کل اخبار:118
-
۱۳۹۴-۰۹-۰۵ ۱۴:۰۰
اسپینوزا علیه کاپیتالیسم/ نقدی بر سرمایهداری نئولیبرال و بهرهگیری آن از عواطف انسانی
چرا مردم برای دیگران کار میکنند؟ این سوال ساده، محور اصلی استدلال لوردون است. مارکس به بخشی از این سوال پاسخ میدهد اما پاسخ او در مواجهه با منظرههای مغشوش از کارگران مشتاق، کارآمد نیست. از اینرو «انسانشناسی اسپینوزایی» میتواند به کمک این پاسخ بیاید و آن را کامل کند.
-
۱۳۹۴-۰۷-۲۶ ۰۹:۰۹
اخلاق، علم و ایدئولوژی از منظر مارکس
پرسش اصلی درباره رابطه افکار مارکس با نسبی گرایی این است که چه مفاهیمی از اخلاق یا علم وجود دارند که مارکس آنها را ایدئولوژیک نمی داند؟
-
۱۳۹۴-۰۷-۱۴ ۰۹:۴۴
بخشی از کتاب منتشر نشده هانری لوفور؛
بازتولید روابط تولید و بقای سرمایهداری
مسئلهی روابط تولید و بازتولیدشان نه با «بازتولید وسایل تولید» (نیروی کار، ابزارهای کار) مورد نظر مارکس برابر است و نه با «بازتولید گسترده» (رشد تولید) مد نظر او. پیشیگرفتن وجه نهایی بازتولید، یعنی بازتولید روابط تولید، از بازتولید وسایل تولید، تا اواخر سدهی نوزدهم، یعنی زمانی که مشکلات جدیدی را به وجود میآورد آغاز نمیشود.
-
۱۳۹۴-۰۷-۱۲ ۱۴:۴۰
روایتی کوتاه از ظهور یک بت نو
آلن بدیو، فیلسوف فرانسوی، معتقد است آنچه آدمی را به تفکر وامیدارد همواره مواجههای است تروماتیک و آسیبزا با رویدادی «واقعی» در جهان خارج که خود را بر ما تحمیل میکند و روشهای معمول تفکرمان را از هم میپاشاند. این پخش و گسترش نظام تفکر را شاید...
-
۱۳۹۴-۰۶-۳۱ ۱۸:۲۰
جلد سوم کتاب سرمایه کارل مارکس نقد و بررسی میشود
نقش اعتبار و نظام بانکی (فصول ۲۷ تا ۳۷)جلد سوم کتاب «سرمایه» اثر کارل مارکس نقد و بررسی می شود.
-
۱۳۹۴/۰۶/۳۰
گفتوگو با مجید مددی؛
آلتوسر، مارکس دوم
«لویی آلتوسر» پس از کارل مارکس در حقیقت دومین مارکس در جهان است و یا به گفتهی بسیاری از اندیشهوران بزرگترین فیلسوف قرن بیست و بیستویکم. آلتوسر در سخنان خود اغلب به این موضوع اشاره میکند که «من در پاسخ به پرسش مارکسیسم چیست، میگویم باید پرسید مارکسیسم چه نیست»؛ و با بیان اینکه مارکسیسم، اومانیسم، هیستوریسم و اکونومیسم نیست اعلام میکند «مارکسیسم علم است نه ایدئولوژی».
-
۱۳۹۴-۰۶-۱۵ ۰۹:۳۲
نگاهی به اخلاق و روحیات مارکس؛
مارکس، شاعری ویرانگر
ماركس در خیلی از مواقع از مصادرهی جملات شعارگونه و كوتاه و كوبنده دیگران به نفع خود ابایی نداشت. این عبارت بسیار رایج كه «رویدادها و شخصیتهای بزرگ تاریخ جهان دو بار به صحنه میآیند، یكبار به صورت تراژدی و بار دوم به صورت كمدی» كه ماركس به هگل نسبت میدهد در واقع از آن انگلس است.
-
۱۳۹۴-۰۵-۳۱ ۰۹:۱۰
درسگفتار نقد و بررسی سرمایه اثر کارل مارکس برگزار میشود
درسگفتار نقد و بررسی سرمایه اثر کارل مارکس با عنوان نظرات مارکس درباره نظام اعتباری با تدریس حسن مرتضوی در مؤسسه پرسش برگزار می شود.
