محمد تهامی‌نژاد : فیلم‌ها تصویرگر واقعیت نیستند؛ تفسیر واقعیت‌اند

محمد تهامی‌نژاد گفت:‌ فیلم‌ها بیش از آن که اطلاعاتی درباره موضوع و حوادث فراهم کنند، اسناد معتبری درباره سازندگان آن فیلم‌ها و روحیه زمانه خود هستند.

جواد مجابی: مطالعه تاریخ یک امر ضروری است نه یک امر تفننی

جواد مجابی می‌گوید: ما به عنوان یک ملت باید بدانیم در گذشته ما و جهان چه اتفاقی افتاده تا اکنون را بتوانیم بهتر بفهمیم و به طرف آینده حرکت کنیم.

آموزش فرهنگ‌نگاری / سیدمسعود رضوی

در دوران جدید، یعنی از هنگامه تجددگرایی در عصر مابعد مشروطیت، گرایش‌های نوینی در همه زمینه‌ها تجربه شد و فرهنگ‌نویسی نیز با نگاه به تجارب و حاصل کار غربیان، زمینه‌ها و انگیزه‌های تازه‌ای یافت. فرهنگ‌های ناظم‌الاطباء، لغتنامه دهخدا (که فرهنگنامه کبیر زبان و ادب و تاریخ ایران است)، فرهنگ معین، فرهنگ عمید، امثال و حکم دهخدا، دائره‌المعارف مصاحب و… تعدادی از آثار نوین در این عرصه محسوب می‌شوند و نزد اهل فرهنگ معروف و مشهورند.

تاریخ و ادبیات ایران، عصر غزنوی ناصرخسرو

محمد دهقانی

ناصر خسرو را می‌توان به تعبیر امروزی، اومانیستی دانست که انسان را مرکز و محور خلقت الهی و از این رو صاحب آزادی و اختیار و مسئولیت کامل در قبال سرنوشتش می‌بیند

نظرات ادوارد براون، مسترلینچ انگلیسی و پاولیچ روسی درباره قرارداد ۱۹۰۷ به گواهی اسناد

قرارداد ۱۹۰۷ روس و انگلیس از جمله وقایع مهمی است که تاثیری انکارناپذیر بر تاریخ معاصر ایران داشته است. این قرارداد با توجه به اهمیتی که دارا بود در روزنامه‌ها، جراید و تالیفات تاریخ‌نگاران انعکاس پیدا کرد. «ایبنا» در سالروز انعقاد این قرارداد بازتاب این واقعه تاریخی را در اسناد و منابع مکتوب داخلی و خارجی بررسی می‌کند.

کتاب‌های درسی از تاریخ و فرهنگ ایران تهی شده است

اصغر دادابه گفت: متاسفانه امروز در کتاب های درسی توجهی به تاریخ و فرهنگ ما نمی شود و تهی شدن کتاب های درسی نتیجه اش شده این که جوان امروز نه علی را می شناسد و نه رستم را؛ یعنی نه نماد دین و تشیع را می‌شناسد و نه نماد تاریخی ملی اش را.

نگاه کلان‌نگر هگل به تحلیل وضعیت ایران کمک می‌کند

مهدی محمدی اصل می‌گوید: نگاه هگل نگاهی تاریخی و کلان است و از سوی دیگر رویکرد او توضیح مسائلی از بطن آنها و همراه شدن با آنها و توضیح نحوه حل تضادها و برآمدن تضادهایی دیگر است، می‌توان از فلسفه هگل در تحلیل وضعیت جوامع از جمله ایران مدد گرفت، به همین سبب نیز در سال‌های اخیر در ایران اقبال نسبتا خوبی به فلسفه هگل و رویکرد او در تحلیل مسائل شده است به این معنا که دست کم روش هگلی می‌تواند به ما در فهم مسائل و تحلیل آنها مدد برساند.

