شناسهٔ خبر: 65058 - سرویس اندیشه
نسخه قابل چاپ

خدمات حبیب یغمایی به زبان فارسی / محمود فاضلی

مرحوم استاد حبیب یغمایی (1363 -1280) یکی از ادیبان برجسته ‌روزگار ما به‌ شمار می‌آید که نامش افزون بر اینکه با تصحیح گران‌سنگ آثاری چون «ترجمه تفسیر طبری» و «گرشاسب‌نامه» گره خورده، بیش از هر چیز خاطره ارزشمند مجله مهم «یغما» را در خاطرِ علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی زنده می‌کند.

فرهنگ امروز:  مرحوم استاد حبیب یغمایی (1363 -1280) یکی از ادیبان برجسته ‌روزگار ما به‌ شمار می‌آید که نامش افزون بر اینکه با تصحیح گران‌سنگ آثاری چون «ترجمه تفسیر طبری» و «گرشاسب‌نامه» گره خورده، بیش از هر چیز خاطره ارزشمند مجله مهم «یغما» را در خاطرِ علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی زنده می‌کند. او با انتشار «یغما» خدمت ارزنده‌ای به توسعه و گسترش فرهنگ و زبان فارسی این مرز و بوم کرد. یغمایی در 1280 در «خور» ناحیه جندق از بخش «خور و بیابانک» دیده به جهان گشود. پدر یغمایی نیز از شاعران و ادیبان محلی به‌ شمار می‌رفت. برای ادامه تحصیل به شاهرود و سپس تهران رفت و در مدرسه آلیانس و پس از آن در دارالمعلمین عالی نزد استادانی چون علامه اقبال آشتیانی و عبدالعظیم‌خان قریب به تحصیل پرداخت. پس از پایان تحصیلات در تهران به خدمات‌ دولتی پرداخت. او ابتدا در اداره ثبت و سپس به‌ وزارت‌ معارف انتقال یافت و ریاست فرهنگ سمنان و دامغان به او سپرده شد.یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های فرهنگی او در این دوره تاسیس نخستین مدارس ابتدایی دولتی در زادگاهش بود. سپس به‌ مدیریت کل نگارش وزارت معارف منصوب شد و به کار تدوین کتاب‌های درسی نظارت داشت و از آن پس فعالیت‌های فرهنگی خود را با محمدعلی فروغی آغاز کرد. از جمله کلیات سعدی را با همکاری فروغی تصحیح کردند، همزمان گرشاسب‌نامه اسدی طوسی را ویرایش و چاپ کرد و کتابی محققانه به نام سعدی‌نامه گردآوری و منتشر کرد. در 1331 رییس اداره انطباعات (مطبوعات و انتشارات) شد. یغمایی سال‌های زیادی به‌ تدریس در دارالفنون، دارالمعلمین عالی و دانشگاه تهران پرداخت. در سال 1355 دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به پاس خدمات ارزنده‌اش به فرهنگ کشور، دکترای افتخاری زبان و ادبیات فارسی به او اعطا کرد.یغمایی در شعر چون کاملا از سبک سعدی پیروی کرده، شعرش روان و با مفهوم است. از 1300 به بعد، شعرهای زیادی از وی در کتاب‌های درسی منتشر شده است. شعر «روباه و زاغ» در کتاب فارسی سوم دبستان یکی از آنها است که با گذشت بیش از هفت دهه، هنوز هم مهمان کتاب‌های درسی دانش‌آموزان است. شعرش فصاحت و بلاغت دارد. استوار، محکم، ساده‌ و لطیف است. یغمایی شاعری بود که حرف‌ها و دردها برای گفتن داشت و اشعارش سرشار از شور و عشق است. با تمام وجود عشق خود  را  به  ایران  نمایان  می‌کند.

 از دیگر فعالیت‌های او در زمینه پژوهش، نگارش مقالاتی درباره کتاب و کتابخانه‌ها، بانیان و واقفان کتابخانه‌های عمومی، کتاب‌دوستان، کتابفروشان، چاپخانه‌داران و گروه‌هایی از این قبیل بود که به ‌تدریج و در طول 63 سال در مجلات، نشریات و کتاب‌ها به‌ طور متفرق به چاپ رسید. یغمایی در بسیاری از حوزه‌های پژوهشی، تحقیقی، ادبیات، تاریخ و شعر صاحب نظر و اثر است و آثار و تالیفاتی دارد، از جمله در سه زمینه متن‌شناسی، تصحیح متن و فهرست نگاری، آثار مهمی از او برجای مانده است. از جمله برخی از این آثار می‌توان به تاریخ جندق و بیابانک، یادبودنامه تقی‌زاده، رساله‌ای در قافیه، سرنوشت دخمه ارغوان و... اشاره کرد.یغمایی پیش از شروع کار مجله یغما، تجربه انتشار مجلات مختلف را داشت. برای نمونه یک دوره سردبیر مجله نامه فرهنگستان شد و مجله آموزش و پرورش را سه سال مدیریت کرد. در اواخر 1326 تقاضای امتیاز مجله «یغما» را کرد و نخستین شماره آن در فروردین 1327 منتشر شد. این مجله آموزنده در مدت 31 سال انتشار منظم در 366 شماره و پس از نشر آخرین شماره در اسفند 1357 با اعلام رسمی یغمایی و تودیع او تعطیل شد. بدون شک بزرگ‌ترین خدمت یغمایی به زبان فارسی و حوزه پژوهش‌های ایرانی، چاپ و نشر مرتب این مجله بود. یغمایی در دوره‌ای می‌زیست که تحولات سیاسی گسترده‌ای در تاریخ معاصر ایران رقم خورده و این تحولات در آثار وی منعکس می‌شد. بسته بودن فضای سیاسی دوره رضاخان در آثار یغمایی قابل توجه است. او در تلاش بود تا با مجله «یغما»، تاریخ و ادبیات ایران را حفظ کند. نویسندگان و ادیبان برجسته‌ای چون مجتبی مینوی، جلال‌الدین همایی، محیط طباطبایی، محمد معین، حسین سعادت نوری و باستانی پاریزی نتایج تحقیقات خود را در مجله یغما منتشر می‌کردند. دوره مجله یغما از مهم‌ترین منابع ادبی ایران در فاصله سال‌های 1327 تا 1357 و مجموعه‌ای از آثار بزرگ‌ترین محققان معاصر ایران است. این محقق فرهیخته در 24 اردیبهشت 1363 در تهران درگذشت و در زادگاهش «خور و بیابانک» به‌ خاک سپرده  شد.

نظر شما