-
۱۳۹۴-۰۵-۰۵ ۰۹:۰۷
مجید مددی؛
مارکسیسم و علم تاریخ
برخلاف تصور شاید همهی ما، تاریخ صرفاً گزارش رویدادها نیست، تاریخ فرایند است، چیز «thing» نیست و این فرایند قوانین خود را دارد؛ در نتیجه تاریخ نه سوژهی انسانی دارد و نه خدایان در آن نقشی دارند، بلکه خود بر اساس قوانین و قانونمندیهای خودش عمل میکند که باید آنها را کشف نمود. ؟ آلتوسر در تحقیقات خود به این نتیجه میرسد و میگوید موتور تاریخ مبارزهی طبقاتی در جوامع انسانی است. آلتوسر وقتی میگوید مارکس قارهی تاریخ را کشف کرد و علم تاریخ «Historical materialism» را به وجود آورد، این علم در حقیقت هنوز مارکسیسم نیست بلکه بخشی از آن است
-
۱۳۹۴-۰۴-۲۹ ۱۱:۳۷
محمدعلی مرادی؛
نقد چگونه ممکن است؟
خطا را نبایستی در بیرون جست، این ذهن است که همواره در معرض خطاست و به قولی بنیاد این خطا را باید در خود خرد و ذهن یافت، نه در این یا آن اشتباه. اما در اندیشهی دگم، انسان در پی این کوشش است که چیزهایی را بشناسد که اساساً در توانایی او نیست، ازاینرو واجد بلندپروازیهایی است که این بلندپروازیها خطا را ممکن میکند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۲۱ ۰۹:۳۳
نقدی بر اظهارات محمد مالجو علیه كارل پوپر؛
خصومت عامیانه با «جامعهی باز» (۳)
كسانی كه قائلند میان ماركسیسم روسی و ماركسیسم اروپایی مغاكی عمیق حائل است، عموماً به آثار متقدم ماركس كه بدان اشاره كردم تمركز میكنند و بخش بسیار حائز اهمیتی از میراث ماركس را كه اهمیت تئوریك و سیاسی بنیادین دارد، نادیده میانگارند، كمینه اینكه تلاش میكنند آثار اصلی چون «سرمایه» را از دریچهی آثار متقدم مورد تفسیر قرار دهند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۱۶ ۱۲:۵۲
نقدی بر اظهارات محمد مالجو علیه كارل پوپر؛
خصومت عامیانه با «جامعهی باز» (۲)
پوپر علیرغم اینكه تئوری ماركس در خصوص تاریخ را مبتنی بر مذهب اصالت تاریخ میدانست كه حامل هیچگونه مهندسی و تكنولوژی اجتماعی نیست، با این حال معتقد بود كه منطق رویكرد ماركس به تاریخ مبتنی بر همین اصل بنیادین آزمون و خطاست.
-
۱۳۹۴-۰۳-۰۹ ۱۰:۵۲
جان بلامی فاستر؛
مِزاروش و نقد نظام سرمایه
نخستین نوآوری نظری مزاروش این است که مارکس را درگیر نقد سرمایه میداند نه نقد سرمایهداری. در این حالت، مهمترین مسأله، نظم نهادی سرمایهداری بازار نیست؛ بلکه در درجهی اول منطق سرمایه است. فرمانروایی سرمایه از نظر مزاروش به معنای غلبهی رابطهی سرمایه ـ کار، یا انباشت نظاممند کار اضافی است و آن را نمیتوان به هیچ معنای دیگری فهم کرد.
-
۱۳۹۴-۰۱-۲۶ ۰۹:۱۱
در نقد کتاب ساختن تاریخ/ بخش دوم؛
مارکسیسم کالینیکوس
مارکسیسم تحلیلی که در سالهای دههی ۱۹۷۰ در واقع واکنشی بود بر نوشتهی کوهن، بهزعم من بیشتر بیانگر تأثیرپذیری جریانهای مارکسیستی است که در درون کانتکست بریتانیا و نظریهی اجتماعی بریتانیایی قلم میزنند. حتی رویکرد خود کالینیکوس را هم جزء فلسفهی تحلیلی نمیدانم، حتی نقدهایی هم به آن وارد میکند. این مارکسیسم تحلیلی بیشتر بر مبنای الگوی پیشنهادی جان الستر و جان گرومر و عمدتاً هم در الگوی روششناسی فردگرایی سیر میکند.
