به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از ایکنا؛ علی‌رضا قائمی‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در خصوص تعاملات علم و دین گفت: علم و دین هرکدام با زبان‌های مختلف و با توجه به وظیفه‌ای که دارند، متناسب با زبان، هدف و وظیفه خود اطلاعاتی را راجع به عالم واقع می‌دهند.

وی ادامه داد: وظیفه علم در واقع صورت‌بندی قواعد و قوانین عالم طبیعت، جامعه و اجتماع بشری است که با زبان علمی خود این مهم را به انجام می‌رساند و دین هم متناسب با اهداف خودش زبان خاصی را به کار می‌گیرد. هر دوی این امور ناظر به واقعیت‌های جهانی و بشری‌اند و می‌توانند با توجه به زبانی که دارند، در یک دیگر تأثیر بگذارند.

مبانی علم دینی

رئیس پژوهشکده حکمت اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه با اشاره به کارکرد و مبانی علم دینی، خاطرنشان کرد: دینی شدن علم، ماهیت علم را تغییر نخواهد داد. یعنی علم دینی، از جهت علم بودن مسئله متفاوتی با علم موجود نیست، فقط در علم دینی دغدغه‌ای دینی رعایت شده و تأثیر مبانی و اندیشه‌های دینی در خود بدنه علم لحاظ شده‌است.

وی با ذکر مثالی اظهار کرد: اگر روانشناسی دینی تدوین شود، از این جهت که به دنبال حل مشکلات روانی بشر است و می‌خواهد مشکلات روحی بشر را حل کند، تفاوتی با علم روانشناسی با مفهومی که ما آن را می‌شناسیم، ندارد، فقط در این نوع از روانشناسی به دیدگاه‌ها و دغدغه‌های دینی و ایدئولوژیک فرد و جامعه توجه می‌شود.

لزوم استفاده از ظرفیت‌های علمی جهان اسلام

سردبیر فصل‌نامه ذهن گفت: باید از همه متفکران اسلامی و تمام ظرفیت‌های موجود علمی و فکری جهان اسلام در دانشگاه‌ها و مجامع علمی استفاده شود و آیت‌الله جوادی آملی نیز یکی از این افراد است که دارای ایده‌هایی در زمینه علمی هستند و نکاتی دارند که اکثر آن‌ها قابل طرح و بحث در دانشگاه‌ها هست و هم‌چنین برخی از نکات و ایده‌هایی نیز دارند که قابل نقد هستند.

نقدی بر تئوری علم دینی آیت‌الله جوادی‌آملی

وی با بیان این‌که برخی از نظریه‌های آیت‌الله جوادی‌آملی را راجع به علم دینی نمی‌پسندد، اذعان کرد: برخی از نکاتی که استاد جوادی‌آملی مطرح کرده‌است، متناسب با مباحث علمی روز نیست و معتقدم که این نوع تعریفی که ایشان از علم دارند، با تعریف علم(Science) که امروزه مطرح است، هم‌خوانی ندارد و باید با Science یک آشنایی دقیقی وجود داشته باشد تا بتوان بحث علم دینی را نسبت به آن مطرح کرد.

قائمی‌نیا افزود: علومی که اکنون در جهان وجود دارد، به عنوان علوم جدید دارای ساختار و مؤلفه‌های پیچیده‌ای هستند که در تأسیس هر علم جدیدی باید به مؤلفه‌های این علوم توجه کرد. در هر علمی تئوری‌ها، مدل‌ها، استعاره‌ها و پارادایم‌هایی هستند که همه این‌ها را باید با هم در نظر گرفت و نظریه جامعی راجع به علم دینی مطرح کرد. علم دینی به این صورتی که استاد جوادی‌آملی مطرح می‌کنند و هر علمی را دینی می‌دانند، خود ابتدای مشکل است و نمی‌تواند تئوری مناسبی را راجع به علم دینی به ما بدهد.

وی خاطرنشان کرد: استاد جوادی‌آملی به یک معنایی علم را دینی می‌داند و قائلند که علم ماهیت دینی دارد و اساسا علم غیردینی نداریم. در این نوع از نگرش، ماهیت و روح Science در این نظریه‌ها لحاظ نشده‌است. این مسئله نه فقط مربوط به تئوری‌های آیت‌الله جوادی‌آملی است، بلکه بسیاری از تئوری‌هایی که در عصر جدید درباره علم دینی در عالم اسلام مطرح شده‌است، به دقت در ماهیت و سرشت علم جدید توجه نکرده‌اند.

وی در آخر افزود: علوم جدید دارای مشکلات زیادی است که باید به نحوی حل شوند. این علوم باید با مبانی اسلامی آمیخته شوند و اسلامی کردن علوم یکی از نیاز‌های جامعه علمی است، ولی این مهم بدون شناخت دقیق ماهیت، سرشت و ساز و کار Science مقدور نیست.