پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

گفت‌وگو با موسی اکرمی

آشتی دادن لیبرالیسم و عدالت‌ اجتماعی

جایگاه جان رالز در فلسفه سیاسی و فلسفه اخلاق قرن بیستم تقریباً بی‌نظیر است. او نامی بلند آوازه در گسترۀ لیبرالیسم سیاسی است که در این عرصه حتی شانه به شانۀ جان استوارت میل نیز می‌زند.

تام کروز در کن تجلیل می‌شود/ اکران «تاپ گان» در جشنواره

جشنواره فیلم کن اعلام کرد یکی از برنامه‌های این دوره جشنواره برنامه‌ای ویژه در تجلیل از تام کروز خواهد بود.

رویدادهای مهم حوزه تاریخ و سیاست در سالی که گذشت/ تسریع در دیجیتال شدن اسناد در کنار همایش‌های گوناگون

برگزاری جایزه‌ها، بازگشایی موزه‌ها، تسریع در دیجیتال شدن اسناد، نکوداشت و بزرگداشت اهالی تاریخ، سیاست، ایران‌شناسی و زبان‌شناسی و برپایی پررونق همایش‌ها به صورت برخط از اتفاقات مهم 1400 است که اهالی تاریخ و سیاست در آنها حضور یافتند ضمن این‌که در اغلب این همایش‌ها گسترش ارتباطات با مورخان و پژوهشگران خارجی و بحث و گفت‌وگو با آنها نیز مورد توجه قرار گرفت.

تحولات اندیشه سیاسی شیعه در گذر زمان

این کتاب درصدد است با استفاده از اولین تجربه تکون دانش سیاسی، در دو سده آغازین عصر غیبت امام عصر، نشان دهد که با گذشت قرن‌ها، اندیشه سیاسی شیعه هنوز هویت خود را در سایه فرا انگاره غیبت تعریف می‌کند.

زندگی محمد مصدق در دوران سلطنت قاجار/ پیچیدگی‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پر بحث‌ترین نخست‌وزیر ایران

«زندگی محمد مصدق در دوران سلطنت قاجار» به قلم دکتر ناصر تکمیل همایون از سوی انتشارات نگارستان اندیشه روانه بازار کتاب شد. این کتاب بیانگر زندگی دکتر محمد مصدق از آغاز تولد او تا پایان دوره سلطنت قاجاریه است.

ارائه تأملات فلسفی-الاهیاتی نوین در قانون طبیعی

محتوای این اثر به ارائه خوانش‌هایی نوین از آثار فیلسوفان الاهیات محدود نمی‌شود و هدف اصلی کتاب ارائه تأملات فلسفی-الاهیاتی نوینی در برخی جنبه‌های قانون طبیعی است.

از محقق تا مقلد فرق‌‏هاست

عدم آشنایی عمیق با منابع و متون از یک سو و عدم آشنایی دقیق با مکاتب و شیوه های پژوهش در سنت های اسلامشناسی در غرب مواجهه با ادبیات اسلامشناسی در غرب را تنها در سطحی از ارائه روایتی ناقص، ذوق زده و مقلدوار تقلیل می دهد و تنها از آن نوعی توهم دانش و توهم تولید دانش بر می خیزد؛ توهم اینکه حقایقی در خصوص سنت و باورها و متون مقدس هست که “تاکنون نشنیده اید” و “بنیان برافکن” است. این توهمی بیش نیست. دنیای پژوهش آکادمیک دنیای احتمالات و فرضیه ها و آزمون ها و دقت ها و خطاهاست.

تصحیح تبارشناختی متون در برابر تصحیح انتقادی متون

هر چقدر متن از خاستگاه خود دور می‌شود چیزهایی بر متن افزوده می‌شود که اگرچه از «نیت مولف» فاصله می‌گیرد اما «نیت متن» را چند لایه می‌کند. بازجستن نیت مولف به شکل استعاری همان اجرای «اسطوره‌ی خاستگاه» است. درست است که عصرها به شکل خطی نوعی تداوم و صیرورت را نشان می‌دهند اما فهم گفتمانی عصرها این باور را مخدوش می‌کند.

