زنانِ اساطیری منتشر شد

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه ایران؛ «اهمیت کارِ خالقی دراین است که بر خلاف دیگران، نظم و انضباطی را وارد فن تصحیح متن ایرانی کرد که پیش از او موجود نبود. بنابراین کسانی که با حاصلِ کارِ خالقی موافق یا مخالف هستند، اگر کوچک‌ترین ذره‌ای از انصاف در ذات‌شان موجود باشد، باید تأثیر عمیقِ او را بر فن تصحیحِ متونِ فارسی بپذیرند.» (محمود امیدسالار/ شب جلال خالقی مطلق - یکشنبه ۷ اردیبهشت ۱۳۹۳)

خالقِ مطلق که حضرت پروردگار است، اما او خود یک خالق است. کسی که اعظم عمر گرانسنگ خود را معطوف به عرصه‌ای ساخته و اثر تحقیقی نگاشته و به نشر رسانده، می‌تواند یک آفریننده باشد. آن هم اگر که آن مکتوب، کاری سترگ بوده باشد با هدف حفظ فرهنگ زبانی یک سرزمین. «جلال خالقی مطلق» اما چنین کرد؛ «شاهنامه» حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی را با اقدم و اصح نسخ، تطبیق داد، تصحیح کرد و تعلیقات نوشت. اثری چنان سنجیده که جاودان‌یاد ایرج افشار در رونمایی آن در تیرماه 1386 - پس از بیست سال تفحص در هشت دفتر - درباره‌اش گفته است: «شاهنامه آخرش خوش بوده است از این روی که [خالقی مطلق به‌عنوان] یکی ایرانی کاردان تصحیح آن را به اسلوب و آداب استوار پیش برد و متنی را در اختیار گذارد که بی‏ گمان برجسته‏ترین است از میان دیگر چاپ‏ ها.»
همه این خواندن‌ها و نوشتن‌ها در غربت رخ داد. او که 45 سال پیش به آلمان رفت و در گروه مطالعات ایرانی دانشگاه هامبورگ، به تدریس زبان فارسی اشتغال یافت، در همان جا، بررسی شاهنامه‌اش آغاز و انجام یافت.
خالقی مطلق که انتصاب شاهنامه‌ شناسی و شاهنامه‌ پژوه بودن به او، روا و بحق است، حالا اثری تازه، درباره شاهنامه به دست داده است. «زنان در شاهنامه»، اگرچه به نخستین سال‌های غور او در شاهکار فردوسی بازمی‌گردد، اما قابل اعتنا است و در همان 33 سالگی، در اوج دقیق و ظریف بودن، نقش زنان را در اسطوره‌ شناسی ایران روشن کرده و آن را در سطور شاهنامه کاویده است. این کتاب که البته پایان‌نامه دکترای او است، برای نخستین بار به زبان آلمانی در دانشگاه کلن و در سال ۱۹۷۱ منتشر و پس از آن به کوشش بریجیت نویسنج واندر به انگلیسی بازگردانده و در امریکا منتشر شد. اکنون اما نشر مروارید با قیمت ۲۰ هزار تومان، ترجمه فارسی آن را توسط احمد بی‌نظیر به طبع رسانده است.
نویسنده در فصل نخست از کتابش به گونه‌ای فشرده مهم‌ترین زنان شاهنامه را معرفی و با زنان دیگری که در منابع باستانی و قرون وسطایی معرفی شده‌اند مقایسه می‌کند، ویژگی هر کدام را برمی‌شمارد و آنها را از منظر اسطوره‌ای مورد بررسی قرار می‌دهد و در ادامه برخی از مهم‌ترین آنها را نیز از منظر مطالعه تاریخی مورد توجه و بررسی قرار می‌دهد. فصل دوم این کتاب اما به بررسی جایگاه زنان در شاهنامه اختصاص دارد و برای این منظور از منابع باستانی و قرون وسطایی بیشتری بهره برده شده است. نویسنده در این بخش نقش هر کدام از شخصیت‌های زن را در دوره‌های گوناگون زندگی مورد بحث قرار داده است.