فرهنگ امروز: در حالي كه پیش‌تر از این فرهنگ امروز از خداحافظی قریب‌الوقوع حمیدرضا آیت‌اللهی از پژوهشگاه علوم انسانی و صدور حکم ریاست این پژوهشگاه برای صادق آیینه‌وند خبر داده بود، اینک با اعلام زمان رسمی تودیع و معارفه ریاست پژوهشگاه علوم انسانی این اخبار علی رغم تلاش بی‌وقفه برخی از افراد و جریانات درون و بیرون پژوهشگاه دایر بر کذب خواندن و غیر واقعی بودن آن، تایید گردید.  

حميدرضا آيت اللهي كه پس از دكتر مهدي گلشني در سال 1388 بر مسند رياست پژوهشگاه علوم انساني تكيه زده بود، دوره‌ي بحث برانگيزي را در 4 سال مديريت خود پشت سر گذاشت؛

تاسيس پورتال تخصصي علوم انسانی؛ تاسیس 20 نشریه علمی- پژوهشی با سرفصل‌های تخصصی؛ تعريف طرح‌هاي پژوهشي مستقل براي اعضاء هيات علمي پژوهشگاه؛ افزايش قابل توجه كتاب‌هاي منتشرشده در اين مدت؛ برگزاري سخنراني‌ها، نشست‌ها و كارگاه‌ها تخصصي متنوع كه همگي به رشد سرانه‌ي پژوهشي اين نهاد منجر شد و نيز پايان دادن به مناقشه‌ي مالكيت ساختمان پژوهشگاه و اختصاص ساختمان مستقل به بخش تحصيلات تكميلي و تخصيص فروشگاه كتاب در يكي از مراكز فروش كتاب تهران (پل كريم خان) از جمله مواردي است كه مدافعان را بر آن داشته كه از كارنامه‌ي 4 ساله‌ي آيت اللهي دفاع كنند.

منتقدان اما واگذاري پروژه‌ي پورتال علوم انسانی به آقای "ص" كه حواشي بيشماري به همراه داشت، اختلاف او با دکتر مظفر نامدار (دبير شوراي بررسي متون و كتب علوم انسانی) و كنار گذاشتن او كه به اختلاف با افرادي چون دکتر رامین خانبگی و دكتر ثريا مكنون منجر شد. اختلاف با داود مهدوی زادگان و ناديده گرفتن كرامت اعضاء هيأت علمي؛ مصاحبه‌هاي آيت اللهي عليه صدرالدین شریعتی در دوره‌ي افول رئيس سابق دانشگاه علامه طباطبايي و حواشی مربوط به آن، دو مصاحبه نسبتا جنجالی با نشریات خردنامه و مثلث و نظاير آن نیز از جمله مواردی بود که انتقادات زیادی را از ریاست پژوهشگاه علوم انسانی را به همراه داشت.

با این اوصاف از حدود يك ماه پیش شايعاتي مبنی بر تغيير رياست پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي شنيده مي‌شد؛ نام افراد مختلفي چون دكتر محمدرضا بهشتی، دكترحسین کلباسی، دكتر احمدرضا خضري، دكتر رسول جعفريان، دكتر شهرام يوسفي‌فر (معاون پژوهشي پژوهشگاه علوم انساني در چهار سال اخير) و حتي بازگشت دكتر مهدي گلشني نيز از اتاق‌هاي وزارت علوم شنيده شد و با ارتباط‌هاي سايت فرهنگ امروز با اين افراد يا نزديكانشان اكثر شايعات نيز تائيد شد يا دست كم تكذيب نشد. اما پس از محتمل‌ترين گزينه، دكتر احمدرضا خضري، كه با وجود شايعاتي مبني بر صدور حكم ايشان به دلايل نامعلومي(و البته با تلاش فراوان جریان بیرون و درون حامی ابقای آیت‌اللهی در پژوهشگاه) مسكوت باقي ماند، تا این که منابع آگاه در وزارت علوم از احتمال قوی انتصاب صادق آیینه‌وند بر پژوهشگاه علوم انسانی خبر دادند و چندی بعد و پس از اطلاع رسانی فرهنگ امروز در این باره، صدور حکم قطعی ریاست پژوهشگاه برای صادق آیینه‌وند از جانب وزیر علوم پایانی شد بر همه شایعات و البته همه لابی گری های ناکام برای ابقای رئیس فعلی در پژوهشگاه. لابی نسبتا قدرتمندی که علاوه بر تحت فشار قرار دادن مسئولان وزارت علوم، با صدور بیانیه علیه فرهنگ امروز و حتی امضای بیانیه‌های «خودجوش» در حمایت از کارنامه آیت‌اللهی و صدور گاه و بی‌گاه اخباری کذب در حمایت آیت‌اللهی در برخی خبرگزاری‌های خاص تمام توان خود را برای جلوگیری از بروز این تغییر به کار گرفت.

