27 اسفند سالروز تولد عبدالحسین زرین‌کوب (1378-1301)

صیاد ناگفته‌های تاریخ

زرین‌کوب، برخلاف بسیاری از کسانی که در این سال‌ها به گزاف دعوی تاریخدانی و تاریخ‌نویسی دارند، نه فقط نفسِ هر منبع برحسب موضوع و دوره تاریخی و تعلق آن به هریک از انواع تاریخ‌نگاری و نیز شخص صاحب اثر، بلکه شیوه و ترتیب ارجاع به منابع هم معنی داشته است.

نگاهی به کتاب دو قرن سکوت

مهم‌ترین رویداد در سراسر تاریخ ایرانیان

«دو قرن سکوت» یکی ازمناقشه‌انگیزترین و در عین حال تاثیرگذارترین آثاری است که در یک‌صد سال اخیر در ایران منتشر شده است. حتی گرچه خود دکتر زرین‌کوب بعد از این کتاب، آثاری به مراتب مهم‌تر و عمیق‌تر نگاشت، اما هیچ‌کدام از نظر شهرت و اثرگذاری به پای «دو قرن سکوت» نرسید.

تکمله‌ای بر «دوقرن سکوتِ»زرین‌کوب/سکوت ایران سیاسی بود یا فرهنگی؟

کتاب «پایان دو قرن سکوت» را می‌توان تکمله‌ای بر کتاب «دو قرن سکوت» عبدالحسین زرین‌کوب و در واقع اثری برای ارائه واقعیت و متعادل‌کردن نسخه اولیه کتاب زرین‌کوب دانست.

بازتولید فرهنگ در «هزار و یک‌شب»/«دو قرن سکوت» دوران انحطاط نبود

میری می‌گوید مهم‌ترین بستر تولید تفکر برای ایرانی‌ها قصه بوده و ایرانی‌ها پس از حمله اعراب بنا به ضرورت تاریخی قصه‌گوتر از سایر اقوام شدند. متونی مانند «هزار و یک‌شب» محصول این ضرورت است.

دینانی: نگاه مطهری در نقد کتاب «دو قرن سکوت» ایدئولوژیک است

دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی معتقد است، دکتر عبدالحسین زرین‌کوب کتاب«دو قرن سکوت» را با آزاد‌اندیشی و تمرکز بر اسلام نگاشته و در مقابل علامه مطهری«خدمات متقابل اسلام و ایران» را با نگرشی ایدئولوگ تالیف کرده است در مقابل دکتر روزبه زرین‌کوب اعتقاد دارد، تقابلی در این کتاب ها وجود ندارد و هر دو کتاب نظر گاه دو استاد است.

اختلاف نظر دکتر زرین‌کوب و شهید مطهری درباره نحوه ورود اسلام به ایران

دکتر عبدالحسین زرین‌کوب در کتاب مشهور «دو قرن سکوت» از رفتار اعراب مسلمان در ماجرای فتح ایران و اسلام آوردن ایرانیان، انتقاد می‌کند و در مجموع ورود اسلام به ایران را با «غارت و کشتار» توام می‌داند اما شهید مطهری در کتاب «خدمات متقابل ایران و اسلام» از عملکرد اعراب مسلمان در ایران دفاع می‌کند و می‌گوید اگر ایرانیان با اعراب همکاری نمی‌کردند، حکومت ساسانیان فرونمی‌ریخت و اسلام در ایران فراگیر نمی‌شد.

آیینه‌وند: عنوان کتاب «دو قرن سکوت» چندان علمی نیست

صادق آیینه‌وند، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی می‌گوید عنوان کتاب «دو قرن سکوت» چندان علمی نیست چراکه با ورود اسلام به ایران، دو قرن سکوت حکمفرما نبود بلکه دو قرن همراهی، همگامی، انتقاد و کمی هم درگیری بود. ایرانیان تمدن اسلامی را متحول کردند و سامان دادند.