-
۱۳۹۴/۰۱/۲۳
گفت و گوی نایجل واربرتون با جاناتان ولف؛
پنج کتاب سازندۀ فلسفه سیاسی (۱)
به معنایی راولز نویسنده چندان مد روزی نیست، اما به معنای دیگری هست. او نویسنده متظاهری نیست، از تمثیل استفاده نمیکند، خواننده را گام به گام جلو نمیبرد. بسیار متراکمنویس است. ممکن است یک صفحه از او بخوانید و چندان به آن فکر نکنید و بعد از ده سال که خودتان به مسئلهای رسیدهاید به آن بازگردید، ببینید راولز کاملاً آن مسئله را فهمیده و همه حالات ممکن را توضیح داده و نشان داده چرا فقط یکی از آن حالات درست است.
-
۱۳۹۴-۰۱-۱۹ ۱۱:۵۰
اعلام برنامه درسگفتارهای بهار ۹۴ مؤسسه پرسش
در ادامه درسگفتارهای مؤسسه مطالعات سیاسی ـ اقتصادی پرسش، درسگفتارهای متعددی در بهار سال جاری برگزار می شود.
-
۱۳۹۴-۰۱-۱۹ ۱۰:۳۹
گفتاری از مارکس در نـقد اسلوب فلسفی هگل؛
هگل و مفهوم کلیت انضمامی
فیلسوف نظری از مفهوم «میوه» دست میکشد، ولی ایـن دسـت کـشیدن به شیوهای تصوری و اسرارآمیز است، یعنی انگار که از آن دست نکشیده است؛ بنابراین، او تـنها بـه گونهای ظاهری انتزاعات خود را تعالی بخشیده است، او تقریباً اینگونه استدلال میکند: اگـر سـیب، گـلابی، هلو و موز چیزی جز جوهر، یعنی مفهوم انتزاعی میوه نیستند پس چرا گاهی بـهصـورت سیب، گاهی گلابی و گاهی هلو در نظر ما جلوه میکنند؟ این انواع ظاهری مختلف که چـنین چـشمگیر بـا مفهوم نظری ما مبنی بر وحدت جوهر در تضاد میباشد از کجا سر زده است؟
-
۱۳۹۴-۰۱-۰۳ ۰۰:۲۲
آلکس دمیرویچ؛
فوکو، گرامشی و نظریه انتقادی
آنچه فوکو را به نظریهی انتقادی نزدیک میکند درک او از جامعه و دولت به عنوان مجموعهای از ابژههاست که به مدد کنش اجتماعی شکل میگیرند. آنها حاصل پروژههای کلیتبخش برای حکومت و سلطه بر طبقات فرودست به عنوان ابژهها و تودههای منفعل هستند. هدف رهایی نه ایجاد شکل جدیدی از جامعه یا شکل دیگری از دولت بلکه جستوجوی راههای دیگری برای شکل دادن به همکاری اجتماعی در مقیاسی جهانی است.
-
۱۳۹۳-۱۲-۲۳ ۰۹:۳۸
مجید مددی/ به مناسبت سالمرگ مارکس؛
مارکس: کاشف قارهی تاریخ
به گفتهی آلتوسر، در جهان اندیشه تاکنون سه انقلاب به وقوع پیوسته است: انقلاب نخست در ریاضیات توسط تالس بود که «قارهی ریاضی» گشوده شد و موجب پیدایش فلسفهی افلاطون گردید؛ انقلاب دوم در فیزیک توسط گالیله بود که «قارهی فیزیک» را گشود و سبب بر زدن فلسفهی دکارت شد -فلسفهی دنیای نو- که فلسفهی پویایی، حرکت بیوقفه و صیرورت در جهان است، برخلاف فلسفهی ایستای افلاطون؛ انقلاب سوم در عرصهی تاریخ که مارکس کاشف و گشایندهی قارهی آن است.
-
۱۳۹۳-۱۰-۲۷ ۱۲:۵۰
سوال ابراهیمی دینانی از مارکس
غلامحسین ابراهیمیدینانی چهره ماندگار فلسفه ایران گفت: اگر مارکس اینجا بود من سؤال میکردم آیا کسی که تعبیر عالم را نداند میتواند جهان را تغییر دهد؟
-
۱۳۹۳-۱۰-۲۷ ۱۱:۵۲
نقدی بر ترجمه و مقدمهی فارسی کتاب سرمایه در قرن بیست و یکم؛
توماس پیکتی در سرزمین عجایب
در مقدمهی ترجمهی فارسی کتاب برای نخستین بار عاملان رنج و وهن بشری در طول کل تاریخ با نام و نشان قابل شناسایی هستند: این دانشمندان و نظریهپردازان بودند که با نظریات خود مسئول مرگ و فقر و وهن انسانها بودهاند. بدین ترتیب، چه کسی بهتر از ارسطو و مسیح که مسئول فجایع سیاهترین هزارهی تاریخ بشر خوانده شوند، قاعدتاً هیوم و اسمیت و بنتام نیز مسئول جنایتهای لیبرالیسم در دنیای جدید، یا به همین ترتیب احتمالاً متفکران عصر روشنگری مسئول دوران وحشت بزرگ پس از انقلاب فرانسهاند.
