شناسهٔ خبر: 65578 - سرویس کتاب و نشر

مبانی «ادبیات تطبیقی» از نگاه نامور مطلق

رییس فرهنگستان هنر در کتاب «ادبیات تطبیقی» که از سوی نشر لوگوس به انتشار رسیده، به تشریح این گرایش علمی پرداخت.

فرهنگ امروز: کتاب «ادبیات تطبیقی: مفاهیم، مکاتب، انواع و پیکره‌ها» نوشته بهمن نامور مطلق که به تازگی به چاپ رسیده است، جلد نخست کتاب‌هایی درباره ادبیات تطبیقی و سنگ‌بنای مجموعه‌ای در این حوزه است که شماره‌های دیگر آن زیرنظر بهمن نامور مطلق و از سوی نشر لوگوس منتشر خواهد شد.

ادبیات تطبیقی یک گزارش آکادمیک پژوهشی است و همان‌طور که از اسم آن پیداست، به تطبیق و مقایسه دو اثر یا دو عنصر در یک یا چند اثر می‌پردازد. مطالعات تطبیقی می‌تواند درون‌متنی (بین دو عنصر از یک متن)، بینامتنی (بین دو متن)، بینارشته‌ای (مثلا یک اثر ادبی با یک اثر سینمایی) و یا بینافرهنگی (دو فرهنگ مختلف) صورت گیرد. اما نامور مطلق در این کتاب، ادبیات تطبیقی را تنها در صورت بینارشته‌ای و یا بینافرهنگی تعریف می‌کند: «ادبیات تطبیقی شاخه‌ای از مطالعات و نقدهای ادبی است که به مطالعه ادبیات یا به بیان دقیق‌تر، بخش خاصی از ادبیات می‌پردازد.»     

بهمن نامور مطلق می‌نویسد: «تعریف ادبیات تطبیقی، با توجه به عناصر و عوامل گوناگون متغیر می‌شود. درباره ادبیات تطبیقی در بسیاری از مواقع اتفاق‌نظر وجود ندارد و حتی گاهی تضاد و تضارب آرا نیز مشاهده می‌شود. چنان‌که بسیاری از محققان بر این موضوع اذعان دارند، اصطلاح ادبیات تطبیقی به جای روشنگری موضوع این رشته، خود به یکی از مشکلات برای تعریف آن تبدیل شده است.»

کتاب ادبیات تطبیقی در نه فصل به نام‌های «تطبیق، مطالعات تطبیقی و دانش‌های تطبیقی»، «ادبیات و ادبیات تطبیقی»، «تعریف و کارکردهای ادبیات تطبیقی»، «مکاتب»، «ادبیات‌های بیافرهنگی و ادبیات تطبیقی»، «ادبیات تطبیقی و دیگر ادبیات‌ها»، «بوطیقا در قلمرو ادبیات تطبیقی»، «پیکره‌شناسی1: ادبیات- ادبیات» و «پیکره‌شناسی 2: پیکره‌های بینارشته‌ای: ادبیات- هنر و ادبیات- علوم» به مباحثی همچون ادبیات چیست؟، مطالعات ادبی و شاخه‌های آن، آینده ادبیات، ادبیات تخیل و تعقل، مناسبات ادبیات تطبیقی، تاریخچه دانش‌های تطبیقی، انواع دانش‌های تطبیقی، دانش‌های تطبیقی در ایران، فرهنگ‌ها و جریانات ادبی تطبیقی، مکاتب ادبیات تطبیقی، بوطیقای رابطه و تطبیق، بوطیقا و بوطیقاشناسی، کارکرد بوطیقا و بوطیقای کاربردی تطبیقی می‌پردازد.

در معرفی ناشر آمده که ادبیات تطبیقی با دانش ادبیات و دانش‌های تطبیقی پیوند داشته، رابطه میان ادبیات یک فرهنگ با ادبیات‌های دیگر فرهنگ‌ها و رابطه دانش ادبیات با دیگر دانش‌ها، مانند دانش‌های هنری و دانش‌های علوم‌انسانی را مطالعه می‌کند. حوزه مطالعاتی ادبیات تطبیقی گسترده و متنوع است؛ چنانچه با رعایت شرایطی خاص، هر اثر ادبی می‌تواند موضوع مطالعه این دانش قرار گیرد. با این حال، این دانش با وجود اهمیتی که دارد در ایران کم یا حتی بد شناخته شده است. ازاین‌رو، بهمن نامورمطلق، دکترای ادبیات تطبیقی از فرانسه و استاد دانشگاه، می‌کوشد در کتاب حاضر بعد از تشریح مبانی، مفاهیم بنیادی، رویکردها، کارکردها و مکاتب ادبیات تطبیقی، زمینه را برای گسترش این رویکرد مطالعاتی به ادبیات در ایران فراهم آورد.

بهمن نامور مطلق متولد سال 1341، دکترای ادبیات تطبیقی از دانشگاه فرانسه، رئیس انجمن علمی هنر و ادبیات تطبیقی، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی است. کتاب‌های «آیینه آفتاب: حضور شخصیت و آثار مولانا در غرب»(انتشارات علمی و فرهنگی)، «اسطوره متن بنیافرهنگی»(انتشارات علمی و فرهنگی)، «گفتگومندی در ادبیات و هنر»(سخن)، «نقد تکوینی در هنر و ادبیات»(انتشارات علمی و فرهنگی)، «طاق بستان»(سخن)، «درآمدی بر بینامتنیت»(سخن)، «اسطوره و اسطوره‌شناسی نزد ژرژ دومزیل»(موغام)، «اسطوره و اسطوره‌شناسی نزد ماکس مولر»(موغام)، «نشانه‌شناسی فیلم‌های مستند دفاع مقدس»(انتشارات علمی و فرهنگی)، «ترا روایت: روابط بیش‌متنی روایت‌ها»(سخن)، «بینامتنیت: از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم»(سخن)، «درآمدی بر اسطوره‌شناسی: نظریه‌ها و کاربردها»(سخن)، «اسطوره و اسطوره‌شناسی نزد کمبل»(موغام) و «اسطوره‌کاوی عشق در فرهنگ ایرانی»(سخن) از آثار او به شمار می‌آیند.

کتاب «ادبیات تطبیقی: مفاهیم، مکاتب، انواع و پیکره‌ها» نوشته بهمن نامور مطلق، در 370 صفحه، با شمارگان هزار نسخه، به قیمت 160هزار تومان، در قطع رقعی، جلد شومیز و از سوی نشر لوگوس راهی بازار کتاب شد.