پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

ابن‌عربی در بحث اثبات ولایت، متاثر از سهروردی است

منوچهر صدوقی سها در همایش بزرگداشت شیخ اشراق از تاثیر ابن‌عربی از دستگاه فلسفی شیخ اشراق در موضوعاتی چون انسان کامل و ولایت گفت.

به مناسبت چهلمین سالگشت درگذشت دکتر حمید عنایت

هگل در کلام نخستین مترجم

ترجمه های حمید عنایت از آثار فلسفی غرب هنوز از رساترین و زیباترین ترجمه های معاصر است . جملات شسته و رفته ، عبارات واضح و درعین حال محکم و متقن و بندهای سنجیده واندیشه انگیز ترجمه های او را متمایز می سازند .

نور علاوه بر قابلیت‌های فلسفی می‌تواند رابطه انسان و خدا را شرح دهد

حداد عادل گفت: نور از جهت معرفت شناسی و زیبایی و حسن و هدایت گری قابلیت ارتباط بین انسان و مبدا هستی را دارد یعنی انسان اگر مبدا هستی را نور بداند بهتر از وجود به تنهایی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. پس مفهوم نور علاوه بر قابلیت‌های فلسفی می‌تواند در جهان بینی اسلامی‌ رابطه انسان و خدا را شرح دهد.

غلامحسین ابراهیمی دینانی: فداکاری عاشورا مصداق حکمت و عقلانیت است

غلامحسین ابراهیمی دینانی در نخستین نشست حسینیه حکمت که به مناسبت دهه محرم برگزار شد سخنرانی کردند. ایشان در این سخنرانی به طرح مبانی معرفتی عاشور پرداختند.

استجازه؛‌ اجازات ادبی و روایی احمد مهدوی دامغانی / حبیب راثی تهرانی

استجازه؛‌ اجازات ادبی و روایی احمد مهدوی دامغانی / حبیب راثی تهرانی

حکمت سهروردی / غلامحسین ابراهیمی دینانی

حکمت سهروردی، حکمت اشراقی است، چنان‌که نام کتابش را «حکمه‌الاشراق» گذاشته است؛ یعنی حکمتی که جنبۀ اشراقی دارد و با صراحت ادعا کرده این حکمت، خسروانی است. کلمه «حکمت» در اصطلاح سهروردی همان فلسفه است؛ منتهی فلسفه یک واژه یونانی است که در ابتدا «فیلوسوفیا» بوده است.

در نقد موضوع « تحریف قرآن» / حسن انصاری - بخش دوم

ما قبلا در یادداشتی نشان دادیم که آنچه جاحظ در کتاب حجج النبوه درباره عقیده شیعه در مورد مصحف زید بن ثابت گفته به معنی اتهام‌زنی به شیعیان از سوی او درباره عقیده تحریف قرآن نیست. سند مهم دیگری که این نظر را تایید می‌کند و این باور ما را ثابت می‌کند که باور تحریف قرآن نزد برخی شیعیان و اتهام‌زنی مخالفان به شیعه در این مورد قدیم‌تر از نیمه سده سوم قمری نیست

طریقت صفویه نخستین وحدت سیاسی ایران پس از ساسانیان را ایجاد کرد

نصر در وبینار اهمیت شیخ صفی الدین در تاریخ ایران گفت: طریقت صفویه نه تنها تاریخ سیاسی - اجتماعی ایران را به کلی متحول کرد و برای نخستین بار پس از انقراض ساسانیان، به ایران وحدت سیاسی بخشید.

حقیقت مرگ نزد سهروردی چگونه است؟

بیستمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی سهروردی به «حقیقت مرگ در فلسفه سهروردی و مقایسه با ابن سینا» اختصاص داشت که با سخنان دکتر قاسم پورحسن (عضو گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی) چهارشنبه ۲۹ تیرماه برگزار شد.

پورجوادی: شکل‌گیری فلسفه یونان وامدار تلاش فلسفی ایرانیان است

نصرالله پورجوادی، استاد دانشگاه تهران، بیان کرد: آنچه غرب درباره فلسفه گفته و منشا آن را به اعراب نسبت داده است درست نیست و ایرانیان قطعا فلسفه داشته‌اند، ولی در باور ما گنجانده‌اند که ما فلسفه نداشته‌ایم. البته اسلام و تمدن اسلامی خیلی مهم است ولی به هر حال نباید منکر قبل از آن شد؛ اگر تلاش‌ فلسفی ایرانیان نبود، فلسفه یونان شکل نمی‌گرفت.

عرفان تطبیقی در گفت‌وگو با دکتر همایون همتی – بخش دوم

عرفان، شناخت خداوند و شئون و تجلیات او از طریق علم حضوری و معرفت شهودی است که دو ساحت نظری و عملی یعنی چشیدن و تجربه دارد. عرفان مختص قوم و فرهنگ خاصی نیست و لذا می‌تواند با روشهای متنوع، بین مفاهیم، سنتهای عرفانی، عارفان و روشهای سیر و سلوکشان، به منظور تعمیق فهم شناخت و مفاهمه با دیگر سنتها مورد مقایسه و سنجش قرار گیرد.