* * *

 

صادق آیینه‌وند کیست؟

 

صادق آئینه‌وند در سال ١٣٣٠ خورشيدي در تويسركان متولد شد و تحصيلات و ابتدايي را در زادگاه و دوران دبيرستان را در اسدآباد همدان به پايان رساند و درهمين دوره بود كه به فعاليت‌هاي فرهنگي و سياسي پرداخت و با كانون فعاليت‌هاي جوانان ولي‌عصر همدان ارتباط يافت. آئینه‌وند پس از اتمام دوره دبيرستان، در رشتة ادبيات عرب در دانشگاه تهران پذيرفته شد و فعاليت‌هاي سياسي و فرهنگي خود را نيز ادامه داد. تأسيس تشكلي اسلامي با عنوان كتابخانة دانشجويي ن والقلم و ما يسطرون از جمله فعاليت‌هاي او در دوران دانشجويي قبل از انقلاب است. آئینه‌وند تحصيلات خود در رشته‌ي ادبيات عرب را در مقطع كارشناسي ارشد در دانشگاه تهران ادامه داد و همراه با آن، بخشی از دروس حوزوي را نيز خواند. در سال ١٣٦١ به عضويت هيئت علمي دانشگاه تربيت مدرس درآمد و در گروه تاريخ آن دانشگاه، مشغول به تدريس شد. يك سال بعد، با سمت رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي، عازم سوريه شد و همزمان در سال ١٣٦٣ به تحصيل در مقطع دكتري ادبيات عرب در دانشگاه «القديس يوسف لبنان» پرداخت و پس از اتمام تحصيل و بازگشت به ايران در دانشگاه‌هاي تربيت مدرس، تهران، الزهراء و قم، دروس تاريخ اسلام و سيرة نبوي و تاريخ‌نگاري در اسلام و ادبيات عرب تدريس كرد.

در صفحه شخصي ايشان[1] در دانشگاه تربيت مدرس 96 عنوان مقاله، 35 عنوان تاليف و ترجمه كتاب، راهنمايي رساله 25 دانشجوي دكتري و پايان نامه 75 دانشجوي كارشناسي ارشد تا فروردين ماه 1391 ثبت شده است. همچنين مدير مسؤول مجلة العلوم الإنسانية /   Humanities(به دو زبان عربي و انگليسي)، سردبير مجله آفاق الحضارة الإسلامية (به زبان عربي) و عضويت در هيئت تحريريه 10 مجله علمي پژوهشي و علمي، ترويجي را در كارنامه خود دارد.

صادق آئینه‌وند به كسب عناوين علمي چون؛ هيئت علمي نمونه كشوري وزارت علوم در سال تحصيلي 73 – 1372؛ فرهيخته استان همدان در سال 1384؛ چهره ماندگار در سال 1385؛ پیش کسوت علوم انسانی ایران جشنواره ی فارابی در سال 1390 و استاد برجسته‌ی بنیاد ملی نخبگان کشور در سال 1390 نائل آمده است.

 

مهمترين تاليفات استاد تمام دانشگاه تربيت مدرس به ترتيب زير است؛

الف) تاليفات  فارسي

1- علم تاريخ در گسترة تمدن اسلامي، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، 1387.

2- ادبيّاتِ سياسي تشيع، نشر علم، 1387.

3- سلسلة قيام هايِ شيعه 1و2، نشر علم، 1387.

4- دين و فلسفه از نگاه ابن رشد، نشر ني، 1385.

5- سيرة نبوي و سيره نگاران، نشر خانة كتاب، 1388.

6- روشمندي، پژوهش و پژوهشگردر تمدّنِ اسلامي، 1387.

7- اطلس تاريخِ اسلام، انتشاراتِ مدرسه، 1377.

8- تاريخ ِ سياسي اسلام، نشر مركز فرهنگي علامه طباطبايي، 1359.

9- تاريخ ِ زنان صدر اسلام، نشر جهاد دانشگاهي دانشگاه الزهرا، 1361.

10- تاريخ اسلام، زير نظر، با همكاري چند تن از پژوهشگران، نشر معارف قم، 1383.

11- علم تاريخ در اسلام، وزارت ارشاد اسلامي، 1364.

12- چهار مقال در مقام زن، نشرانجمن ايراني مطالعات زنان، 1386.

13- تاريخ در اسلام با همكاري جلال الدين فارسي، نشر وزارت آموزش و پرورش،1361.

14- تاريخ نگاريِ مورخان معاصر عرب، مكتب ها و گرايش ها، انجمن ايراني تاريخ پژوهان قم، 1382.

15- زن در اسلام، انجمن زنان پژوهشگر تاريخ، 1379.

 

ب) تأليف عربي

16- الأدب السياسي الملتزم، با همكاري دكتر حسن عباس نصرالله، بيروت، دارالتعارف، 1366.

17- الأدب السياسي في الإسلام، انتشارات سمت، 1367.

18- رسائل النبي والوصي، نشر دانشگاه تربيت مدرس 1380.

19- من أدب التشيع بخوارزم، انتشارات روز نامه اطلاعات، 1368.

 

 

ج) مجموعه مقالات

21- پژوهش هايي در تاريخ و ادب، انتشارات روز نامة اطّلاعات، 1372.