جهان‌بینی ارسطویی، جهان‌بینی نیوتنی و جهان‌بینی معاصر در یک نگاه

کتاب «جهان‌بینی‌ها» (درآمدی بر تاریخ و فلسفه علم) عمدتا خطاب به کسانی نوشته شده که برای نخستین بار به تاریخ و فلسفه علم برمی‌خورند. اگر این تبصره شامل حال شمای مخاطب هم بشود، به کنکاش در قلمرویی جذاب خوش آمدید! کتاب در این باره تصویری نسبتا کلی و جذاب از مناسبات تاریخ، علم و فلسفه ارائه می‌دهد.

اعتضادالسلطنه در تاریخ نگاری نوین الگویی برای باقی مورخان شد

زهرا امیری: اعتضادالسلطنه در شیوه تاریخ‌نویسی سنتی از اصل موضوع خارج می‌شد و بیشتر به فرعیات می‌پرداخت. این‌ها گرفتاری‌هایی است که در کتاب «اکسیرالتواریخ» دیده می‌شود که در بسیاری از موارد هم از جاده انصاف خارج می‌شوند. ولی وقتی تاریخ‌نگاری نوین در کنار سایر علوم از کشورهای اروپایی وارد ایران شد، تاریخ‌نگاری او خیلی متحول شد و اصلا او الگویی شد برای باقی مورخین که اغلب درباری بودند و شرح زندگی پادشاهان را می‌نوشتند.

اروپامداری تنها یک ادعاست/ مظاهر چندگانه اروپامداری

«اروپامداری» بر این فرض استوار است که شباهتها و یکسانی های فرهنگی مشخص، مسیرهای تاریخی جوامع مختلف را شکل می دهد. اروپامداری تنها راه حل مسائل عصر ما را تقلید از مدلهای غربی می داند.

تالیفات ماندگار شیخ‌المستشرقین/ بارتولد بررسی تاریخ آسیای میانه را بر بنیان محکم پژوهشی استوار کرد

واسیلی ولادیمیروویچ بارتولد، خاورشناس و ایرانشناس صاحب نام روسی که ملقب به «شیخ المستشرقین» است، تالیفات گرانبها و ماندگاری در زمینه شرق‌شناسی به یادگار گذاشته است که به مناسبت درگذشت وی (۱۹ اوت ۱۹۳۰) در این گزارش مروری کوتاه بر آن خواهیم داشت.

«جهان‌بینی‌ها» در آمدی بر تاریخ و فلسفه علم

«جهان‌بینی‌ها»، در آمدی بر تاریخ و فلسفه علم اثر ریچارد دویت از سوی انتشارات ققنوس منتشر شد.

انتخاب‌های یگانه احمد فردید

مهدی اسحاقیان، روزنامه‌نگار پیشکسوت به مناسبت سالگرد درگذشت سیداحمد فردید در یادداشتی نوشته است: آنچه که از تاریخمندی هایدگر و فردید باید بیاموزیم این است که تنها راه برون رفت از وضعیت متصلب معاصر این است که به سرچشمه بازگردیم و با بازخوانی و بازیابی آن امکان دیگری را برای نجات هستی تاریخی خود برگزینیم.

ردپای تزلزل رمان تاریخی ایران ۱۳۲۰-۱۳۰۰

کامران سپهران

این کتاب با مطالعه رمان‌های تاریخی این دوره و هم‌زمان نگاه به صحنه ادبیات جهانی، پرتوی تازه بر این حوزة مطالعاتی می‌افکند.

رقابت‌های محلی که بین امیرمؤید و سردارسپه بعد از کودتا صورت گرفت

مصطفی نوری گفت: امیرمؤید با وجود این که همیشه به نظام متحد و دولت قوی توجه داشت و می‌گفت: «باید تفنگ را از دست سرباز محلی گرفت و به جای آن، کتاب به دستش داد»، اما رقابت‌های محلی نگذاشتند که امیرمؤید و رضاخان با هم به نتیجه مطلوب برسند. مذاکرات بسیاری بین آنها انجام شد که در نهایت هم امیرمؤید مغلوب شد.

