به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از تسنیم؛ دومین جلسه از سیر جدید حلقه نقد فیلم سفیر با حضور مهدی زمانپور کیاسری، مستندساز برگزار شد. در این جلسه که با حضور جمعی از علاقمندان به مستندسازی در مجموعه سفیرفیلم تشکیل شد، مستند «مشتی اسماعیل» اثر تقدیرشده کیاسری به نمایش درآمد و سپس توسط کمیل سوهانی، مستندساز نقد و بررسی شد.

در ادامه کیاسری پیرامون مراحل و نحوه ساخت این مستند و موضوع «مستندسازیِ قصه گو» به بیان سخنانی پرداخت و گفت: مستند محض، نوعی از مستند است که در آن از هنر خبری نیست. یعنی دیگر فیلم نیست. نام فیلم گره خورده با هنر است. از این دست مستند می توان به مستندهای گزارشی و خبری اشاره کرد. از سویی مستند بازسازی، عبارت است از بیان محتوایی واقعی در مورد شخصی یا مکانی و یا موضوعی که دیگر موجود نیست. در این نوع از مستند یکی از عناصر اصلی داستان موجود نیست که آن عنصر بازسازی می شود. مثلا مستندی راجع به مسجدی که دیگر موجود نیست. اما مستند داستانی، مستندی است که ما عناصر واقعیت مثل شخصیت و مکان را داریم.

کارگردان مستند «مشتی اسماعیل» با طرح این سوال که «تفاوت مستند داستانی و فیلم سینمایی در چیست؟» خاطرنشان کرد: در فیلمی که داستان آن براساس واقعیت باشد ما عنصر واقعیت را نداریم؛ مثلا شخصیتی که در مورد آن سخن می گوییم. اما در مستند داستانی باید عناصر واقعیت وجود داشته باشد. حال سوال پیش می آید که خیال در مستند داستانی چه جایگاهی دارد؟ اساسا تفاوت مستند داستانی با فیلم داستانی در این است که نمی توانیم خیال را وارد کنیم. اما گاها استثنا نیز دارد. پس می توان این نتیجه را گرفت که «مشتی اسماعیل» نوعی مستند داستانی است که گاهی عنصر خیال نیز در آن به کار رفته است.

این مستندساز در ادامه افزود: آیا چنین چیزی تناقض نیست؟ شاید بتوان مسئله را اینگونه حل کرد. تناقض زمانی به وجود می آید که تعاریف سخت و دقیقی ارائه کرده باشیم، اما هنر ریاضیات نیست. می توان ژانرها را در هم آمیخت مرز هایشان را به هم پیوست و سبک جدیدی ایجاد کرد. اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که عنصر خیال مستند داستانی آنقدر غلیظ نشود که از واقعیت دور شویم.

کیاسری با بیان آنکه من سعی کردم از واقعیت دور نشوم، گفت: حتی بعضا دیالوگ هایی که از مشتی اسماعیل می شنوید نیز صرفا کلیت آن را تعیین کرده ام و دیالوگ برای خود مشتی اسماعیل است. حالا سوالی که مطرح می شود این است که آیا ما می توانیم در هر مستندی درام ایجاد کنیم؟ یعنی گره افکنی، تعلیق و پستی بلندی دراماتیک داشته باشیم؟ پاسخ مثبت است منتها مشروط بر اینکه درام در مستند فقط باید از خود شخصیت، فضا و مکان گرفته شود و این هنرکارگردانی است.

کیاسری درباره مستند «مشتی اسماعیل» بیان داشت: من فیلمنامه ای ننوشته بودم، اما پروسه تحقیقاتم تقریبا یک سال طول کشید و با همه ابعاد زندگی مشتی اسماعیل آشنا بودم. چیزی روی کاغذ نداشتم اما تقریبا در ذهنم کلیت فیلمنامه را می دانستم. مشتی اسماعیل آدمی بود که من احساس کردم که دیر یا زود خواهد رفت، اما امید بالایی که در زندگی این فرد وجود دارد باید ثبت و ضبط شود. مشتی اسماعیل بی نظیر است.

مستند «مشتی اسماعیل» ساخته مهدی زمانپور کیاسری در سال ۱۳۹۰، یکی از مستندهای رکورد دار در دریافت جوایز داخلی و بین المللی است. این مستند که در دو نسخه نیمه بلند (۳۱ دقیقه ای) و بلند (۶۰ دقیقه ای) ارائه شده است، تاکنون توانسته است بهترین جوایز این جشنواره ها را کسب کند: جشنواره های فجر، سینماحقیقت، عمار، فیلم دینی رویش، فیلم کوتاه تهران، فیلم رضوی، فیلم سوره، جایزه بزرگ شهیدآوینی، جشنواره ویزیون دوریل سوئیس (از معتبرترین جشنواره‌های مستند جهان)، جشنواره مذهب ایتالیا، جشنواره فیلم مستند الجزیره و چند ده جایزه دیگر.

جلسات حلقه نقد فیلم سفیر سابقه ای سه ساله دارد که تاکنون بیش از ۴۰ جلسه از آن برای مرتبطان تولید در سفیر برگزار شده است.