میراث حمید عنایت

دکتر سیدحمید عنایت (زاده هشتم شهریور ۱۳۱۱ در تهران) تحصیلات خود را در رشته علوم سیاسی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دنبال کرد. در سال‌های جوانی مدتی به فعالیت در حزب توده پرداخت. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از هواداران خلیل ملکی و جامعه سوسیالیست‌ها بود. سال‌های تحصیلش در دانشگاه با دوران پرفراز و نشیب اوایل دهه ۱۳۳۰ همزمان شده بود، دوره‌ای

گفت‌وگو با مهدی جمشیدی درباره فلسفه اسلامی و چالش‌های پیش رو

بعد از«فارابی» یا مثلا بعد از«خواجه نصیر» حکمت عملی متوقف شد. حکمت عملی یعنی فلسفه‌ورزی در مورد عالم علم و این یک سوال جدی است که چرا بعد از فارابی به این وجه از فلسفه اسلامی پرداخته نشد؟

انریکه دوسل/چگونه غرب دستاوردهای غیرغربی‌ها را با نام مدرنیته به سرقت برد؟

اروپا، مدرنیته و اروپامحوری

اگر کسی مدرنیته اروپایی –فرایندی طولانی در طی پنج قرن- را به‌عنوان فراهم ‎شدن امکان‎هایی نو تلقی کند که حاصل محوریت اروپا در تاریخ جهان و شکل‌گیری تبعی تمامی دیگر فرهنگ‌ها به‌عنوان حاشیه آن است، روشن می‎شود که علی‎رغم قوم‎گرا بودن تمامی فرهنگ‎ها، قوم‎گرایی مدرن اروپایی تنها نوع قوم‎گرایی‎ای است که علی‎الظاهر و احتمالاً ادعای جهان‎شمولی می‎کند.

عرفان تطبیقی درگفت‌وگو با دکتر همایون همتی - بخش اول

عرفان، شناخت خداوند و شئون و تجلیات او از طریق علم حضوری و معرفت شهودی است که دو ساحت نظری و عملی یعنی چشیدن و تجربه دارد. عرفان مختص قوم و فرهنگ خاصی نیست و لذا می‌تواند با روشهای متنوع، بین مفاهیم، سنتهای عرفانی، عارفان و روشهای سیر و سلوکشان، به منظور تعمیق فهم شناخت و مفاهمه با دیگر سنتها مورد مقایسه و سنجش قرار گیرد.

در معرض خطر انقراضی دیگر؛ آیا به پایان تاریخ نزدیک شده‌ایم؟

به قوّت علم تجربی در مهار طبیعت و سُنبه پرقوّت و فشار فناوری‌های مدرن خود بر جغرافیای طبیعی به طرز اغراق آمیز، نازیده‌ایم و همچنان می‌نازیم و می‌بالیم... آیا به پایان تاریخ نزدیک شده‌ایم؟

نهج‌البلاغه باعث برچیدن بساط بابی‌گری شد

شیخ حسین لنکرانی گفت: در اوایل‌ دوران رضا خان، روزی بر میرزا یحیی وارد شـدم. کتاب شریف‌ «نهج البلاغه» را در برابر خود گشوده بود... گفت: سخنان بلند نهج البلاغه کجا و لاطـائلات‌ بـاب کجا؟

اندیشیدن به توسعه نیافتگی ضرورتی است برخاسته از رنجی جانکاه

اندیشیدن به توسعه/توسعه نیافتگی ضرورتی است برخاسته از درد و رنجی جانکاه، دردی که سرآغاز تفکر فلسفی است.

از مجاهدت تا مشاهدت / مصطفی ملکیان

عرفان و تفکر و زیست عرفانی، در میان ادیان و آیین‌های گوناگون، همواره به حقیقتی واحد و آرامش درونی و پالایش روانی فرا می‌خواند و از این حیث در روزگار عسرت روشی برای مقابله با مصایب و دشواری‌هاست. در میانه قرن چهاردهم میلادی، در هنگامه استیلای کلیسا، جنگ و تبعیض اجتماعی و فراگیری بیماری مهلک طاعون، عارفی مسیحی در مجموعه‌ای از نامه‌ها به دوستش از ابرهای ندانستن و فراموشی سخن گفت و مریدان را به مراقبه فراخواند.

در نکوداشت مقام علمی رضا داوری اردکانی؛

در بن بست تاریخی ، وضع عسرت را اندیشیدن

مقصود او از ضعف مدرنیته ، ظهور اندیشه  پست مدرن است . در اندیشه پست مدرن ، بسیاری از مبادی و مبانی مدرنیته به پرسش و چالش گرفته می‌شوند . اما پست مدرن هنوز در مرحله فکری آغازین‌اش است و هنوز به صورت واقعیت تاریخی و حقیقت عینی غرب در نیامده است ، یعنی  درست است که غرب خودش  را نقد می‌کند اما هنوز همه امور و کارهایش بر مدار  اصول مدرنیته و روشنگری می‌چرخد.

