به مناسبت درگذشت رضا براهنی

فراموشی گاهی چیز بدی نیست

برای آدم‌ها فراموشی گاهی چیز بدی نیست مساله این است که جامعه فراموشی نگیرد، این یادداشت را پنجم فروردین ماه ۱۴۰۱ (۲۵ مارس ۲۰۲۲) همزمان با مرگ رضا براهنی-‌که چند سالی فراموشی گرفته بود و امروز در تورنتو کانادا در غربت درگذشت- می‌نویسم تا خودمان او را فراموش نکنیم.

مرور تاریخ؛

ماجرای دولتمرد قاجار که روضه تراموا درخواست کرد

امین السلطنه در دوران ناصری و مظفری یکی از شخصیت‌های سیاسی بود، اما سواد درستی نداشت و نمی‌توانست کلمات را به درستی ادا کند. روزی او روضه تراموا خواست و همه را در حیرت فرو برد.

تحلیل آمریکایی ها از رفتار شاه؛ بیشتر احساسی تا منطقی!

شاه در سال ۱۹۵۷ فهرستی از نیازهای نظامی خود به پنتاگون ارائه کرد که برآورد هزینه‌اش بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون بود. تحلیل آمریکاییها از این‌فهرست و توقعات شاه، چنین بود: بیشتر احساسی تا منطقی!

بی‌تعلقی به دنیا در عین تمتع از آن، صفت شایگان بود

یک استاد فلسفه درباره داریوش شایگان در سالروز درگذشت او گفت: شایگان در عین تلذذ و تمتع، آزاد و بی‌تعلق زیست.

اسنادی مهم و محرمانه از اهداف پنهان شوروی و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان

حمید احمدی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران معتقد است: اسناد کتاب «فرامین تاسیس، اداره و انحلال حکومت فرقه دموکرات آذربایجان: مجموعه اسناد شوروی» نشان می‌دهد که مقامات شوروی از همان سال‌های نخستین اشغال ایران در پی به راه‌اندازی یک حرکت قوم‌گرایانه و جدایی‌طلب در این منطقه از کشور ما بودند.

به بهانه درگذشت رضا براهنی؛

معمای رازهای سرزمینی

"رازهای سرزمین من " هنوز هم کشف و آشکار نشده اند و هنوز هم باید از آن رازها نوشت و فاش شان کرد . براهنی ، شاید ، یک وجه را در یک برهه دید اما هزاران وجه دبگر آن سرزمین نادیده و نانوشته باقی مانده است

از سرمایه‌داری هیجانی تا عقل پوپولیستی

فواد حبیبی برای مطالعه در ایام نوروز کتاب‌های «شکل‌گیری سرمایه‌داری هیجانی: در نقد صنعت روانکاوی»، «زندگی روزمره در اسپانیای دوره تفتیش عقاید» و «پوپولیسم: درباره عقل پوپولیستی» را پیشنهاد داد.

عقب‌گرد فلسفه و مسئله شهود

علی‌رغم انبوه پرسش‌ها و قرن‌هایی که صرف پرداختن به آن‌ها شده است، فیلسوفان هیچ پاسخ ‌موفقیت‌آمیزی ارائه نکرده‌اند.

نوروز در گذر قرون نخستین تاریخ مسلمانان

تاریخ مسلمانان از همان ابتدا که مورد گزارش مورخان عصر عباسی قرار گرفته با نوروز ایرانیان عجین شد. مورخان نقل کرده ‌اند که ابوثابت جدّ ابوحنیفه‌ (۱۵۰هـ) در روز نوروز، به علی بن ابی طالب فالوده تعارف کرد و ایشان بعد از تناول چنین گفت: «نَوْرِزُوْنَا کُلَّ یَوْمٍ» یعنی هر روز ما نوروز است.

گفت‌وگو با موسی اکرمی

آشتی دادن لیبرالیسم و عدالت‌ اجتماعی

جایگاه جان رالز در فلسفه سیاسی و فلسفه اخلاق قرن بیستم تقریباً بی‌نظیر است. او نامی بلند آوازه در گسترۀ لیبرالیسم سیاسی است که در این عرصه حتی شانه به شانۀ جان استوارت میل نیز می‌زند.

تام کروز در کن تجلیل می‌شود/ اکران «تاپ گان» در جشنواره

جشنواره فیلم کن اعلام کرد یکی از برنامه‌های این دوره جشنواره برنامه‌ای ویژه در تجلیل از تام کروز خواهد بود.

