به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از ایبنا؛ نخستین نشست هم‌اندیشی معاون امور فرهنگی با ناشران با موضوع «ممیزی کتاب؛ چالش‌ها و فرصت‌ها» با حضور سید عباس صالحی، معاون امور فرهنگی و علی شجاعی صائین، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و محمدالهیاری، مشاور معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

در این نشست غلامحسین هادویان، کارشناس کتاب؛ احسان عباسلو، سرپرست معاونت آموزش و امور استان‌های بنیاد ادبیات داستانی؛ داوود موسایی، مدیر انتشارات فرهنگ معاصر؛ جعفر همایی، مدیر نشر نی؛ محمود آموزگار، دبیر اتحادیه ناشران؛ سید عباس حسینی نیک، مدیر انتشارات مجد و اکبر قنبری، مدیر انتشارات نگاه معاصر‌ حضور داشتند.
سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی در این نشست با اشاره به ممیزی کتاب در کشور گفت: ممیزی کتاب یکی از بحث‌هایی است که همه اضلاع نشر را به هم پیوند می‌دهد. این بحث به عنوان یک بحث جدی در جامعه مطرح است. به نظر من نکات مرتبط با ممیزی را می‌‌توان در سه بخش طبقه‌بندی کرد.
وی اظهار داشت:بخش اول مسایل فوری در حوزه نشر است. مشکلات و مسایلی در این حوزه وجود دارند که باید هرچه سریع‌تر و در کوتاه‌مدت به آنها رسیدگی شود. برای مثال کسب مجوز برای انتشار مجدد یک اثر از این موارد است. باید هرچه سریعتر درباره این موضوع تصمیم‌گیری شود. آیا ما واقعا به این نیاز داریم که برای انتشار مجدد یک اثر بار دیگر مراحل کارشناسی را طی کنیم یا خیر. مسایلی از این دست باید هرچه سریعتر مشخص شوند.
او ادامه داد: در بخش دوم، در کوتاه‌مدت (یک تا دوسال) باید به این سمت حرکت کنیم که قوانین حوزه نشر را مشخص و شفاف کنیم. باید مصداق‌ها به طور شفاف عنوان شوند و با حضور ناشران به تصمیم‌گیری در این باره بپردازیم.
صالحی تصریح کرد: در نهایت نیز باید در بلندمدت نیز باید تلاش کنیم برخی از قوانین کلی را که تصویب شد‌ه‌اند و چندان مناسب حوزه نشر نیستند را تغییر دهیم. برای مثال به نظر من قانون سال ۱۳۸۹ درباره ناشران قانون خوبی نیست و بخش‌های بسیاری از آن باید اصلاح شود. باید یک حرکت حقوقی و قانونی برای این کار تدارک ببینیم و به این مساله بپردازیم. مصوبه ۱۳۸۹ و نمی‌تواند در درازمدت نیازهای ناشران را برطرف کند. البته نباید به طور احساسی به آن پاسخ داده شود و با بررسی جوانب قانونی و حقوقی آن را تغییر دهیم.
مصداق‌های عدم انتشار کتاب نمی‌تواند منتشر شود
غلامحسین هادویان، کارشناس کتاب با اشاره به ادعاهای مرزی برخی از نویسندگان در آثارشان گفت: یکی از واجب‌ترین تکالیف اداره کتاب آن است که به کتاب‌هایی که به ادعاهای سرزمینی دامن می‌زند و موجب اختلاف با کشورهای همسایه می‌شوند، اجازه انتشار ندهد. انتشار این کتاب‌ها موجب اختلاف جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه می‌شود و در روابط ایران با کشورهای همسایه تنش ایجاد می‌کند.
وی با اشاره به منتشر نشدن مصادیق ممیزی از سوی اداره کتاب گفت: متاسفانه سیستم بررسی کتاب نمی‌تواند مصداق‌های عدم انتشار کتاب را به طور کتبی منتشر کند زیرا این کار خلاف قانون است . به طور کلی یکی از مشکلات ممیزی در اداره کتاب آن است که این مسایل نمی‌تواند به طور علنی بیان شوند.