نگاهی به کتاب تازه ترجمه شده هانا آرنت

تبعیدشدگان از خود

شاید بسیاری از ما هانا آرنت را با آثار سیاسی‌اش و کتاب‌هایی نظیر توتالیتاریسم، امپریالیسم، آیشمن در اورشلیم، بحران‌های جمهوری و یهودی استیزی بشناسیم. اما این فیلسوف سیاسی قرن بیستم از آثار فلسفی‌تری نظیر «وضع بشر»، «حیات ذهن» و حتی الهیاتی نظیر «محبت و آگوستین قدیس» نیز برخوردار بوده است.

چه معیاری برای ارزیابی متفکران در طول تاریخ وجود دارد؟

نظرات جنجالی و بحث‌برانگیز متفکران و فلاسفه را چطور باید ارزیابی کرد؟ آیا ملاک واضح و مشخصی برای سنجش ایده‌های گذشتگان وجود دارد؟ در دهه‌های اخیر بحث داغی در محافل فلسفی با موضوع چگونگی سنجش افکار متفکران پدید آمده است. از طرفی بسیاری از ما وسوسه می‌شویم فلاسفه را با ملاک‌های اخلاقی امروز ارزیابی کنیم و از طرف دیگر، می‌دانیم که چنین ارزیابی و سنجیدنی بی‌اشکال نیست. پس بد نیست احتیاط کنیم مبادا دچار قضاوت اشتباه شویم.

طومار معترضان به اسکار طولانی‌تر شد/ امضای ۳۵۰ نفر دیگر

شمار معترضان به تصمیم اسکار برای پخش نکردن مستقیم برندگان جوایز ۸ بخش از جوایز امسال در حال افزایش است.

صدای مردم در تاریخ‌نگاری انقلاب شنیده شد/ ضرورت حرکت به سوی تاریخ تحلیلی

بررسی وضعیت تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی در سوژه همگام با تاریخ‌نگاران انقلاب اسلامی حاکی از آن است که تاریخ‌نگاری انقلاب به مردم عادی هم توجه نشان داده خاصه در تاریخ شفاهی از طرفی برای غنا بخشیدن به تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی زمان تالیف آثار تحلیلی قوی با مشارکت دانشگاه‌ها فرار رسیده است.

جشنواره «کن» از ممنوعیت سلفی تا استمداد از شبکه‌های اجتماعی!

جشنواره فیلم کن که پیش از این در واکنش به رفتارهای غالب در فضای مجازی گرفتن عکس سلفی را هم در مراسم خود ممنوع کرده بود از پلتفرم «تیک تاک»‌ به‌عنوان همکار رسمی خود در این رویداد خبر داد.

ایران برای همه ایرانیان

روزهای پایانی اسفند ماه برای همه ایرانیان یادآور پیروزی جنبش ملی کردن صنعت نفت در 29 اسفند سال 1329 و رهبر آن دکتر محمد مصدق است که در 14 اسفند 1345 در حصر درگذشت.

تهران عصر قاجار به روایت دکتر جان ویشارد پزشک امریکائی

تا آنجا که من تجربه کردم، در ایران طبقه متوسط وجود ندارد، مردم یا فقیرند یا غنی، ثروت گروه مرفه بیشتر در زمینهای حاصلخیز است، که دهقانان در آنجا به کار کشاورزی اشتغال دارند. پرداخت مالیات مستقیم معمول نیست، زیرا دهکده ها و زمینهای کشاورزی یکساله به بیشترین پیشنهاد دهنده واگذار می شود و او خود مسئول است…

تاریخ فلسفه،گفتگوی اندیشه ها

تاریخ فلسفه غرب همواره در میان علاقه‌مندان به فلسفه در ایران جایگاه ویژه‌ای داشته است. نخستین متن مهم و قابل توجه در زمینه آشنایی ایرانیان با فلسفه جدید اروپایی، سیر حکمت در اروپا اثر زنده‌یاد محمدعلی فروغی در واقع یک تاریخ فلسفه است که هنوز هم با وجود تولید و تکثیر متون بسیار و روزآمدتر و تحقیقی‌تر از جهات گوناگون شأن و ارزش خود را حفظ کرده است.

