مشروعه خواهی و استبداد، در مقابل مشروطه‌خواهی و انکار حاکمیت خدا

پذیرش نگاهی که بین حاکمیت مطلق خداوند در سطح فلسفه حق و اختیار و آزادی انسان در سطح سیاست جمع می‌کند، مستلزم خوانشی متفاوت از اسلام و فهمی دیگر از خداوند است.

نیمه پنهان یک انقلاب/ نگاهی به نقش زنان در جنبش‌های منتهی به مشروطه

در ایران زنان در وهله نخست سوژگی خود را از مردان و رهبران مذهبی گرفتند و عاملیت آنها مستقل نبود. این موارد البته به معنی فقدان سوژگی در زنان ایرانی نیست چراکه جنش‌های زنان در ایران از زمان آغاز خود به بسیاری از اهداف مدنظرش رسیده و توانسته است اراده خود را بر جامعه تحمیل کند. آنچه گفته شد بیشتر ناظر بر انسدادهایی است که در این مسیر وجود داشته و زنان را در شرایط فرودست‌تری نسبت به دیگر گروه‌های اجتماعی قرار داده است.  

زیباکلام: مشروطه به هدف مهمش که ایجاد حاکمیت قانون بود دست پیدا نکرد

صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و مولف کتاب «سنت و مدرنیته» در بررسی روایت‌های تحلیل شکست مشروطه از جمله اظهارنظر احمد کسروی مبنی بر فهم نادرست مردم از مشروطه معتقد است: بنده معتقدم که مشروطه شکست نخورد بلکه مشروطه به هدف مهمش که ایجاد حاکمیت قانون بود، دست پیدا نکرد.

شماره هجدهم نشریه فرهنگ امروز منتشر شد؛

شماره هجدهم نشریه فرهنگ امروز منتشر شد

پرونده اندیشه شماره هجدهم نشریه فرهنگ امروز با عنوان «جادوی ابن خلدون» در پی پاسخ به این پرسش است که آیا پاسخ‌گویی به مسایل امروزین علوم انسانی با تاسی از ابن‌خلدون ممکن است؟ در این پرونده امکان تاسیس علوم انسانی و اجتماعی با میراث ابن‌خلدون به صورت مفصل پرداخته شده است. همچنین سید جواد طباطبایی در مطلبی به نقد تز امتناع تفکر آرامش دوستدار پرداخته است.

تاملاتی پیرامون تحول فکری ایرانیان در عصر مشروطه

همزمان با یکصد و یازدهمین سالگرد مشروطیت، رییس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، به بررسی «تاملاتی پیرامون تحول فکری ایرانیان در عصر مشروطه» می پردازد.

پیام دگرگونی به همه‌جا نرسیده است/  گفت‌وگوی دو فرنگی درباره گستره دگرگونی‌ها در جامعه معاصر ایران

بخشی مهم از جامعه ایران در میانه‌های عصر قاجار به‌ویژه در جنبش سیاسی-اجتماعی مشروطیت کوشید خواسته‌های تازه خود را در زمینه‌های گوناگون به نمایش گذارد و در پی دستیابی به دستاوردهایی در آن زمینه‌ها باشد.

خیــال‌پـروری‌هـا/  درباره هنرمندان و ورود آنها به سیاست، از مشروطه تا امروز

هنر و سیاست سال‌هاست که ارتباط وسیعی با یکدیگر دارند و بر هم تأثیر می‌گذارند. این رابطه به‌طور خاص از زمانی تئوریزه شد که انسان مدرن درک کرد می‌تواند ابزارهای مختلفی را در راستای سیاست به کار گیرد و آنها را شاید به بند خود درآورد و از بُرندگی و تلخی و نفوذ آنها در جهت منافع خود استفاده کند.

خاطرات کنسول انگلیس در فارس «از مشروطه تا جنگ جهانی اول»

کتاب «از مشروطه تا جنگ جهانی اول» خاطرات فردریک اوکانر کنسول انگلیس در فارس با ترجمه حسن زنگنه منتشر شد.

آقاجری: مصدق نسلی را برای بازخوانی آرمان‌های مشروطه پرورش داد

هاشم آقاجری گفت: نهضت ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق توانست نسلی را پرورش دهد که این نسل دوباره آرمان‌های انقلاب مشروطیت را در یک فاز بالاتر فرابخواند.

نامه‌های زنان ایرانی، روایت زنانه از مشروطه

کتاب «نامه‌های زنان ایرانی» به کوشش علی باغدار دلگشا برگرفته از 62 نامه چاپ شده در روزنامه «ایران نو» است که به روایت زنان عصر مشروطه اختصاص دارد.