رویدادهای مهم حوزه تاریخ و سیاست در سالی که گذشت/ تسریع در دیجیتال شدن اسناد در کنار همایش‌های گوناگون

برگزاری جایزه‌ها، بازگشایی موزه‌ها، تسریع در دیجیتال شدن اسناد، نکوداشت و بزرگداشت اهالی تاریخ، سیاست، ایران‌شناسی و زبان‌شناسی و برپایی پررونق همایش‌ها به صورت برخط از اتفاقات مهم 1400 است که اهالی تاریخ و سیاست در آنها حضور یافتند ضمن این‌که در اغلب این همایش‌ها گسترش ارتباطات با مورخان و پژوهشگران خارجی و بحث و گفت‌وگو با آنها نیز مورد توجه قرار گرفت.

تحولات اندیشه سیاسی شیعه در گذر زمان

این کتاب درصدد است با استفاده از اولین تجربه تکون دانش سیاسی، در دو سده آغازین عصر غیبت امام عصر، نشان دهد که با گذشت قرن‌ها، اندیشه سیاسی شیعه هنوز هویت خود را در سایه فرا انگاره غیبت تعریف می‌کند.

زندگی محمد مصدق در دوران سلطنت قاجار/ پیچیدگی‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پر بحث‌ترین نخست‌وزیر ایران

«زندگی محمد مصدق در دوران سلطنت قاجار» به قلم دکتر ناصر تکمیل همایون از سوی انتشارات نگارستان اندیشه روانه بازار کتاب شد. این کتاب بیانگر زندگی دکتر محمد مصدق از آغاز تولد او تا پایان دوره سلطنت قاجاریه است.

ارائه تأملات فلسفی-الاهیاتی نوین در قانون طبیعی

محتوای این اثر به ارائه خوانش‌هایی نوین از آثار فیلسوفان الاهیات محدود نمی‌شود و هدف اصلی کتاب ارائه تأملات فلسفی-الاهیاتی نوینی در برخی جنبه‌های قانون طبیعی است.

تصحیح تبارشناختی متون در برابر تصحیح انتقادی متون

هر چقدر متن از خاستگاه خود دور می‌شود چیزهایی بر متن افزوده می‌شود که اگرچه از «نیت مولف» فاصله می‌گیرد اما «نیت متن» را چند لایه می‌کند. بازجستن نیت مولف به شکل استعاری همان اجرای «اسطوره‌ی خاستگاه» است. درست است که عصرها به شکل خطی نوعی تداوم و صیرورت را نشان می‌دهند اما فهم گفتمانی عصرها این باور را مخدوش می‌کند.

چه معیاری برای ارزیابی متفکران در طول تاریخ وجود دارد؟

نظرات جنجالی و بحث‌برانگیز متفکران و فلاسفه را چطور باید ارزیابی کرد؟ آیا ملاک واضح و مشخصی برای سنجش ایده‌های گذشتگان وجود دارد؟ در دهه‌های اخیر بحث داغی در محافل فلسفی با موضوع چگونگی سنجش افکار متفکران پدید آمده است. از طرفی بسیاری از ما وسوسه می‌شویم فلاسفه را با ملاک‌های اخلاقی امروز ارزیابی کنیم و از طرف دیگر، می‌دانیم که چنین ارزیابی و سنجیدنی بی‌اشکال نیست. پس بد نیست احتیاط کنیم مبادا دچار قضاوت اشتباه شویم.

طومار معترضان به اسکار طولانی‌تر شد/ امضای ۳۵۰ نفر دیگر

شمار معترضان به تصمیم اسکار برای پخش نکردن مستقیم برندگان جوایز ۸ بخش از جوایز امسال در حال افزایش است.

صدای مردم در تاریخ‌نگاری انقلاب شنیده شد/ ضرورت حرکت به سوی تاریخ تحلیلی

بررسی وضعیت تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی در سوژه همگام با تاریخ‌نگاران انقلاب اسلامی حاکی از آن است که تاریخ‌نگاری انقلاب به مردم عادی هم توجه نشان داده خاصه در تاریخ شفاهی از طرفی برای غنا بخشیدن به تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی زمان تالیف آثار تحلیلی قوی با مشارکت دانشگاه‌ها فرار رسیده است.

جشنواره «کن» از ممنوعیت سلفی تا استمداد از شبکه‌های اجتماعی!

جشنواره فیلم کن که پیش از این در واکنش به رفتارهای غالب در فضای مجازی گرفتن عکس سلفی را هم در مراسم خود ممنوع کرده بود از پلتفرم «تیک تاک»‌ به‌عنوان همکار رسمی خود در این رویداد خبر داد.

ایران برای همه ایرانیان

روزهای پایانی اسفند ماه برای همه ایرانیان یادآور پیروزی جنبش ملی کردن صنعت نفت در 29 اسفند سال 1329 و رهبر آن دکتر محمد مصدق است که در 14 اسفند 1345 در حصر درگذشت.

