پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

شریعتی؛ جامعه شناسی یا متکلم؟

اساسا مفهوم هویت چندرشته‌ای یا میان‌رشته‌ای یعنی لزوما نه تاریخ است، نه جامعه‌شناسی، نه اسطوره‌شناسی و نه علم سیاست. امروز شریعتی در فضای روشنفکری دینی بیش از آنکه جامعه‌شناس باشد، متکلم است. شریعتی از همه گفتمان‌ها کمابیش تاثیر پذیرفته است.

نامگذاری ۲۸ مرداد

۲۸ مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی، یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین لحظه‌های تاریخ معاصر ایران است که امروز با گذشت قریب به هفتاد سال از آن، همچنان مناقشه برانگیز و محل نزاع است.

پرتره جدیدی از آبراهام لینکلن به کتابفروشی‌ها می‌آید

جان میچام، زندگی‌نامه‌نویس برنده جایزه پولیتزر، در کتاب جدیدش به زندگی آبراهام لینکلن، شانزدهمین رئیس جمهور آمریکا و اقدامات مهم او نظیر لغو قانون برده‌داری می‌پردازد.

بزرگداشت علامه حکیمی برگزار می‌شود

مراسم بزرگداشت محمدرضا حکیمی امروز یکشنبه 30 مرداد از ساعت ۱۰ تا ۱۲ در موسسه اطلاعات برگزار می‌شود.

نقد و عیارسنجی فلسفه / بهاء‌الدین خرمشاهی

من منکر فلسفه نیستم، بلکه منتقد آنم. به فلسفه مثل هر انسان اندیشه‌ورزی علاقه دارم، اما اعتقاد نهایی ندارم. منتقد و پرسشگر از معرفت‌شناسی یا شناخت‌شناسی فلسفه‌ام و علاقه به کلیت و موجودیت فلسفه دارم، اما اعتقاد نهایی به اتقان علمی ـ عقلی احکام مابعدالطبیعی و مدعیات متافیزیکی ندارم که فی‌الواقع بیش از آنکه یافتنی و دریافتنی باشد، بافتنی است.

اشعار ابوالفضل رشیدالدّین میبدی/ حسین مسرّت

در سراسر کتاب بزرگ تفسیر کشف‌الاسرار، اثر ابوالفضل رشیدالدین میبدی، صدها بیت و 85 رباعی صوفیانه به چشم می‌خورد که میبدی نام سرایندۀ هیچ‌کدام از آن‌ها را ننوشته است.

نشست علمی «ابن‌سینا» به همت موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار می‌شود

نشست علمی «ابن‌سینا» به همت مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران و به مناسبت روز بزگداشت ابن‌سینا در روز سه‌شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۱، ساعت ۱۴ الی ۱۷ به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌شود.

محیط‌طباطبایی تاریخ زنده و پویای یک قرن بود

سید احمد محیط طباطبایی گفت: سید محمد محیط‌طباطبایی رساله‌نویس هستند نه مولف کتاب و وقتی علت را از وی می‌پرسیدم، می‌گفتند وقتی من جان و قوت دارم و می‌توانم در مورد یک امر جدید تحقیق کنم، به جمع‌آوری کارهای قبلی خودم دیگر نمی‌پردازم.

گفت‌وگو با حمید شوکت درباره نقش حزب توده و نهضت ملی در کودتای 28 مرداد

در روزگاری که محمد مصدق مقابل مجلس مردم را خطاب کرد که مجلس آنجاست که مردم هستند، سیاست‌مداران به‌رغمِ آموزه‌های مشروطه هنوز باور راسخی به «مردم» نداشتند و بر این اساس، رویکرد مصدق به استعاره‌ای از «قدرت مردم» بدل شد.

گفت‌وگو با یرواند آبراهامیان درباره معماران کودتای ۲۸ مرداد

نباید بگذاریم کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به فراموشی سپرده شود. این کودتا همچون یک صحنه نمایش تاریخی است، با چهره‌های سیاسی که نقش‌آفرینی آنان به اقتضای اهمیت این رویداد در حافظه تاریخی مردم ایران حک شده است.

