شناسهٔ خبر: 65530 - سرویس کتاب و نشر
نسخه قابل چاپ

کشف بخش‌های پنهان مانده از تاریخ در «دودمان کَرت هرات»

لارنس گودارد پاتر، در کتابی به بررسی یکی از دودمان‌های معروف هرات در کتابی با عنوان «دودمان کَرت هرات (دین و سیاست در ایران سده‌های میانی)» پرداخته است. این اثر از سوی محمد افضلی، مدیرمسئول فصلنامه هری و به خواستاری موسسه بایسنغر افغانستان به تازگی منتشر شده است.

فرهنگ امروز: گودارد پاتر، استاد همکار در دانشگاه کلمبیا در پیشگفتاری که بر مقدمه فارسی این اثر نگاشته، این کتاب را حاصل تز دکترای خود توصیف کرده است. این نویسنده سی سال قبل این موضوع را برای پایان نامه خود برگزیده است زیرا اعتقاد داشته که کَرت‌ها از جمله دودمان‌های هرات بودند که 150 سال قدرت را در دست داشتند اما کمتر مورد توجه بوده‌اند. همچنین پس از تهاجم مغول این کَرت‌ها بودند که شهر را احیا کردند.

وی محدوده دوران بین حمله چنگیزخان در اوایل قرن سیزدهم تا تأسیس سلسله صفویان در ایران را دوران تحول بی‌سابقه در ایران قلمداد کرده است. وی دوران ظهور دودمان‌های کوچک مانند کَرت‌ها در هرات، آل مظفر در فارس، عراق عجم و کرمان و همچنین آل‌جلایر در عراق، کردستان و آذربایجان و نیز سربداران در سبزوار را عصر برتری و شکوفایی فرهنگی دانسته است.

براساس آنچه مؤلف در اثر خود به آن اشاره کرده است، هرات نقش مهمی در حوزه مرزی، یعنی جایی که فرهنگ‌های ایرانی، ترکی و هندی با هم تلاقی داشتند، ایفا می‌کرد. کَرت‌ها کمک کردند تا فرهنگ ایرانی و سنت‌های اسلامی حفظ شود. این دوره یکی از بزرگترین دوره‌های منطقه‌گرایی و دوره مهم گذار برای نهادهای سیاسی و مذهبی بود.

این کتاب به دنبال کشف بخش‌های پنهان مانده از تاریخ است و به قول مورخ بزرگ فرانسوی ژان اوبن در مورد تاریخ پنهان، هرات جزیره‌ای از قدرت بومی و فرهنگ اسلامی در شرق ایران است.

محمد افضلی مدیرمسئول فصلنامه هری و مترجم در مقدمه‌ای بر کتاب «دودمان کَرت هرات»، اینطور بیان می‌کند که «کَرت» نام دودمانی در تاریخ خراسان است که در گیرودار حمله چنگیز با مرکزیت هرات قلمرو وسیعی از خراسان را به مدت یک‌ونیم قرن در اختیار داشتند و با مدارا و مدیریت به ادارۀ این شهر پرداختند.

این مترجم در ادامه به شش رساله منتشر شده توسط پژوهشگران افغانستانی اشاره کرده و نوشته است در این آثار اطلاعات معلوم و مشهوری از منابع نزدیک به کَرت‌ها مانند سیفی، حافظ ابرو، اسفزاری، خواندمیر و ... مجدداً بازتاب یافته است.

پاتر، در اول کتاب موضوع اثر را بیان و تکلیف خواننده را روشن می‌کند. او در این اثر به دنبال نکاتی است تا برای تاریخ‌پژوهان روشن سازد که ناگفته‌های زیادی در تاریخ است که باید گفته شود. وی مفصل‌ترین بررسی را از وضعیت تصوف در عصر ملوک کَرت ارائه می‌دهد. به باور پاتر، ابتکار تقسیم آب کار کَرت‌هاست و صنایع و هنرهای فلزکاری نیز در هرات توسط کَرت‌ها ابداع شده است.

«دودمان کَرت هرات» در هفت فصل تألیف شده است. پس از مقدمه، قلمرو آل کَرت، آل کَرت و صوفیه، نیروهای اجتماعی و سیاسی، احیاء هرات و نتیجه‌گیری عناوین هفت‌گانه کتاب «دودمان کَرت هرات» نوشتۀ لارنس گودارد پاتر است.

موسسه پژوهشی بایسنغر این اثر را چاپ کرده و آن را به قیمت 300 افغانی به فروش می‌رساند.

نظر شما