فرهنگ امروز: فروغی، برنامه را با پرسش از روح الله رجبی، در رابطه با چیستی سینماانقلاب آغاز کرد و وی چنین پاسخ داد: سینماانقلاب، جنبش چهارسالهای است که هدف ایجاد گفتمان سینمای انقلاب اسلامی را دنبال میکند که از برنامههای مختلف آن میتوان به تولیدات سینمایی، تدارک جبههی فکری و... اشاره کرد. اما برنامهی دهروزهای که حدودا همزمان با جشنواره فجر در ابعاد مختلف اجرا میگردد که با نام ققنوس نیز شناخته میشود، هدف ایجاد گفتمان اندیشهای در سینما را دنبال میکند. ضمن این که با توجه به تحرک رسانهها در فصل جشنواره، ما نیز تلاش کردیم با دعوت از رسانههای مختلف به بازتاب اخبار و اتفاقات سینما بپردازیم.
در ادامه سید احمد دربندی، دربارهی این که سینماانقلاب چه چیزی نیست و نباید باشد، اینچنین توضیح داد: چند سالی است که بعضا احساس میشود برخی سینمای انقلاب اسلامی را منحصر در ایامی خاص یا جشنوارههای معدودی چون، جشنواره مقاومت و دفاعمقدس و امثالهم میدانند این درحالی است که انقلاب به عنوان یک چهارچوب، به کلیت اهداف، آرمانها، سبک زندگی و همه چیز مردم ایران تعمیم یافته است و این صرفا مختص مسلمانان ایرانی نیست بلکه سایر اقلیتهای مذهبی نیز در بسیاری از آرمانها و اهداف انقلاب با مسلمانان اشتراکنظر دارند. بنابراین شایسته است که سینما نیز در این چارچوب کلی حرکت کند و به نظر میرسد تلاشهای قابل تقدیر دوستان در جشنواره فجر، چون بیشتر سمت و سوی فنی گرفته، کمتر به این چارچوب محتوایی نظر دارد.
وی همچنین دربارهی نقش بسزای ارتباط هنرمند و اندیشمند در جهت تحول سینما افزود: همیشه نمیتوان در ضعفهای سینما، هنرمند را مقصر دانست و گاهی باید به سراغ دانشگاهها و حوزهها و نهادهای فکری و اندیشهای رفت و دید که آیا در تامین خوراک فکری فضای هنری، نقش خود را به درستی ایفا کردهاند یا خیر.
پس از این معرفی اجمالی، مجری-کارشناس برنامه، به سراغ بررسی سابقهی سینماانقلاب رفت و پفت به نظر میرسد دستکم به نسبت سال دوم که تمرکز اجرا در پردیس قلهک وجود داشت و رسانهها دقیقتر مدیریت میشدند، حرکت کمی افول داشته است. رجبی پاسخ داد: باید دید که ملاکهای سنجش رشد و افول چیست. نشریهی سورهی شهید آوینی (ره) نیز در دورهی خود، مخاطب چندانی نداشت اما الان، هرکس که نشریهای دارد آرزو میکند که خود را به نشریهی آن دورهی سوره برساند. با ملاکهای امکاناتی و تدارکاتی، سینماانقلاب نیز در برخی دورهها نزول و صعود داشته است اما ادعای ما این است که در جریان محتوا، حرکت سمت و سوی قابلقبولی داشته و سینماانقلاب تازه دارد راه خودش را پیدا میکند.
دربندی نیز افزود: سوال از این که آیا حرکت سینماانقلاب در این چهار سال به نتیجهی عملی تولید نظریه در عرصهی سینما در شاخههای مختلف علوم انسانی رسیده است یا خیر، سوال چندان بجایی نیست چرا که در هرحال، مسیر تولید نظریه یک مسیر طولانی و آرامی است. همین سوال را میتوان در بحث اقتصاد اسلامی که به نظر حیاتیتر از سینما نیز هست پرسید و پاسخ داد که بزرگانی چون شهید بهشتی و صدر این حرکت را آغاز کردند اما پس از سی و اندی سال هنوز باید بگوییم که در عمل چیزی به اسم اقتصاد اسلامی نداریم.
وی تاکید کرد: تحقق یا حتی مسیر تحقق سینمای انقلاب اسلامی، مسئلهی سادهای نیست ضمن این که این انتظار، اساسا از سینماانقلاب نمیرود که خود تولید نظریه کند بلکه وظیفهی آن، دغدغهمند کردن، بسترسازی و ایجاد محیطی برای گفتوگو و تعامل اندیشمندان و هنرمندان است تا از این رهگذر، آن هدف تامین گردد. بنابراین بنده باقدرت عرض میکنم که سینماانقلاب، حرکت موفقی بوده است و باید توجه داشت که از این چهار سال نیز، سال اول خیلی محدود برگزار شد؛ سال دوم اندکی امکانات بیشتری به واسطهی بودجه در اختیار برگزارکنندگان قرار گرفت اما سال سوم و چهارم، در محدودیت کامل و با بودجههای بعضا شخصی، کار پیشرفت و حتی باید بگویم که برخی نهادها، هیچ تمایلی به تداوم برگزاری سینماانقلاب نداشتند. اما با همین میزان نیز هستند کسانی که در رشتههای مختلف تاریخ، جامعهشناسی و... نسبت به این موضوع دغدغهمند شده و خودشان مسئله را پیگیری نمودهاند.