چرا عدلیه نوین رضاشاهی نمی‌تواند به احقاق حقوق مردم بپردازد؟/ ۳۳ هزار برگ سند از تظلم‌خواهی مردم

نویسنده کتاب عدلیه رضاشاهی گفت: اگر عدلیه دوران رضاشاه عملکرد موفقی داشت، چرا مجلس و دولت وقت پس از شهریور ۱۳۲۰ با سیل عریضه‌ها مواجه شد؟ امروزه حدود ۳۳ هزار برگ سند از تظلم‌خواهی مردم موجود است

جلد هفتم مجموعه «تاریخ ایران پس از انقلاب اسلامی» خواندنی شد

تبیین و تحلیل رویدادهای سال‌های ۶۰ و ۶۱ در جلد هفتم از مجموعه «تاریخ ایران پس از انقلاب اسلامی» تحت عنوان «پیروزی‌های بزرگ» با نظارت علمی دکتر جواد منصوری و به قلم غلامرضا بهداروندیانی منتشر شد.

تلاشی در بازخوانی بازتاب‌ها و دگرگونی‌های مفهوم «اتوپیا» در ادبیات امریکا

کتاب پیش رو به فصل باشکوهی از ادبیات آمریکا در نیمه نخست قرن نوزدهم می‌نگرد و همان‌طور که از نام کتاب بر می‌آید، تلاشی در بازخوانی بازتاب‌ها و دگرگونی‌های مفهوم اتوپیا در ادبیات این برهه تاریخی است.

دانش در برابر اندیشه؟

به عقیده نویسندگان این کتاب، فلاسفه در نظریه‌پردازی درباره ذهن و مغز بسیار کم‌کاری داشته‌اند، عمدتاً به این دلیل که به اندازه کافی درباره ذهن نمی‌دانند.

«ذات‌گرایی جدید در فلسفه علم معاصر» در گفت‌وگو با ابراهیم دادجو

ابراهیم دادجو گفت: ریشه این نقد در همان ذات‌گرایی قدیم ارسطویی فلسفه اسلامی است. اما بیان پخته‌ای که من انجام دادم تعبیر خودم است. یعنی اولین بار است ذات‌گرایی جدید به این صورت نقد می‌شود.

لغت‌نامه دهخدا، شمعی که مردنش را به نظاره نشسته‌ایم / مسعود راستی‌پور

اگر با متون قدیم فارسی سروکار دائم داشته‌باشید و مصرّانه، پیش از توسّل به حدس و گمان، در کتاب‌های لغت در پی معانی دقیق کلمات بگردید، حتماً بارها، پس از لغت‌نامه، به فرهنگ بزرگ سخن مراجعه کرده‌اید و بارها به همّت بلند مؤلّفان آن فرهنگ گرامی و سرپرست آنان، حسن انوری، درود فرستاده‌اید.

استفاده و سوءاستفاده از تاریخ علم در جریان های فکری معاصر ایران

نشست بیست و پنجم از سلسله نشست‌های وضعیت تفکر در ایران معاصر به استفاده و سوءاستفاده از تاریخ علم در جریان های فکری معاصر ایران اختصاص دارد.

کتاب «اخلاق فضیلت از دیدگاه ارسطو و ابوعلی مسکویه» منتشر شد

کتاب «اخلاق فضیلت از دیدگاه ارسطو و ابوعلی مسکویه» اثر علی‌اکبر علیزاده در ۴۱۵ صفحه به چاپ رسید.

درباره توسعه و توسعه نیافتگی / رضا داوری اردکانی

سخن گفتن از معنی و حقیقت توسعه بیش از آنچه معمولاً می پندارند دشوار است. در دهه های اخیر دانشمندان علوم اجتماعی از اقتصاددانان تا مردم شناسان در باب آن مطالعه ها کرده‌اند اما اختلاف آرا و نظرها در این باب چندان زیاد است که مطالعات مزبور را به دشواری می‌توان به کلی آزاد از ایدئولوژی دانست و حتی شاید کسی بگوید توسعه وجهی از ایدئولوژی غالب در جهان کنونی است.

خانه خلاق و نوآوری علوم انسانی در موسسه دهخدا راه اندازی می‌شود

رییس دانشگاه تهران از راه‌اندازی خانه خلاق و نوآوری علوم انسانی در مؤسسه دهخدا خبر داد و گفت: ورود مؤسسه لغت‌نامه دهخدا به حرکت ترویجی برای زبان و ادب فارسی به میزان قابل توجهی می‌تواند دانش‌آموختگان را در بخش‌های مختلف جامعه مشغول و اثرگذار کند.

