شناسهٔ خبر: 66539 - سرویس کتاب و نشر

در دفاع از نص‌گرایی

کتاب، به هدف دفاع از نص‌گرایی و حراست از حریم قانون، نیز زنده کردن سنت نص‌گرایی قوانین نگاشته شده است

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا:

رضا دستجردی: «تفسیر قانون؛ نظریات و قواعد تفسیری» به قلم سیدمصطفی محقق داماد و رضا پورمحمدی از تازه‌های مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه است.

سیدمصطفی محقق داماد و رضا پورمحمدی در مقدمه این اثر، کتاب را رساله‌ای در دفاع از نص‌گرایی و حراست از حریم قانون می‌دانند. ایشان، هدف از تألیف کتاب را «زنده کردن سنت نص‌گرایی عنوان می‌کنند که در دهه‌های اخیر به دست فراموشی سپرده شده است». مولفان در ادامه می‌آورند: «اکنون زمان آن رسیده است که ققنوس قانون، از خاکستر غفلت و فراموشی برخیزد و با بال‌های قدرتمند نص‌گرایی، در آسمان عدالت و حقانیت به پرواز درآید».

مولفان در بخش دیگری از مقدمه اثر، می‌آورند: «نص‌گرایی از عناوین اصیل و عامه‌پسندی است که خیلی‌ها تمایل دارند خود را پیرو آن بدانند؛ اما باید توجه کرد که در این کتاب، ما از یک نوع نص‌گرایی خاص (تفسیر بر اساس معنای عرفی) دفاع می‌کنیم. دیگر ویراست‌های نص‌گرایی مانند نص‌گرایی ساده یا ادبی، مورد تأیید ما نیست. بسیاری از نقدهای وارد شده بر نص‌گرایی نیز ناظر به دیگر ویراست‌های آن می‌باشد».

به باور محقق داماد و پورمحمدی «در این هنگامه که حاکمیت قانون بیش از هر زمان دیگری آماج حمله‌ها و خدعه‌ها قرار گرفته است، دفاع از نص‌گرایی و ایستادگی در برابر سیل تفسیر به رأی، کاری است خطیر و سنگین. نیک‌نامی و بدنامی آن ابدی خواهد بود. ایده اصلی این کتاب در تعارض با جریان عمومی در نظام حقوقی ایران است. بسیاری از نظریات و آرای مخالفین نص‌گرایی را مورد نقد قرار داده و از هیچ کوششی برای روشن ساختن حقایق دریغ نکرده است.

در دفاع از نص‌گرایی

در این اثر، از اندیشه‌های ژرف و آرای حقوق‌دانان شهیر آمریکایی و انگلیسی، به‌ویژه قاضی اسکالیا، قاضی پیشین دیوان عالی آمریکا و نظریه‌پرداز برجسته نص‌گرایی مدرن، بهره گرفته شده است. این اثر، ثمره سال‌ها تدیس، پژوهش و غور مولفین در دانش حقوق است که با هدف تبیین زوایای مختلف «تفسیر حقوقی» به رشته تحریر درآمده است. نویسندگان به اصول لفظی که برای تفسیر متون مقدس از قرآن و حدیث به کار می‌رود و کاربرد آن در فقه می‌باشد، توجه کامل داشته و لدی الاقتضا به کار برده‌اند؛ چراکه ناگفته پیداست آن اصول دقیقاً اصولی است عقلایی و خردمندان در محاورات عرفی خویش بدان‌ها پایبندند و قانون‌گذاران نمی‌توانند به آن‌ها پایبند نباشند، همان‌طور که شرع مقدس نیز بنایش سخن گفتن بر موازین عرفی است.

فصل اول کتاب با پرسش از تفسیر حقوقی می‌شود. مولفان در ادامه، به منابع تفسیر می‌پردازند و در فصل سوم، نظریه نص‌گرایی را مورد مداقه قرار می‌دهند. فصل چهارم اثر به مخالفین نص‌گرایی اختصاص دارد و در فصل پنجم، قواعد بنیادین در تفسیر حقوقی مورد کاوی قرار می‌گیرد. فصل پایانی کتاب نیز «باورهای غلط در تفسیر حقوقی» نام دارد.

«تفسیر قانون؛ نظریات و قواعد تفسیری» در ۴۴۸ صفحه منتشر شده است.