سپس فروغی از تاثیرات سینماانقلاب در قیاس با جشنواره عمار و حرکتهای مشابه پرسید و رجبی چنین پاسخ داد: پس از فتنه، حرکتهای فرهنگی بسیاری آغاز شد که از جمله میتوان به جشنواره عمار، سازمان اوج، شبکهی افق، موسسهی سفیر و حرکتهای مشابه نام برد. اما باتوجه به نیاز به وجود و ساماندهی یک گفتمان کلان برای تحرک این نهادها ذیل آن، سینماانقلاب متولد شد تا ضمن جهتدهی و اغنای فکری این موسسات در زمینهی سینما، به جبههی روشنفکری نیز نیمنگاهی داشته باشد و نشان دهد که نه تنها رویکرد دیگری در سینما وجود دارد بلکه آن رویکرد، خود متشکل از نگاهها و نظریات متنوع و متعدد است.
در این میان، گزارشی از مستند «جای خالی» که در بخش سینماحقیقت جشنواره فجر حضور داشت، پخش شد.
اما پس از بازگشت به فضای گفتوگو، سید اجمد دربندی درمورد تاثیرات سینماانقلاب بحث را ادامه داد و افزود: تلاش ما این بوده که در مسائل اساسی سینمای انقلاب، موضوعات اصلی را طرح نموده و از صاحبنظران آن حوزهی تخصصی دعوت به عمل آوریم تا بدان موضوع بپردازند یا دست کم نسبت بدان دغدغهمند گردند. مثلا در حوزهی مدیریت فرهنگی، امسال حضور جدی آقای بنیانیان، رئیس سابق حوزهی هنری و آقای شمقدری، مدیر سابق سازمان سینمایی را داشتیم که بناست تا رسیدن به راهکارهای عملی، این جلسات پیگیری گردد اما خب باطهم باید پرسید که تا امروز چند نفر شبیه آوینی یا حاتمیکیا و امثالهم داشتهایم که پاسخ روشن است. اما از فعالیتهای دیگر سینماانقلاب میتوان به بررسی مسائل فکری و پشتوانههای نظری در حوزه علوم انسانی به بهانهی پخش آثار برتر عمار نام برد که از امسال کلید خورد.
سپس مجری-کارشناس برنامه، از بازهی زمانی برگزاری سینماانقلاب پرسید که آیا اساسا در چنین فضای ملتهبی، میتوان به بحثهای نظری پرداخت و انتظار ایجاد تحولی جدی در فضای اندیشهای در این برهه، انتظار بجایی است. دبیر جنبش سینماانقلاب پاسخ داد: این که فضای جشنواره، فضای ملتهبی است و ظرفیت کمی برای تولید محتوای جدی و غنی در عرصهی نظری دارد، حرف درستی است اما هدف و حرکت سینماانقلاب نیز، محدود به همین برههی کوتاه نیست بلکه سینماانقلاب از این بازه، فقط برای دغدغهمندسازی و جلب توجه اندیشمندان به سینما برای ورود به عرصهی تفکر در رابطه با آن استفاده میکند.
وی دربارهی ضرورت تعقیب هدف اصلی سینماانقلاب گفت: هدف اصلی این است که متفکران به سینما و مسائل آن بیندیشند و این اتفاق، اگر از درون بدنهی جشنوارهی فجر میافتاد، ثمرات بهتری داشت اما حالا سینماانقلاب وظیفه دارد که این خلا را پر کند. جشنوارهی فجر میتوانست خود با اختصاص دادن یک سینمای تخصصی به متفکرین، این هدف را ارضا نماید و ما نیز این پیشنهاد را دادیم که جز در یک سال، محقق نشد اما از آن جا که ادامهی این روند ضروری به نظر میرسد امیدواریم بتوانیم این حرکت را ادامه داده و آن را به فجر متصل سازیم.
در پایان، روحالله رجبی از همکاری حوزهی هنری و برنامهی سینمامعیار تشکر نموده و ابراز امیدواری کرد که شعار سینمای مردمی، در حد شعار باقی نمانده و ابعاد و ضرورتهای آن تبیین و سپس عملیاتی گردد.
در انتهای برنامهی سینمامعیار این هفته، سیداحد میکائیلزاده، مدیر امور رسانههای جشنوارهی فجر روی خط تماس برنامه آمد و توضیحاتی را در رابطه با حضور رسانهها در جشنوارهی سیوسوم ارائه داد. وی در پاسخ سوال مجری، نقطهی قوت جشنوارهی امسال را مدیریت دقیق حضور رسانهها در کاخ جشنواره از طریق صدور به اندازهی کارت رسانهها و کاهش سهم «میهمان ویژه»، دانست و از نقاط ضعف جشنواره نیز، به ضعف برنامهریزی بخش معرفی در سینماهای مردمی –که نتوانست در همهی سینماها به خوبی و مداومت برگزار گردد- اشاره کرد و نوید داد که سال بعد این ضعف جبران گردد. میکائیلزاده همچنین، ضمن تشکر از همکاری رسانهها، از ایشان برای حضور پرشور در بخش بینالملل جشنوارهی فجر که امسال، برای اولین بار جداگانه برگزار میگردد، دعوت به عمل آورد.
برنامه رادیویی سینما معیار پنجشنبهها ساعت 16 از رادیو گفتوگو پخش میشود. برنامهای به مجری کارشناسی علی فروغی و تهیه کنندگی و سردبیری محمد جواد طالبی که سعی دارد ضمن پرداختن به مسائل اساسی سینمای ایران سطح آگاهی مخاطب از فیلمهای روی پرده را بالا ببرد.
نظر شما