به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از خبرگزاری شبستان؛ برنامه «پگاه تحول»، ویژه دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، دوشنبه شب، ۱۳ آبان ماه با اجرای مسعود معینی پور و با حضور حجج اسلام عبدالکریم بهجت پور و محمدعلی رضایی اصفهانی در ادامه بررسی موضوع «ظرفیت شناسی قرآن در تحول علوم انسانی» به روی آنتن شبکه چهار سیما رفت. 

بر پایه این گزارش حجت الاسلام بهجت پور، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی طی سخنانی با اشاره به ویژگی ها و خصوصیات علوم انسانی گفت: این علوم در یک تعریف مجموعه گزاره ها و توصیفاتی است که از انسان و هستی و کارکردهای آنها صحبت می کند. 

وی ادامه داد: کار دیگر علوم انسانی در حوزه تغییر است که در این راستا بحث جنبه تکنیکی به خود می گیرد، بنابراین با نظرداشت این مساله زمانی که از قرآن به عنوان یک منبع در تحول علوم انسانی سخن می گوییم باید جنبه تکنیکی و توصیفی را مد نظر قرار دهیم.

حجت الاسلام بهجت پور اظهار کرد: ما می توانیم در مقام تعلیق از یک کلان روش صحبت کنیم یعنی قرآن را به عنوان منبع ناظر به واقع بدانیم، چراکه اساسا قرآن نیز حرف های اساسی خود را در تغییر فرد و اجتماع در قالب راهبری و تغییر بیان می کند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: سه جریان در قرآن به طور همزمان مورد توجه است، نخستین جریان پیامبر(ص) را به عنوان مسئول تحول در جامعه می داند، جریان دوم اشاره به مردمی دارد که نبی اکرم (ص) را همراهی کردند و جریان سوم نیز گروهی است که در مقابل پیامبر (ص) مقاومت کردند. 

وی افزود: این رویکرد حکایت از توصیف و تطبیق دارد بنابراین در حوزه علوم انسانی و تحول آن و همچنین بهره گیری از منبع قرآن باید این مساله مد نظر باشد که باورهای قرآنی را باید نهادینه و وارد جامعه کرد که این مهم در پرتو فهم نزول تدریجی قرآن ممکن است.

حجت الاسلام بهجت پور در این راستا ادامه داد: منظور از درک این مساله آن است که باید برای فهم از رابطه بین علوم و قرآن، ‌سیر و شان نزول قرآن باید مورد توجه باشد پس باید روشی تدریجی و تحلیلی را در بهره گیری از قرآن در تحول علوم انسانی لحاظ کرد.
این گزارش می افزاید: همچنین در این برنامه حجت الاسلام رضایی اصفهانی،‌ عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه نیز طی سخنانی اظهار کرد:‌ زمانی که بخواهیم از قرآن در گستره علوم انسانی بهره ببریم وارد فضایی میان رشته ای می شویم که اقتضائات خاص خودش را دارد.
وی بیان کرد: زمانی که بحث از قرآن و علم می شود سه شیوه را می توان استفاده کرد، اول اینکه به دنبال آن باشیم که همه جزییات علوم را از قرآن استخراج کنیم که البته این رویکرد از لحاظ مبانی مخدوش است. 

حجت الاسلام رضایی اصفهانی تصریح کرد: رویکرد دوم نگاه میان رشته ای به موضوع است که فرد در آن به دنبال تحمیل نظریات عملی باشد،‌ همچنین رویکرد سوم نیز بهره گیری از آموزه های اطمینان بخش علمی برای فهم آیات قرآن است که به نظر من روش سوم کارایی دارد.

وی با بیان اینکه تفسیر موضوعی میان رشته ای در مقام تحول در علوم انسانی جواب می دهد، یادآور شد: مرحوم آیت الله معرفت قاعده و الگویی را برای استنباط از آیات بیان می کردند که ناظر بر هدف آیه، ‌القای خصوصیت زمانی و مکانی، ‌قاعده کلی آیه و تطبیق آن می شد که به نظر می رسد این روشی کاربردی در بحث بهره گیری از قرآن به عنوان منبعی در تحول کاربردی باشد.