هابز فیلسوف بزرگی بود و فیلسوفان بزرگ به خدا اعتقاد ندارند و این خاصه در میان طرفداران لئو اشتراوس (اشتراوسیها) و افرادی از این قبیل رایج است.
-
۱۴۰۳-۱۲-۰۱ ۰۸:۲۹
نگاهی به کتاب «در جستوجوی زندگی خوب» اثر فرد دالمایر
زیستن در زمانه عسرت
دالمایر در کتاب خود چند بار بر این موضوع تاکید میکند که زندگی خوب، صرفا در چارچوب «درست اعتقادی» (Orthodoxy) قابل تعریف و تحقق نیست. برای خوب زیستن، باید به ساحت رفتار و عمل وارد شد.
-
۱۴۰۳/۱۱/۳۰
گفتوگو با اگتای براهنی به بهانه نمایش فیلم پیر پسر در جشنواره فیلم فجر
من روشنفکرم!
در جامعه ما نگاه ویژهای نسبت به جایگاه پدر وجود دارد. موضوع این است که من فیلم خود را کاملاً اجتماعی نمیدانم. بههرحال جامعه در اینجا صرفاً بستری است که داستان در آن روایت میشود. مانند رودخانهای که ما در آن قایقسواری میکنیم. اما آنچه درون این قایق رخ میدهد، روایت دیگری است و ارتباطی با سایر قایقهایی که در همان رودخانه قرار دارند، اعم از پدران، مادران، دیگران و... ندارد. این قایق ما یک استثناست.
-
۱۴۰۳-۱۱-۲۳ ۱۱:۲۶
گفتوگو با دکتر محمد صنعتی
روانکاوی سینمای ضدروانکاو
تحمل دیدن سینمای خشن هانکه را ندارم
هدف عصر روشنگری این بود که خشونتهای انسانی را محدود کند و افراد در جامعهشان احساس امنیت کنند. البته اینها نشانهی افول آرمانهای روشنگری نیست. نشانهی این است که جوامع غربی و صدالبته جوامع جهان سوم، هنوز به تحقق مطلوب آرمانهای روشنگری در جوامع خود نرسیدهاند.
-
۱۴۰۳-۱۱-۲۱ ۱۱:۱۴
از مجموعه درسگفتارهای فلسفه حقوق سیدجواد طباطبایی؛
کارل اشمیت و فلسفۀ حقوق آلمان نازی
دیدگاهی که اشمیت به دفاع از آن برخاست از دیدگاه برخی نویسندگان، نظیر کارل رایموند پوپر (۱۹۰۲ ۱۹۹۴)، ریشه در افکار و فلسفۀ سیاسی هگل داشت. برای تصحیح سوء برداشت پوپر لاجرم توضیحی در این باب لازم است. هگل همچنانکه میدانیم از منتقدین سرسخت مفاهیم انتزاعی بود. وی در نقد دیدگاه اخلاقی کانت بر این باور بود که رأی او در این باب بر مبنای انتزاعات اخلاقی است، و این انتزاعات به هیچ نظم واقعی در عالم خارج ارتباطی پیدا نمیکند، چرا که یک امر کلّی اخلاقی را عرضه میکند که جایگاه آن در نظام اجتماعی مشخص نیست و به همین خاطر است که در جایی میگوید: اخلاق کانتی، لانۀ تنشها و تضادهاست.
-
۱۴۰۲-۰۲-۱۲ ۱۲:۰۰
موارد نقضی که نظریه جدید عبدالکریم سروش را نفی میکند
میدانیم که یک نظریه فلسفی در صورتی معتبر است که از جامعیت و شمول تام برخوردار باشد. بدین معنا که در حوزهای که نظریه در آن مطرح میشود نتوان مثال یا موارد نقضی برای آن نظریه تصور و اثبات کرد. حال نگارنده این متن بر این باور است که مورد یا موارد نقضی را دریافته که نظریه جدید دکتر عبدالکریم سروش را نقض و نفی میکند و اعتبار آن را زیر سؤال میبرد.
-
۱۴۰۲-۰۲-۰۴ ۱۶:۲۴
حذف کرسی هایدگر در دانشگاه فرایبورگ
در صورت نتیجه ندادن اعتراضات، کرسی کنونی هایدگر با کرسی استاد جوانی در درس منطق و فلسفۀ زبان تحلیلی جایگزین میشود
-
۱۴۰۱-۱۱-۰۴ ۰۸:۰۱
سعید بیابانکی از جایگاه قیصر امین پور در شعر نوجوان می گوید؛
شعر نوجوان یک حفره دارد که قیصر آن را پر کرد
به نظر من کاری که آقای امینپور و دوستانشان در سروش نوجوان انجام دادند، کشف حفره ای بود که عرض کردم. ایشان در سروش نوجوان دقیقاً یک فضایی را طراحی کرد که نوجوان هم مخاطب بود و هم خود نویسنده. سروش نوجوان یک مجله سادهای بود، تک رنگ بود و کاهی بود و بخش آغازین آن به قلم اقای امین پور بود. آقای امینپور یک جورهایی نوشتن را یاد نوجوانان داد. یعنی به یک مفاهیمی پرداخت که شاید دغدغههای نوجوانان بود ولی کسی سراغ آن نرفته بود.
-
۱۴۰۱-۱۰-۲۹ ۱۸:۰۱
از خاستگاه جشن یلدا(چله) تا معنا- کارکرد آن
بدون تردید جشن یلدا- چله همواره باری سیاسی را حمل کرده، یعنی اصل ایدهی گذرا بودنِ وضعیت تباهی(نهایتِ شب) و نیز ایدهی «شب آبستن» یعنی وضعیتی که چیزی ضدِ خودش را میزاید و از دل نهایتِ شب، آنتیتزی به کل متفاوت(نهایتِ نور) بیرون میآید، امکانی برای انسان ایرانی فراهم کرده که سیاسی تفسیر شود.