به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از ایکنا؛ چهل و دومین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «دین و ارتباطات» به همت دانشگاه امام صادق(ع) و با مقالاتی همچون «راهبرد کشور‌های اسلامی در تعامل با نظام بینالمللی حقوق بشر معاصر» از محمدحسین مظفری و «تعامل در فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان؛ مطالعه موردی فیس‌بوک و جوانان شهر اصفهان» از وحید قاسمی، صمد عدلی‌پور و مسعود کیانپور منتشر شد.
بنا بر این گزارش، «بررسی ارزش‌های دینی در اخبار دینی شبکه‌های سیما در سال ۱۳۸۸» از حسن مجیدی و محمد نیک‌ملکی، «رهبری در مسجد؛ مورد مطالعه مسجد صفا» از محمدسعید مهدوی‌کنی و میثم فرخی، «تصویر پیامبران(ع) در سینمای ایران» از سیده راضیه یاسینی و «دیپلماسی عمومی و سازمان‌های فراملی مذهبی؛ مورد مطالعه رابطه العالم الاسلامی (۱۹۶۲-۲۰۱۲م.)» از حسن بشیر و حامد سعادت‌پور دیگر مقالات این شماره دوفصلنامه «دین و ارتباطات» است.
«راهبرد کشور‌های اسلامی در تعامل با نظام بینالمللی حقوق بشر معاصر»
مقاله «راهبرد کشور‌های اسلامی در تعامل با نظام بینالمللی حقوق بشر معاصر» بررسی می‌کند که آیا همگرایی‌‌‌های فرهنگی و دینی در بین کشور‌های عضو سازمان همکاری اسلامی به‌انداز‌ه‌ای مؤثر بوده است که دست‌‌کم در باب گفتمان حقوق بشر بر واگرایی‌‌‌های سیاسی و اقتصادی فایق آمده و این کشور‌ها بتوانند راهبرد واحدی را در تعامل با نظام بینالمللی حقوق بشر اتخاذ نمایند؟ انگاره نویسنده آن است که در دوران تدوین و شکلگیری نظام بینالمللی حقوق بشر کشور‌های اسلامی هیچ‌‌گونه راهبرد منسجمی نداشتند؛ به‌دلیل شرایط سیاسی حاکم بر جامعه بینالمللی این کشور‌ها بین دو اردوگاه شرق و غرب پراکنده شده و در گفتمان حقوق بشر سیاست‌‌‌های مختلفی اتخاذ کرده بودند. حال آنکه در دوران توسعه و تحول این نظام، کشور‌های اسلامی به هویت فرهنگی متفاوت خود پی برده و با تشکیل اردوگاه اسلامی کوشیدند راهبرد منسجمی اتخاذ کنند.
«تعامل در فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی ...»
در چکیده این مقاله آمده است: دین به‌منزلۀ پدیده‌ای پویا، مهم‌ترین رکن هویت فرهنگی و اجتماعی در جامعه در حال گذار ایران است و نقش مهمی در شکل‌دهی به هویت جوانان دارد. شبکه‌های اجتماعی مجازی همچون فیس‌بوک، ارزش‌های اجتماعی را متحول ساخته و دگرگونی گسترده‌ای را در شیوه‌های شکلگیری هویت دینی افراد و گروه‌ها به‌‌وجود آورده‌اند. بدین لحاظ پژوهش حاضر، رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی فیس‌بوک را با هویت دینی جوانان مطالعه می‌کند. پرسش اصلی این است که استفاده از فیس‌بوک چه تأثیری بر هویت دینی کاربران دارد؟ آیا فیس‌بوک به‌عنوان یکی از ابزارهای جهانی شدن، تضعیف‌کننده هویت دینی است؟
پژوهش حاضر به‌صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه‌گیری داوطلبانه و در دسترس و بهره‌گیری از پرسش‌نامه اینترنتی محقق‌‌ساخته، با تکیه بر نظریه‌های کاشت و ساخت‌یابی گیدنز صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کاربران جوان فیس‌بوک شهر اصفهان تشکیل می‌دهند.
نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در استفاده از فیس‌بوک رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای فیس‌بوک و هویت دینی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد؛ یعنی هرچه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در استفاده از فیس‌بوک افزایش پیدا می‌کند از برجستگی هویت دینی نزد آن‌ها کاسته می‌شود. همچنین یافته‌ها بر این واقعیت دلالت دارد که جوانان متناسب با نوع نیازهای دینی و مذهبی خود از فیس‌بوک استفاده می‌کنند و به همان ترتیب استفاده از فیس‌بوک بر شیوه و سبک دینداری آن‌ها تأثیر می‌گذارد و قرائت‌های دینی مختلف را در آن‌ها افزایش می‌دهد.
«بررسی ارزش‌های دینی در اخبار دینی شبکه‌های سیما...»
«بررسی ارزش‌های دینی در اخبار دینی شبکه‌های سیما در سال ۱۳۸۸» با روش تحلیل محتوا به بررسی میزان توجه به ارزش‌های دینی در اخبار شبکه‌های سیما پرداخته است. این مطالعه به روش تحلیل محتوا، جامعه آماری این تحقیق اخبار شبکه‌های سیما شامل بخش خبری ۲۱ شبکه یک، ۲۲:۳۰ شبکه دو، ۲۲ شبکه سه، ۲۰ شبکه چهار و ۲۴ شبکه پنج، به مدت یکسال و شیوه نمونه‌گیری آن به‌صورت سیستماتیک بوده است.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین کارکرد رسانه‌ای اخبار دینی شبکه‌های سیما تأکید بر مقوله رفتارهای دینی، و بیشترین مقوله ترویجی فرهنگ اسلامی شامل سعادت‌گرایی و دفاع از مظلومان، تقید به مسائل اسلامی و عدالت‌طلبی و امر به معروف و نهی از منکر به ترتیب در ارزش‌های دینی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی در اخبار دینی شبکه‌های سیما بوده است. وحدت مسلمین نیز بیشترین میزان ارزش برجسته‌سازی شده در اخبار دینی شبکه‌های سیما بودند. عفاف و حجاب نیز بیشترین میزان ارزش فرهنگی پرداخته‌شده در اخبار دینی شبکه‌های سیما بوده است
«رهبری در مسجد؛ مورد مطالعه مسجد صفا»
نویسنده مقاله «رهبری در مسجد؛ مورد مطالعه مسجد صفا» با توجه به این که مساجد از جمله نهادهای اجتماعی هستند که بحث رهبری در آنان از جایگاه و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، رهبری روحانی را در مسجد مورد توجه قرار داده و در این راستا به بررسی رهبری روحانی و ویژگی‌های آن در مسجد صفا پرداخته و تلاش کرده است که به ارائه مؤلفه‌های موفقیت رهبری در مسجد مذکور بپردازد.
محقق بر پایۀ مدل برگزیده و با استفاده از روش مصاحبه و مشاهده غیرمشارکتی، مؤلفه‌ها و مقوله‌های مدل منتخب را با رهبری پیش‌گفته در مسجد صفا تجزیه و تحلیل کرده است. بر این اساس، ۱۱ مقولۀ مدل انتخابی را در نظر گرفته و داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها و نیز گزارش‌های حاصل از مشاهده را متناسب با هر کدام از مقوله‌ها با عنوان نکات کلیدی در جدولی ارائه شده است. داده‌های هر جدول که در واقع برآیند مصاحبه‌ها و نیز گزارش‌های نوشته‌شده است، بر اساس ادبیات رهبری و رفتار سازمانی کدگذاری شده است. پس از کدگذاری داده‌‌ها، مدل جامع رهبری در مسجد صفا ترسیم شده است. استمرار فعالیت یک روحانی در مسجد، رهبری مشارکتی وی، الگو بودن رهبر برای اعضا و پیروان، تعامل مطلوب با متربیان و جوانان را می‌توان از جمله عوامل و مؤلفه‌های مهم رهبری در مسجد صفا محسوب نمود.