-
۱۳۹۳-۱۰-۲۱ ۱۰:۵۲
گفتاری از حسین مصباحیان؛
نقدی بر شبهات مارکس، فروید و نیچه به دین
وقتی سه نقد بنیاد برافکن بر دین وارد میشود که دین افیون است؛ دین توهم است و دین منبع اخلاق بردگی است شما به عنوان دیندار باید تلاش کنید این زنگارهها را از دین بزدایید. از نظر ریکور تاویل یا رمزگشایی از دین توسط آموزگاران بزرگ شبهه هدیه ایست برای دینداران و این نکته خیلی مهمی است که نمیگوید هدیهایست برای کسانی که دین ندارند.
-
۱۳۹۳-۱۰-۱۶ ۱۷:۰۰
بررسی «زندگی و محیط کارل مارکس»
زمانیکه مارکس برای تحصیل از پدر دور می شود, "وی در نامه هایش از او خواهش می کرد شوقش را مهار کند, نوعی نظم و انضباط در پیش بگیرد, وقتش را صرف موضوع هایی نکند که بعدا در زندگی اش به کار نمی آیند, آداب نزاکت و رفتار متمدنانه را در خود پرورش بدهد, از آدم های خیرخواه احتمالی غافل نماند, و از همه مهم تر, مبادا از سر لجاجت بنای ناسازگاری بگذارد و دیگران را از خود برهاند.
-
۱۳۹۳-۱۰-۰۳ ۰۸:۵۰
رویکرد مارکس، وبر و دورکیم به فرهنگ ذهنگرایانه است
مصطفی مهرآیین، استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران در تعریف تاریخنگاری فرهنگی گفت: تاریخنگاری فرهنگی رویکردی است که از دل نظریههای فرهنگی بیرون آمده و بر رویکردهای تاریخ فرهنگی توصیفی صرف و تاریخ فرهنگی انتقادی استوار است.
-
۱۳۹۳-۰۵-۱۶ ۱۰:۰۰
درسگفتار بازخوانی "کاپیتال" اثر کارل مارکس برگزار می شود
در ادامه درسگفتارهای تابستان 93 مؤسسه "پرسش" درسگفتار بازخوانی "کاپیتال" اثر کارل مارکس با تدریس حسن مرتضوی از شنبه 18 مردادماه آغاز می شود.
-
۱۳۹۳-۰۵-۱۱ ۱۷:۴۰
پرفروشهای اندیشه در تیرماه
ترجمههایی از کارل مارکس، لیوتار، ادگار مورن، نصر حامد ابوزید و تالیفاتی از غلامحسین ابراهیمی دینانی و یحیی یثربی در میان پرفروشهای تیرماه دیده میشود.
-
۱۳۹۳-۰۳-۱۱ ۱۰:۴۰
مایکل راث؛
کارل مارکس؛ حرکت از «ازخودبیگانگی» بهسوی «رهایی»
از نظر مارکس، هرآنچه سخت و استوار است دود میشود و به هوا میرود؛ زیرا بورژوازی شرایط واقعی زندگی را به ما نشان میدهد و آن چیزی نیست جز بهرهکشی اقتصادی. ورای ازدواج، ورای اقتصاد، ورای حکومت و پدرسالاری و خلاصه ورای همه چیز، بهرهکشی اقتصادی نهفته است. ازخودبیگانگی و بهرهکشی اقتصادی شرایط واقعی زندگی هستند، شرایطی که هنگامی که آشکار شوند مردم تصمیم خواهند گرفت آنها را تغییر دهند.
-
۱۳۹۳-۰۱-۲۶ ۱۰:۱۰
مایکل راث؛
کارل مارکس؛ از روشنگری تا انقلاب
مایکل راث در ادامهی درسگفتارهای «مدرن و پستمدرن» به کارل مارکس میرسد؛ اما ابتدا درنگی کوتاه در هگل میکند تا بهویژه مفهوم دیالکتیک در نزد هگل را روشن کند. دیالکتیک همان مفهومی است که بیش از هر مفهوم دیگری اندیشهی مارکس را به اندیشهی هگل پیوند میدهد (یا بهتر است بگوییم مارکس را وامدار هگل میکند) و بنابراین فهم آن برای ورود به جهان اندیشهی مارکس ضروری به نظر میرسد.