شناسهٔ خبر: 63761 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

دعوای حقوقی بر سر انتشار آثار ذبیح‌الله منصوری/ 16 سال مانده تا 50 سال!

مدیر انتشارات تاو که به تازگی حق انتشار بخش بزرگی از آثار منصوری را به‌دست آورده‌است، خواستار توقف انتشار آثار این نویسنده و مترجم توسط دیگر ناشران شد.

دعوای حقوقی بر سر انتشار آثار ذبیح‌الله منصوری/ 16 سال مانده تا 50 سال!

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ ذبیح‌الله حکیم‌الهی‌دشتی، معروف به ذبیح‌الله منصوری در سال ۱۲۷۶ در شهر سنندج به‌دنیا آمد، او در سال‌های عمرش آثار بسیاری را ترجمه و تالیف کرد و در سال 1365، در 89 سالگی فوت کرد. ازجمله ترجمه‌های او می‌توان به «غرش طوفان» نوشته الکساندر دوما، «سه تفنگدار» نوشته الکساندر دوما، «شاه جنگ ایرانیان در چالدران و یونان»، «عشاق نامدار»، «خواجه تاجدار» نوشته ژان گور و بسیاری دیگر اشاره کرد.

شهرت منصوری، تعدد آثار و گذشت بیش از 30 سال از سال فوتش، موجب شده‌است ناشران مختلفی به چاپ و انتشار کتاب‌هایش اقدام کنند. براساس ماده 12 فصل سوم قانون حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب سال 48، مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون که به موجب وصایت یا وراثت منتقل می‌شود، از تاریخ مرگ پدیدآورنده 30 ‌سال است. این قانون در سال 89 اصلاح شد و به‌نقل از رادیو مجلس، طرح اصلاح ماده 2 قانون حمایت از مولفان و محققان و هنرمندان در جلسه علنی یکشنبه 31 مرداد89، به دلیل ایراد شورای نگهبان، بار دیگر در دستور کار قرار گرفت. براساس اصلاحیه نمایندگان به منظور تامین نظر شورای نگهبان، مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون که به موجب وصایت یا وراثت منتقل می‌شود، 50 سال پس از مرگ در نظر گرفته شده‌است.

کتاب‌های منصوری سال‌ها است که توسط ناشران گوناگون منتشر می‌شود، بدون اینکه از ورثه یعنی فرزندان منصوری اجازه‌ای گرفته و حقوق آن‌ها پرداخت شود. به‌همین دلیل فرزندان منصوری خواستار توقف هرگونه سوءاستفاده از آثار پدر خود شدند و حق انتشار کلیه آثار را در روندی حقوقی به انتشارات تاو دادند.

واگذاری حق انتشار آثار منصوری به انتشارات تاو
خانواده منصوری در همکاری با انتشارات تاو، حق انتشار تعداد زیادی از آثار او را به این انتشارات داده‌است. سهیلا و سیامک، فرزندان منصوری مقدمه‌ای در نخستین صفحه کتاب‌ها نوشته و آن را منتشر کرده‌اند.

«اینکه آثار ذبیح‌الله منصوری همچنان خوانده می‌شود و پرطرفدار است، مایه مباهات و فخر ماست و نشان می‌دهد به‌رغم همه انتقادات و تحسین‌ها، آثار او هنوز به محاق نرفته و فرزند همین زمانه است. به‌همین دلیل لازم دانستیم آثار او را به شکلی متمرکز با حروفچینی امروزی و بدون تغییر در نثر وی منتشر کنیم. در قدم اول، قراردادی حقوقی و موثر زیر نظر وکیل خانواده، آقای عسکری، با ناشر محترم امضا شد و در قدم بعدی اقداماتی گاه دوستانه و گاه حقوقی و قانونی با ناشرانی صورت گرفت که آثار ذبیح‌الله منصوری را غیرقانونی منتشر می‌کردند. لازم به ذکر است فرایند آماده‌سازی و انتشار این مجموعه کاملا تحت نظارت اینجانبان انجام شده‌است. مضافا برخود واجب می‌دانیم از تلاش‌های نشر محترم تاو و همه دوستانی که در انتشار این مجموعه همکاری کردند، صمیمانه تشکر کنیم.
سیامک و سهیلا(طاهره) منصوری/تهران، پاییز 1399»
 