تجدد ایرانی همسو با سنت/ زیست سیاست ایرانی در گفت‌وگو با امیر مقدور مشهود پژوهشگر علوم سیاسی

وقتی از زیست سیاست ایرانی صحبت می‌کنیم مراد سیاست‌هایی است که با تنظیم و ترتیب زندگی انسان‌ها به دنبال یکسان‌سازی و شبیه سازی آنها در سرزمین ایران است. بارزترین دوره اجرای زیست سیاست دوره پهلوی اول است. سیاست‌های مختلف اعم از یکسان سازی زبان و لباس و غیره همگی معطوف به هدفی بود که عنوان ملت سازی بر آن نهاده‌اند. پهلوی دوم هم با شرایط خاص دوره خود تقریبا به این سیاست‌ها ادامه می‌دهد.

عقده اودیپ، تفکر پاتریمونیال و چرخه استبداد و آزادی

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی معتقد است تأثیر حکومت های پاتریمونیال و استبدادی مانند حکومت پهلوی بر جامعه این است که مردم به جای احساس مسئولیت همواره به دنبال قهرمان می گردند.

«خانه مشروطه» کجاست؟

«تعدادی از پژوهشگران حوزه تاریخ تهران از نبود خانه مشروطه در تهران گله و پیشنهادهایی برای ایجاد این خانه در پایتخت مطرح کردند.»

تقی‌زاده و مشروطیت

در تبریز نیز روس‌های ضدمشروطه تقی‌زاده را زیر فشار قرارداده بودند و او ناچار و از بیم جان پس از چهار ماه اقامت اجباری در تبریز از آنجا بیرون رفت و در بهمن ۱۲۸۹ وارد استانبول شد.

علت مرگ در جنگ جهانی اول؛ گرسنگی یا بیماری؟ / الهام ملک‌زاده

یادداشت الهام ملک‌زاده درباره تاثیر عوامل داخلی و خارجی در قحطی بزرگ ایران در طی جنگ جهانی اول (۱۲۹۳- ۱۲۹۸ هـ.ش) بر اساس اسناد منتشر نشده آرشیوی با تاًکید بر انگلستان و روسیه

انقلابی گمشده در غبار زمان/ سالروز امضای فرمان مشروطیت در گفت‌وگو با مسعود کوهستانی‌نژاد

مشروطیت و انقلاب مشروطه، انقلابی گمشده در غبار زمان است. مشروطیت تنها چهار یا پنج سال در ایران دوام آورد و موج تفکر دولت‌گرا و دولت‌سالار در ایران و ساختار حکومتی کشور در آن زمان به سرکوب کامل انقلاب مشروطه منجر شد. این موج تنها ظواهری از انقلاب مشروطه را تا دهه‌ها بعد ادامه داد اما مانع از تحقق آرمان‌های اصیل مشروطه شد.

نشست «مسجد در آیینه تاریخ ایران» برگزار می شود

نشست مسجد در آیینه تاریخ ایران به همت گروه تاریخ و باستان شناسی خانه اندیشمندان برگزار می شود.

کمبریج کتابی درباره تاریخ روشنفکری ایرانی منتشر می‌کند

انتشارات کمبریج کتابی تحلیلی با عنوان «هم شرقی، هم غربی» را درباره تاریخ روشنفکری ایران در سال جاری میلادی منتشر می‌کند که به ریشه‌های روشنفکری در ایران و ماهیت آن می‌پردازد.

اطلاعات چگونه اطلاعات شد

متن زیر مروری دارد بر تاریخچه روزنامه اطلاعات.

رونمایی از سردیس «بی بی مریم بختیاری سردار آزادگی در تاریخ معاصر»

سردیس بانوی مبارز و آزادیخواه تاریخ معاصر در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران رونمایی می‌شود. این نشست همراه با معرفی کتاب «بی بی مریم بختیاری سردار آزادگی در تاریخ معاصر» است.