22- تاريخ اسلام، مجموعة مقالات، نشر معارف قم، 1382.

 

د) ترجمه

23- نهضتِ ترجمه درشرق جهان اسلام در قرن سوم و چهارم هجري، تأليف دكتر رشيد جميلي، انتشارات سازمان سمت، 1385.

24- خاندانِ وحي در احاديثِ اهل سنّت، تأليف، دكتر عبدالمعطي امين قلعجي، انتشارات امير كبير 1362.

25- شك و شناخت، ترجمة المنقدمن الضلال، تأليف، ابو حامد غزّالي،انتشارات اميركبير، 1360 

26- فاطمه بنت اسد، تأليف،علي محمد علي دُخَيَّل، انتشارات امير كبير، 1361

27- اُمّ كلثوم، تأليف، علي محمد علي دُخَيَّل، انتشارات امير كبير، 1361

28- فاطمه دختر امام حسين (ع) تأليف، علي محمد علي دخُيَّل، انتشارات امير كبير، 1361

29- قيام اميرعبدالقادرالجزايري، تأليف، محمد كامل حسن المحامي، دفتر نشرفرهنگ اسلامي، 1359

30- نقش و رسالتِ مسلمان در ثلثِ آخر قرنِ بيستم، تأليف، مهندس مالك بن نبي، مؤسسه انجام كتاب، 1359.

31- حجر بن عدي انقلابي شهيد، تأليف، محمد فوزي، مؤسسة انجام كتاب، 1359.

32- مشكاة الأنوار، تأليف ابو حامد غزّالي، انتشارات امير كبير، 1364.

33- فرهنگ اصطلاحاتِ سياسي، تأليف، جمال بركات، با همكاري دكتر فيروز حرير چي، نشر رجاء، 1368.

34- مالك بن نبي، انديشمند مُصلح، تأليف، دكتر اسعد سَحْمَراني، دفتر نشر فرهنگِ اسلامي، 1369.

35- نخبگان ِ حاميِ ولايت، تأليف عبّاس بن بَكّار ضَبّي، زير نظر، مترجم، دكتر زهرا رفيعي راد، سازمان تحقيقات خود كفايي بسيج، 1376.

 

دكتر صادق آئینه‌وند همچنين در انجمن‌هاي علمي حضور چشمگيري داشته است؛ يك دوره رياست انجمن ايراني تاريخ؛ عضويت در هيئت مديره انجمن ايراني تاريخِ اسلام؛ عضويت در هيئت مديره انجمن ايراني مطالعات زنان و عضويت در هیئت مدیره‌ی انجمن ایرانی تحول علوم انسانی از آن جمله است.

 

دكتر آئینه‌وند همچنين ‌مسئوليت‌هاي اجرايي متعددي از جمله مديريت كل پژوهش‌ها و برنامه‌ريزي فرهنگي؛ رياست مركز سياست علمي و پژوهشي وزارت آموزش عالي؛ رياست دانشكده علوم انساني دانشگاه تربيت مدرس (به مدت 8 سال)؛ رياست  بخش علوم اجتماعي دانشگاه تربيت مدرس (به مدت 4 سال )؛ مديريت گروه تاريخ دانشگاه تربيت مدرس (به مدت 8 سال ) را بر عهده داشته است.

ايشان هم اكنون عضويت هيئت امناء پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي؛ عضويت هيئت امناء بنياد دانشنامة بزرگ فارسي؛ عضويت هيئت امناء دانشكده علوم حديث شهرري؛ عضويت هيئت مميزه دانشگاه تربيت مدرس؛ عضويت هيئت مميزه مركزي علوم انساني وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري؛ عضويت هيئت مميزه دانشگاه رازي كرمانشاه؛ سرپرست گروه علوم اجتماعي شوراي عالي برنامه ريزي وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري

سرپرست كميتة برنامه ريزي تاريخ وباستان شناسي شوراي عالي برنامه‌ريزي؛ عضويت شورايِ برنامه ريزي آموزش عالي وزارت علوم ، تحقيقات وبرنامه ريزي و عضويت کمیته‌ی کمیسیون نشریاتِ علمی کشور و ریاست کارگروه تاریخ شورای تحول علوم انسانی را داراست.

 

                                                             ****

گفتنی است مراسم تودیع حمیدرضا آیت‌الهی و معارفه صادق آیینه وند در روز سه شنبه مورخ 17/10/92 ساعت 9:30 صبح در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی برگزار خواهد شد.

حال باید منتظر ماند تا زمان مراسم و تحویل رسمی مدیریت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و صبر کرد و نظاره کرد تا عیار صادق آیینه‌وند با مدیریت مهمترین مرکز تخصصی علوم انسانی کشور محک بخورد. مدیریت مرکزی که قطعا کار ساده‌ای نیست به ویژه که بسیاری از ناظران منتظر نحوه اقدام رییس جدید برای تدبیر نارسایی‌های موجود و بهبود وضع پژوهشگاه از حیث ساختاری و محتوایی به عنوان بزرگترین مرکز پژوهشی علوم انسانی کشور هستند.