16 سال باقی مانده
روجا غمگسار، مدیر انتشارات تاو با اشاره به اینکه ذبیح‌الله منصوری در سال 65 فوت کرده‌ و طبق قانون، 16 سال از حق ورثه او برای نظارت بر نحوه انتشار آثارش باقی مانده‌است، به خبرنگار ایبنا گفت: زمانی که آقای منصوری در قید حیات بودند، آثار ایشان در مجله خواندنی‌ها منتشر می‌شد؛ برای مثال کتاب‌های «خواجه تاجدار»، «محمد پیغمبری که از نو باید شناخت» و... در پاورقی مجله خواندنی‌ها منتشر می‌شد. انتشارات امیرکبیر پس از آن، چند عنوان مانند این دو کتاب و «عایشه بعد از پیغمبر» را منتشر کرد.

غمگسار ادامه داد: از دیگر ناشرانی که آثار ایشان را منتشر کرده‌اند، می‌توان به انتشارات بدرقه جاویدان اشاره کرد که کتاب «خداوند الموت»، «ملاصدرا» و «مغز متفکر جهان شیعه امام حسین» را منتشر کرده‌است. برخی از ناشرانی که آثار منصوری را منتشر کردند، ادعا می‌کنند که این حق را از مدیر نشریه قبل از انقلابی که در قید حیات نیست و اموالش مصادره شده‌است، خریده‌اند.
 

حق‌التالیف‌ها به ورثه پرداخت نمی‌شود
به گفته مدیر انتشارات تاو، سهیلا منصوری، دختر مرحوم ذبیح‌الله، به نیابت از برادرش سیامک منصوری، در سال‌های گذشته نسبت به اقدامات موسسه امیرکبیر اقدام قضایی کرد که در نتیجه این موسسه ملزم به پرداخت حق‌التالیف شد. او ادامه داد: موسسه امیرکبیر حق‌التالیف سال‌های گذشته را پرداخت کرد. اما مثلا انتشارات زرین که مدیرش یعنی مرتضی ریاحی، در قید حیات نیست، هنوز حق‌التالیفی برای آثار منصوری پرداخت نکرده‌است. همچنین اسماعیل ریاحی، مدیر انتشارات نگارستان، دیگر ناشری که آثار منصوری را منتشر کرده‌است، ادعای مالکیت آثار را دارد، درحالی‌که برای این ادعا، هیچ سند و مدرکی ارائه نکرده است. او نیز حق‌التالیفی به ورثه آقای منصوری پرداخت نمی‌کند.

غمگسار با اشاره به اینکه محمود علمی، مدیر انتشارات بدرقه جاویدان به‌صورت شفاهی اعلام کرده‌بود که حق‌التالیف را به خانواده منصوری پرداخت خواهدکرد، گفت: ایشان سفری به آمریکا داشتند و قراربود بعد از سفر حق‌التالیف پرداخت شود، اما متاسفانه ایشان فوت کردند و فرزندان ایشان به چاپ کتاب‌های آقای منصوری بدون پرداخت حق‌التالیف ادامه دادند.

همچنین به گفته غمگسار، انتشارات نگارستان کتاب «خاطرات چرچیل» را یک‌بار در سال 92 در هزار نسخه و بار دیگر در سال 98 -هردوبار به عنوان چاپ نخست- منتشر کرده‌است. این انتشارات حق‌التالیف آثار را به ورثه پرداخت نکرده و به همین دلیل اسماعیل ریاحی‌پور در نتیجه اعتراض ورثه، ملزم به پرداخت حق‌التالیف شده‌است.

غمگسار با اشاره به رعایت حروف‌چینی و چاپ یکنواخت و بدون غلط کتاب‌ها، درباره چاپ این کتاب‌ها توضیح داد: ناشرانی که بدون اجازه ورثه اقدام به انتشار کتاب‌های ذبیح‌الله منصوری کرده‌اند، طبق قانون محکوم به پرداخت حق‌التحریر خواهندشد، چراکه حق انتشار اکثر آثار منصوری به انتشارات تاو داده‌شده‌است و زیر نظر ورثه و وکیل این خانواده، این مسائل بررسی خواهدشد.

نظر شما