گفت و گو با سیدعلی کاشفی خوانساری، اخرین سردبیر نشریه سروش نوجوان؛

سروش نوجوان در واقعیت و مجاز

خیلی سال است که صورت مساله مطبوعات عوض شده و آن نظام سنتی دیگر وجود ندارد. مجله کاغذی که منتشر میشود میوه یک درخت تناوری است که ریشه و ساقه و شاخه و برگ های فراوانی دارد اما نهایتا میوه آن میشود مجله کاغذی. در ایران یک نهاد نوجوانانه، یک باشگاه یا یک انجمن وجود ندارد که فعالیت هایی با محوریت نوجوانان شکل بگیرد.

بررسی نقش تجار در توسعه شهر تهران در مجموعه دوجلدی منصوره اتحادیه

مجموعه دو جلدی «نقش تجار در توسعه شهر تهران» اثر منصوره اتحادیه توسط نشر تاریخ ایران منتشر شد. این پژوهش بر اساس اسناد بجای مانده از تجارتخانه اتحادیه شکل گرفته است.

کتاب «شعوبیه: پیدایش و اهمیت آن در سده‌های نخستین اسلامی» منتشر شد

جنبش شعوبیه که در سده‌های دوم تا چهارم هجری به وجود آمد و با نهضت ترجمه به عربی توأم بود، یکی از شگفت‌ترین پدیده‌های تاریخ و فرهنگ اسلامی است.

چرا الواح هخامنشی به ایران تحویل نمی‌شوند؟

معاون سابق میراث‌فرهنگی کشور درخصوص چرایی‌ عدم ارسال تمام الواح هخامنشی در سال ۱۳۹۸ توسط موسسه شرق‌شناسی شیکاگو، گفت: با وجود آنکه بارها خواستار ارسال تمام الواح شدیم اما بهانه‌های واهی موسسه شرق‌شناسی شیکاگو مانع ارسال تمام الواح شد.

«سیر منطق» منتشر شد

کتاب دو جلدی «سیر منطق» نوشته ویلیام نیل و مارتا نیل با ترجمه مهدی عظیمی و به همت انتشارات موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران منتشر شد.

سرقت و فروش نسخه‌های نفیس آرشیف ملی افغانستان / مرتضی کریمی‌نیا

آرشیف ملی افغانستان مهم‌ترین مرکز نگهداری اسناد کهن و نسخه‌های خطی افغانستان در کابل است. این مرکز در دهه‌های اخیر به سبب جنگ و ناامنی مکرراً مورد دستبرد قرار گرفته و آثار زیادی از آن به سرقت رفته است.

پرده‌ای از ترک‌های تفکر کهن ایرانی / فریاد ناصری

تفکر ایرانی یعنی منظومه‌ای که در آن انسان ایرانی ربط و نسبت خود با جهان و انسان و پیرامونش را معنی کرده است. این منظومه در دو بستر، ساخته و بازسازی و احیا شده و تطور داشته است: متون مهم ادبی و فلسفی و متون حاشیه‌ای.

بازنویسی و شناخت تاریخ ساسانیان با شاهنامه در گفت‌وگو با زاگرس زند

زاگرس زند با اشاره به این‌که نکته‌هایی در شاهنامه هست که در بقیه متون تاریخی وجود ندارد، می‌گوید: به نظر می‌رسد که هر چه بیشتر بر روی شاهنامه از دیدگاه تاریخی کار شود و بر دقایق آن انگشت نهاده و درنگ بشود، ارزش‌های تاریخی شاهنامه بیشتر مشخص می‌شود.

سید جعفر شهیدی و تحلیلی بر نهضت عاشورا

درباره نهضت عاشورا و ریشه های تاریخی آن، استنباط خود را به طور خلاصه در کتاب پس از پنجاه سال آورده ام و علت اینکه نام آن را پس از پنجاه سال گذشته ام، این است که در سال ۱۱ هجری رسول اکرم (ص) به جوار حق شتافت و در سال ۶۱ هجری این حادثه بسیار شگفت – نه تنها در عالم اسلام، بلکه برای تحلیل گران غیر مسلمان هم – اتفاق افتاد.