داستانی شگفت انگیز از یک پادشاهی شگفت انگیز؛ پادشاهی گوگه

پادشاهی “گوگه”(Guge) در غربی‌ترین نقطه فلات تبت کنونی واقع شده است. پایتخت آن “زاپارانگ” بر روی کوهی در کرانه جنوبی رودخانه شیانگ کوان، در حدود ۱۸ کیلومتری غرب شهرستان “زندای” فعلی واقع شده است.

«سپهرِ مجد»؛ ادای احترام به یک‌عمر باستان‌شناسیِ یوسف مجیدزاده

کتاب «سپهر مجد: باستان‌شناسی دنیای ایرانی و سرزمین‌های پیرامون؛ جشن‌نامۀ دکتر یوسف مجیدزاده» به کوشش سجّاد علی‌بیگی، محمّدرضا میری و هالی پیتمَن توسط انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی) چاپ و منتشر شد.

کتابِ «بازرگانی و اصناف پیشه‌ور در عهد صفوی»، اثر شایستۀ تقدیر کتاب سال

کتاب تألیفی مهدی کیوانی، استاد بازنشستۀ گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با عنوان «بازرگانی و اصناف پیشه‌ور در عهد صفوی»، از منشورات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) در سال ١۴٠٠، در سی‌ونهمین دورۀ جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، که صبح سه‌شنبه، ٢۴ اسفند برگزار شد، در بخش تاریخ و جغرافیا، اثرِ شایستۀ تقدیر َشناخته شد.

27 اسفند سالروز تولد عبدالحسین زرین‌کوب (1378-1301)

صیاد ناگفته‌های تاریخ

زرین‌کوب، برخلاف بسیاری از کسانی که در این سال‌ها به گزاف دعوی تاریخدانی و تاریخ‌نویسی دارند، نه فقط نفسِ هر منبع برحسب موضوع و دوره تاریخی و تعلق آن به هریک از انواع تاریخ‌نگاری و نیز شخص صاحب اثر، بلکه شیوه و ترتیب ارجاع به منابع هم معنی داشته است.

نگاهی به کتاب دو قرن سکوت

مهم‌ترین رویداد در سراسر تاریخ ایرانیان

«دو قرن سکوت» یکی ازمناقشه‌انگیزترین و در عین حال تاثیرگذارترین آثاری است که در یک‌صد سال اخیر در ایران منتشر شده است. حتی گرچه خود دکتر زرین‌کوب بعد از این کتاب، آثاری به مراتب مهم‌تر و عمیق‌تر نگاشت، اما هیچ‌کدام از نظر شهرت و اثرگذاری به پای «دو قرن سکوت» نرسید.

ویلیام هرت بازیگر آمریکایی برنده اسکار درگذشت

هرت یکی از ستاره‌های دهه هشتاد هالیوود بود که طی سال‌های پس از آن هم چند نقش به یادماندنی داشت.

بازگشت از جهان مردگان

چهارشنبه‌سوری در فرهنگ عامیانه امروز ایرانیان، یادآور سر و صدا و شلوغ‌کاری است، شبی مخاطره‌آمیز با آتش و دود و ترقه و مواد محترقه. تقریبا از اوایل اسفند، در گوشه و کنار شهر صدای انفجارهای مهیب به گوش می‌رسد که با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، بر شمارشان افزوده می‌شود.