هادویان افزود: بعضی‌ها عنوان می‌کنند که ممیزی باید به طور کلی از سیستم وزارت فرهنگ و ارشاد حذف شود زیرا ممیزی یک حربه سیاسی است. من تعجب می‌کنم که یکی از کارشناسان حقوقی در مقاله‌ای عنوان کرده بود که ممیزی خلاف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.
این کارشناس کتاب با اشاره به بخشی از وصیت‌نامه امام (ره) گفت: همچنین باید توجه داشت که در وصیت‌نامه امام (ره) نیز به حوزه ممیزی اشاره شده است. وی در بخشی از وصیت‌نامه خود می‌گوید: باید همه بدانیم آزادی به شکل غربی آن که موجب تباهی دختران و پسران می‌شود و از نظر عقلی و شرعی حرام است و باید از آن جلوگیری شود.
این کارشناس کتاب با واکنش نشان دادن به صحبت های مطرح شده درباره انتقال ممیزی به بعد از انتشار کتاب‌ها گفت: ممیزی بعد از نشر به هیچ وجه در کشور شدنی نیست زیرا آثار و تبعات آن بسیار گسترده‌تر از روزنامه‌ها و مجلات است.

نمونه‌های ممیزی در کشورهای دیگر در قالب کتاب منتشر می‌شود
احسان عباسلو، سرپرست معاونت آموزش و امور استان‌های بنیاد ادبیات داستانی در این جلسه از انتشار کتابی با موضوع ممیزی کتاب در کشورهای خارجی خبر داد و گفت:‌ کتابی در بنیاد ادبیات داستانی آماده انتشار است که به مسایل ممیزی در کشورهای خارجی می‌پردازد و نمونه‌های بسیاری از ممیزی‌ها را در کشورهای اروپایی و آمریکا بیان می‌کند.
وی با اشاره به موضوع ممیزی در کشورهای دیگر گفت: در کشورهای مختلف ممیزی به اشکال مختلف اجرا می‌شود. انگلستان و آمریکا قانونی دارند که براساس آن می‌توانند بسیاری از آثار را ممیزی کنند و حتی از انتشار آنها جلوگیری کنند. ممیزی صرفا محدود به کتاب نمی‌شود بلکه در دیگر آثار هنری اعم از سینما، تئاتر و ... نیز دیده می‌شود.
عباسلو افزود: همین که چهره خاصی از مسلمانان و اسلام در فیلم‌های آمریکایی به جهانیان نمایش داده می‌شود نشانگر حضور نوعی ممیزی در تولید این فیلم‌هاست. اشکال ممیزی بسیار متفاوت است و در کشورهای مختلف به صورت‌های گوناگون اجرا می‌شود.
مشکل اصلی حوزه نشر مشخص نشدن اعضا هیات نظارت است
محمد الهیاری با اشاره به مشکلات ممیزی در کشور گفت: ممیزی کار بسیار پیچیده‌ای است و مجموعه‌ای از عوامل بر پیچیدگی آن می‌افزاید. ناشران و نویسندگان ممکن است از برخی از این پیچیدگی‌ها آگاه باشند اما از تمامی این موارد آگاه نیستند. اداره کتاب در زمان تاسیس قابلیت ۱۵ تا ۲۰ هزار کتاب در سال را داشت اما این رقم در حال حاضر به ۴۰ هزار عنوان رسیده است و این یکی از مشکلات اداره کتاب است.
وی با انتقاد از مشخص نشدن هیات‌های نظارت در زمان مدیریتش گفت: یکی از مشکلات اساسی ما در دوران مدیریت من، مشخص نشدن اعضای هیات نظارت بر کتاب بود. من هر ماه با وزیر درباره این موضوع مکاتبه داشتم و عنوان می‌کردم که اگر اعضا این هیات‌ها هرچه سریع‌تر مشخص نشوند، نمی‌توان از سلیقه‌ای شدن ممیزی جلوگیری کرد. امروز هم عنوان می‌کنم تا زمانی که هیات نظارتی در کار نباشد در بر همین پاشنه خواهد چرخید.