«تصویر پیامبران(ع) در سینمای ایران»
در این مقاله، سیمای شش پیامبر الهی در پنج فیلم سینمای ایران بررسی شده است. در بررسی حاضر، از میان آثار سینمای ایران، فیلم‌هایی انتخاب شده که به‌طور مشخص یک شخصیت مقدس الهی را دستمایۀ اصلی خود قرار داده‌اند؛ به‌نحوی‌که در آن‌ها، امکان تحلیل نحوۀ پردازش تصویری شخصیت ایشان در ظاهر و نیز در منش و سیرۀ ایشان وجود داشته باشد. این مقاله محتوای کیفی پنج اثر سینمایی از منظر تنزیه‌گرایی یا تشبیه‌گرایی در شخصیت‌پردازی از پیامبران الهی را تحلیل می‌کند. این آثار عبارت‌اند از: ۱. حضرت ایوب پیامبر(ع)؛ ۲.حضرت ابراهیم خلیل‌الله(ع) ۳. حضرت عیسی مسیح(ع) بشیر حضرت احمد(ص) ۴. ملک حضرت سلیمان نبی(ع) و ۵. حضرت یوسف پیامبر(ع)؛ که در ضمن بررسی این آثار و صحنه‌های منتخب آن، نحوۀ تصویرپردازی از شخصیت‌های مقدس و کیفیت آن تحلیل شده و نتایج حاصل از آن ارائه شده است.
بررسی و تحلیل فیلم‌های منتخب نشان می‌دهد تصاویر ارائه‌شده از شخصیت‌های مقدس، به‌طور قاطع، تصاویری محترم و با درنظرداشت وجه آسمانی شخصیت آن بزرگان است که متناسب با توانمندی موجود، سعی دارد در تکریم شخصیت‌های مقدس و پیامبران الهی بکوشد. همچنین در آثاری که فیلمنامۀ آن بر مبنای منابع متقن و با دقت نظر ساخته شده، تصویرپردازی قریب به واقعی از پیامبران دست داده است.
«دیپلماسی عمومی و سازمان‌های فراملی مذهبی...»
مقاله پایانی این شماره از دوفصلنامه «دین و ارتباطات» برای ورود دین و ارتقای جایگاه عوامل ذهنی در روابط بین‌الملل، نقش‌آفرینی بازیگران مذهبی بر پدیده‌های بینالمللی در چارچوب حوزه مطالعاتی ارتباطات بین‌الملل را مطالعه می‌کند و به این منظور، بخشی از دیپلماسی عمومی پادشاهی عربستان سعودی را مورد بررسی اکتشافی قرار می‌دهد که توسط سازمان بینالمللی «رابطة العالم الاسلامی» از زمان تأسیس (۱۳۸۱ق/ ۱۹۶۲م.) تاکنون (۱۴۳۳ق/ ۲۰۱۲م.) اجرا شده است.
در رهیافت فرهنگی ـ ارتباطی، الگوی دیپلماسی عمومی رابطة العالم الاسلامی متناسب با اقتضائات فرهنگی پادشاهی عربستان سعودی و به‌منظور ایجاد همگرایی در تولید و ترویج هنجارهای مبتنی بر هویت و منافع ملی در عرصه سیاست خارجی، ضمن توجه به منابع عینی و ذهنی قدرت، تلفیقی از محورها و مؤلفه‌های ارتباطات بین‌الملل سنتی و جامعۀ اطلاعاتی را مورد استفاده قرار می‌دهد و منجر به تولید قدرت متقاعدکننده مذهبی برای این کشور می‌شود.
یادآور می‌شود چهل و دومین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «دین و ارتباطات» به صاحب امتیازی دانشگاه امام صادق(ع)، به مدیرمسئولی محمدسعید مهدوی‌کنی و سردبیری حسن بشیر منتشر می‌شود.
نظر شما