بازنویسی: جواد طباطبایی
ناشر: انتشارات مینوی خرد
چاپ: ۱۳۹۲
تعداد صفحات: ۱۰۶
قیمت: ۱۰۰۰۰ تومان
این کتاب بر اساس کتابی تحت عنوان "سفرنامه کروسینسکی یادداشت های کشیش لهستانی عصر صفوی(۱۷۰۷-۱۷۲۵) نوشته ژان آنتوان دو سرسو که خود بر اساس یادداشتهای کروسینسکی میباشد نوشته شده است. کتاب حاضر اولین بار در سال ۱۳۸۲ توسط انتشارات نگاه معاصر به چاپ رسیده است. عنوان دیگر این کتاب سفرنامه کروسنسکی یادداشتهای کشیش لهستانی عصر صفوی بوده است.
در میان گزارشهای باز مانده از یورش افغانان و سقوط اصفهان، روایت یوداش تادوش کروسیسنکی راهب یسوعی لهستانی، که از مبلغان مسیحی مقیم اصفهان بود، از اهمیت ویژهای برخوردار است. کروسینسکی که به هنگام یورش افغانان و سقوط تختگاه ایران در اصفهان به سر میبرد، به رسم همه مبلغان مذهبی و به ویژه یسوعیان که به طور منظم گزارشهای دقیقی از اوضاع کشور محل مأموریت خود به سرپرست فرقهای که به آن تعلق داشتند ارسال میکردند، در شورش افغانان، گزارش جامعی از وقایع اصفهان و سقوط آن به سرپرست یسوعیان در فرانسه فرستاد. این گزارش که در اصل به زبان لاتینی، زبان رایج مبلغان مذهبی، نوشته شده بود، در زمانی که اشرف افغان هنوز اصفهان را در تصرف خود داشت، به پاریس رسید و از آنجا که گزارشی جامع و حاوی آگاهیهای گرانبهایی درباره سقوط یکی از بزرگترین نظامهای شاهنشاهی زمان بود، که مناسبات حسنهای با کشورهای اروپایی داشت و در پیکار با سلطان عثمانی نیرویی ائتلافی برای شاهان اروپایی به شمار میآمد، نظر سرپرست فرقه یسوعیان فرانسوی را به خود جلب کرد و همان سرپرست دستنوشته گزارش یا نسخهای از آن را در اختیار یکی از راهبان یسوعی به نام آنتوان دو سرسو گذاشت تا هر طور که صلاح میداند آن متن را انتشار دهد. تا جایی که میدانیم، متن لاتینی گزارش کروسیسنکی هرگز به چاپ نرسید. کروسینسکی، پس از سقوط اصفهان این شهر را ترک کرد و رهسپار قسطنطنیه شد و مدتی در این شهر رحل اقامت افکند.
این نکته را باید بیفزاییم که رساله حاضر تنها گزارشی کوتاه از حوادث یورش افغانان و توضیح برخی علتهای فروپاشی ایران در پایان عصر صفوی است، اما صرف کتاب تاریخی نیست، بلکه در عین حال، رساله ای در اندیشه سیاسی و سندی در تکوین تاریخنویسی جدید نیز هست. این کتاب در دو بخش درآمد و سقوط اصفهان تنظیم شده است.
نظر شما