آینده و توسعه / رضا داوری اردکانی

همه نشانه ها حکایت از آن دارند که آینده نگری روز به روز دشوارتر می شود. اگر در جایی آینده نگری وجود داشته و برنامه ها طبق پیش بینی اجرا شده و به نتیجه رسیده است باید بپذیریم که در آنجا هنوز نشانی از خرد عملی وجود دارد و به مدد انست که توانسته اند برنامه و نحوه اجرای آن را از جوانب مختلف در نظر آورده و آن را تدوین و اجرا کنند اما وقتی در جایی آینده نگری وجود ندارد باید تحقیق شود که آیا در آنجا نیازی به آن وجود ندارد یا نیاز هست اما نیاز را درک نمی کنند و شرایط و امکانهای عمل را تشخیص نمی دهند و توانایی عمل کردن ندارند.

این جنگ‌های متوالی تالی کدام مقدم‌اند؟

سخن هگل در مقام فیلسوفی بزرگ در قرن نوزدهم اروپا نمی‌توانست از بدبینی ساده‌دلانه و ساده‌انگارانه یا از بدبینی روانشناسانه یا خلق و خوی شخصی او نشأت گرفته باشد، زیرا هگِل از معدود فلیسوفان تاریخ اروپا است که در فلسفه‌اش متذکرِ تاریخ تفکر فلسفی غرب، از پیش از سقراطیان تا زمانه خودش، است.

فلسفه فیزیک در گفت‌وگو با رعنا سلیمی، پژوهشگر

در آغاز مه‌بانگ بود

تا پیش از دوران مدرن، فلسفه و فیزیک دو رشته یا شاخه جدا از یکدیگر نبودند، فیزیک یا طبیعیات، بخشی از پیکره کلی دانایی بشر درباره جهان هستی، معطوف به امور طبیعی بود و فیلسوفان در آثارشان بخشی را به آن اختصاص می‌دادند. در دوران جدید، با تمایز پیدا کردن روش‌شناسی علوم و تخصصی شدن رشته‌های مختلف، میان فلسفه و فیزیک هم فاصله افتاد، اگرچه این دو در بنیاد از یکدیگر جدا نیستند و هر دو به یک معنا کوشش در جهت تبیین و توضیح هستی هستند.

چرا غیرمتخصصان می‌خواهند کتاب‌های تخصصی بخوانند؟

یچه فیلسوف بزرگ آلمانی برای بیشتر ایرانی‌های اهل مطالعه آشناست و جالب اینکه خیلی از آنها حداقل یک کتاب از او خوانده‌اند و بقیه هم به دنبال فرصتی می‌گردند که آثارش را مطالعه کنند. شاید در ظاهر این خبر مسرت‌بخش و خوشحال‌کننده باشد که ما ایرانی‌ها به جایی رسیده‌ایم که مطالعه آثار این فیلسوف بزرگ را در میان برنامه مطالعاتی خود قرار می‌دهیم.

به مناسبت چاپ چهارم کتاب «زندگی روزمره در ایران مدرن، با تامل بر سینمای ایران» تالیف هاله لاجوردی

رادیکال درباره جهان، آن‌گونه که «باید باشد»، نه چنانچه «هست»

هاله لاجوردی از پیشگامان مطالعات فرهنگی در ایران، با اندیشه‌ها و نظریات متفاوت در زمینه مطالعات فرهنگی و با نوشته‌هایش که تاکیدی بر وجه انتقادی موضوعات دارد شناخته می‌شود.

سندپژوهِ دانش‌نامه‌نگار / علی بهرامیان

نخست در عرصۀ تصحیح متون آثاری چون «نزهت الأخبار»، «تاریخ اَلفی»، «جامع‌العلوم»، «دیوان اشعار صفایی جندقی»، «شاهنامه هاتقی خرجردی»، مثنوی «شمس و قمر» و منظومۀ «نل و دمن» را منتشر کرده است. از این نمونه‌‎ها پیداست که او در کار تصحیح متون بنابر مطالعات و پژوهش‌های خود گزینش‌گر و اهل دقت است.

پرسش از سوبژکتیویته اشراقی برای ایده‌پردازی و مسیریابی

چهارمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی سهروردی به «پرسش از سوبژکتیویته اشراقی» اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر مسعود امید چهارشنبه ۱۸ اسفند به صورت مجازی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.