تهران عصر قاجار به روایت دکتر جان ویشارد پزشک امریکائی

تا آنجا که من تجربه کردم، در ایران طبقه متوسط وجود ندارد، مردم یا فقیرند یا غنی، ثروت گروه مرفه بیشتر در زمینهای حاصلخیز است، که دهقانان در آنجا به کار کشاورزی اشتغال دارند. پرداخت مالیات مستقیم معمول نیست، زیرا دهکده ها و زمینهای کشاورزی یکساله به بیشترین پیشنهاد دهنده واگذار می شود و او خود مسئول است…

تاریخ فلسفه،گفتگوی اندیشه ها

تاریخ فلسفه غرب همواره در میان علاقه‌مندان به فلسفه در ایران جایگاه ویژه‌ای داشته است. نخستین متن مهم و قابل توجه در زمینه آشنایی ایرانیان با فلسفه جدید اروپایی، سیر حکمت در اروپا اثر زنده‌یاد محمدعلی فروغی در واقع یک تاریخ فلسفه است که هنوز هم با وجود تولید و تکثیر متون بسیار و روزآمدتر و تحقیقی‌تر از جهات گوناگون شأن و ارزش خود را حفظ کرده است.

داستانی شگفت انگیز از یک پادشاهی شگفت انگیز؛ پادشاهی گوگه

پادشاهی “گوگه”(Guge) در غربی‌ترین نقطه فلات تبت کنونی واقع شده است. پایتخت آن “زاپارانگ” بر روی کوهی در کرانه جنوبی رودخانه شیانگ کوان، در حدود ۱۸ کیلومتری غرب شهرستان “زندای” فعلی واقع شده است.

کتابِ «بازرگانی و اصناف پیشه‌ور در عهد صفوی»، اثر شایستۀ تقدیر کتاب سال

کتاب تألیفی مهدی کیوانی، استاد بازنشستۀ گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با عنوان «بازرگانی و اصناف پیشه‌ور در عهد صفوی»، از منشورات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) در سال ١۴٠٠، در سی‌ونهمین دورۀ جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، که صبح سه‌شنبه، ٢۴ اسفند برگزار شد، در بخش تاریخ و جغرافیا، اثرِ شایستۀ تقدیر َشناخته شد.

27 اسفند سالروز تولد عبدالحسین زرین‌کوب (1378-1301)

صیاد ناگفته‌های تاریخ

زرین‌کوب، برخلاف بسیاری از کسانی که در این سال‌ها به گزاف دعوی تاریخدانی و تاریخ‌نویسی دارند، نه فقط نفسِ هر منبع برحسب موضوع و دوره تاریخی و تعلق آن به هریک از انواع تاریخ‌نگاری و نیز شخص صاحب اثر، بلکه شیوه و ترتیب ارجاع به منابع هم معنی داشته است.

نگاهی به کتاب دو قرن سکوت

مهم‌ترین رویداد در سراسر تاریخ ایرانیان

«دو قرن سکوت» یکی ازمناقشه‌انگیزترین و در عین حال تاثیرگذارترین آثاری است که در یک‌صد سال اخیر در ایران منتشر شده است. حتی گرچه خود دکتر زرین‌کوب بعد از این کتاب، آثاری به مراتب مهم‌تر و عمیق‌تر نگاشت، اما هیچ‌کدام از نظر شهرت و اثرگذاری به پای «دو قرن سکوت» نرسید.

ویلیام هرت بازیگر آمریکایی برنده اسکار درگذشت

هرت یکی از ستاره‌های دهه هشتاد هالیوود بود که طی سال‌های پس از آن هم چند نقش به یادماندنی داشت.

بازگشت از جهان مردگان

چهارشنبه‌سوری در فرهنگ عامیانه امروز ایرانیان، یادآور سر و صدا و شلوغ‌کاری است، شبی مخاطره‌آمیز با آتش و دود و ترقه و مواد محترقه. تقریبا از اوایل اسفند، در گوشه و کنار شهر صدای انفجارهای مهیب به گوش می‌رسد که با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، بر شمارشان افزوده می‌شود.

آینده و توسعه / رضا داوری اردکانی

همه نشانه ها حکایت از آن دارند که آینده نگری روز به روز دشوارتر می شود. اگر در جایی آینده نگری وجود داشته و برنامه ها طبق پیش بینی اجرا شده و به نتیجه رسیده است باید بپذیریم که در آنجا هنوز نشانی از خرد عملی وجود دارد و به مدد انست که توانسته اند برنامه و نحوه اجرای آن را از جوانب مختلف در نظر آورده و آن را تدوین و اجرا کنند اما وقتی در جایی آینده نگری وجود ندارد باید تحقیق شود که آیا در آنجا نیازی به آن وجود ندارد یا نیاز هست اما نیاز را درک نمی کنند و شرایط و امکانهای عمل را تشخیص نمی دهند و توانایی عمل کردن ندارند.