زیستن در دروغ و فریب!

کمونیست‌ها از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۸۹ در چکسلواکی قدرت را در دست داشتند و با نفرت‌پراکنی و خشونت‌ورزی و تکیه بر دروغ و فریب، خسارت‌های فراوانی به مردم و سرمایه‌های کشور وارد آوردند. تنها در دوره‌ای کوتاه، یعنی از ۵ ژانویه ۱۹۶۸ تا ۲۱ آگوست ۱۹۶۸ که الکساندر دوبچک قدرت را در دست داشت، مجالی برای آزادی و رهایی از خفقان و رخوت در آن کشور ایجاد شد که آن دوره را «بهار پراگ» می‌خوانند.

«خودانگیخته» یا « به هم ریخته»

همه اصطلاح «نظم خودانگیخته» را با هایک و نوشته‌های او می‌شناسند. این مفهوم برای نکته‌ای که امروز می‌خواهم بیان کنم اهمیت محوری دارد. منظور از نظم خودانگیخته، نظم اجتماع و قوانین و نهادهای اجتماعی و سیاسی است که در طول زمان از ابتدای لحظه اجتماعی شدن انسان تا امروز «تداوم» داشته و به شکل قوانین و نهادهای سیاسی و مدنی امروزین درآمده است.

۸۹سالگی مردی که زبان آسان را بی‌ارزش می‌داند

فیلسوفی‌ست که می‌گوید زبان با شعر به‌وجود می‌آید، رضا داوری اردکانی اما معتقد است که زبان، اصلی دارد که به‌راحتی آن را متوجه نمی‌شویم و زبانی که به‌راحتی فهمیده نمی‌شود ماندگار است، مثل شعر حافظ.

اعتمادی نیا: سهروردی در باب تناسخ ندانم‌انگار بوده است

هفدهمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی سهروردی به «سهروردی و انگاره‌ی تناسخ» اختصاص داشت که با سخنان دکتر مجتبی اعتمادی‌نیا چهارشنبه ۸ تیرماه برگزار شد. اعتمادی‌نیا در این نشست درباره چیستی تناسخ، سپس به دیدگاه و نظرگاه سهروردی درباره تناسخ در آثارش پرداخت. پس از آن به دیدگاه در باب تناسخ بر اساس آنچه در کتاب حکمت‌الاشراق آورده است اشاره کرد و در پایان نیز به نتیجه‌گیری موارد ذکر شده پرداخت.

میزگرد طبیعت‌گرایی با حضور حسین شیخ‌رضایی، علی حسین‌خانی و حسن امیری‌آرا

مباحث و آثار فلسفی میان اهل فرهنگ در ایران بسیار طرفدار دارند. اما در میان این آثار پرمخاطب کمتر نامی از مفهوم طبیعت‌گرایی یا طبیعی‌گرایی (naturalism) به میان‌ می‌آید و اصطلاح رایج ناتورالیسم در میان اهل فرهنگ بیشتر به عنوان یک مکتب یا جریان ادبی شناخته شده است.

نگاه مذهبی‌ها و غیرمذهبی‌های آمریکایی به فناوری‌های جدید چگونه است؟

انسان‌ها هر روز به فناوری‌های جدیدی دست پیدا می‌کنند که به آنها امکان سلامت و توانایی‌هایی بیشتر را می‌دهد؛ فناوری‌هایی مثل کاشت تراشه‌های مغزی، ویرایش ژن و فناوری اسکلت بیرونی. اما بر اساس گزارش اخیر مرکز تحقیقاتی پیو، خیلی از آمریکایی‌ها، به خصوص آنها که مذهبی هستند، نگران استفاده از این فناوری‌ها هستند. در این گزارش نگاه مذهبی‌ها و غیرمذهبی‌های آمریکایی به فناوری‌های جدید طی یک مطالعه آماری بررسی شده است.

نگاهی به نظریه‌بازی‌های خام و سطحی

کلیشه‌های بی‌مصرف

یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین درس‌های رشته جامعه‌شناسی در ایران نظریه‌های جامعه‌شناسی است. در این درس که معمولا در دو یا سه درس دو واحدی، در طول دو ترم متوالی به دانشجویان ارایه می‌شود، بناست آنها با نظریه‌ها و دیدگاه‌های متفکران و نظریه‌پردازان اصلی جامعه‌شناسی و چهره‌هایی چون آگوست کنت، کارل مارکس، ماکس وبر و امیل دورکیم آشنا شوند.

اندیشه‌های ماکس وبر در گفت‌وگو با آرش حیدری

ماکس وبر (۱۹۲۰-۱۸۶۴) فیلسوف اجتماعی، مورخ، حقوقدان و اقتصاددان برجسته آلمانی، در کنار آگوست کنت، کارل مارکس و امیل دورکیم یکی از بنیانگذاران جامعه‌شناسی محسوب می‌شود و نویسنده آثار دوران ساز و برجسته‌ای چون «اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری» و «اقتصاد و جامعه» است.