درآمدی بر نقش روستاییان در جنبش مشروطیت/ به بهانه سالگرد توشیح قانون اساسی مشروطه

در نیمه دوم قرن نوزدهم تغییر سیاست اقتصادی قاجاریه درباره املاک خالصه و گسترش تیول‌داری در اثر نتایج اقتصادی وضعیت نیمه‌استعماری موجب هرچه بدترشدن زندگی روستاییان و زارعان و نابودی نظام اقتصادی کشاورزی شد.

فراز و فرود یک اسطوره/ نگاهی به زندگی و مرگ ستارخان

نام ستارخان حداقل برای آنان‌که سیر تاریخی مشروطه را دنبال کرده‌اند، آشناست؛ مسیری که پر از تلاطم و دگرگونی‌های شخصیتی برای این سردار ملی بود تا به یک چهره مؤثر در تاریخ تحول سیاسی کشور تبدیل شود. به‌همین‌دلیل می‌توان در چندین جبهه به بررسی شخصیتی ستارخان پرداخت.

زندگی پرفراز و نشیب رجل خوشنویس عصر مشروطه/ دیدگاه دولت‌آبادی درباره فواید تاریخ در «حیات یحیی»

یحیی دولت­‌آبادی از مشهورترین و بزرگ‌ترین رجال سیاسی عصر مشروطه و دوران پس از آن تا اوایل حکومت رضاشاه به شمار می‌آید و پست‌های سیاسی بسیاری چون چندبار نمایندگی مجلس شورای ملی را در مقاطع متعدد تجربه کرده است. افزون بر فعالیت سیاسی او آثار ارزشمندی نیز تالیف کرده است. «حیات یحیی» معروفترین اثر اوست که به مناسبت چهارم آبان­‌ماه، سالروز تولد این شخصیت سیاسی بخش­‌هایی از این اثر را مرور می­‌کنیم.

آیا ایران امپراتور آینده است؟/ نتایج انقلاب مشروطه را بر گردن خارجی‌ها نیندازیم

کتاب «تاریخ ایران امپراتوری تفکر» تالیف مایکل اکس‌ورثی ترجمه مشترک علیرضا حسینی و مهرداد مهاجر به شرح تاریخ عمومی ایران با هدف بیان برخی تناقضات می‌پردازد.

اندیشه سیاسی فقیه مشروطه

به تازگی گروه اندیشه انجمن اندیشه و قلم با همکاری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نشستی با حضور اکبر ثبوت(راوی و گردآورنده کتاب) و حمید پارسانیا(متولد ١٣٣٧ خورشیدی) پژوهشگر و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد که بخش‌هایی از آن از نظر می‌گذرد:

کمیته مجازات،‌ فرزند نامشروع مشروطه

 نخستین کسی که کمیته مجازات به قتل وی ممارست کرد «میرزا اسماعیل خان»، رئیس انبار غله تهران بود که در عصر قحطی نان، آذوقه موردنیاز مردم را به قشون انگلستان می‌فروخت. عامل قتل وی اسلحه کریم دواتگر بود که توسط سید مرتضی و رشید السلطان حمایت شده و در نزدیکی راه‌آهن شاه عبدالعظیم عمل ترور صورت پذیرفت.

قانونخواهی در ژاپن مشروطه‌خواهی در ایران/ علی ططری

در اغلب رسائلی که درباره مشروطیت نگاشته شده است بویژه رسائلی که پیش از مشروطیت نوشته شده به موضوع ژاپن اشاره شده است.

اسناد مهم مشروطه به موزه کتاب و میراث مستند ایران آمد

همزمان با یکصد و دهمین سالگرد انقلاب مشروطه ، نمایشگاهی از اسناد و نشریات این رویداد تاریخی، در موزه کتاب و میراث مستند ایران، برگزار می‌شود.

دیگ پلوی آزادی خواهی/ پشت پرده تحصن در سفارت انگلیس

اینکه چرا حرکت خودجوش عدالت ‌خواهی ملت ایران در اثر تحصن جمعی از مردم تهران در سفارت انگلیس، به حرکت وارداتی «مشروطه» بدل شد، پرسشی است که مرحوم علی ابوالحسنی (منذر) به تحلیل آن پرداخته است.

اکبری: مواجهه واقعی در مشروطه ایرانی صورت نمی‌گیرد/ پروژه ناتمام مشروطه هنوز با ما دست به گریبان است

محمدعلی اکبری در نشست «مشروطه و زیست ایرانیان» گفت: مشروطه پروژه ناتمامی است که در تقابل تمدن جدید با جهان زیست ایرانی به دست می‌آید که هنوز کامل نشده و با ما دست به گریبان است و هنوز این دست به یقه شدن تمام نشده است و این حالت باعث شده در زمانی جهان زیست ایران را به تعلیق ببریم و بگوییم می‌خواهیم همرنگ و هم شکل جهان جدید بشویم. حال آنکه این اتفاق روی نداد.

ملایی‌توانی: اساس کتاب «از کاوه تا کسروی» مجله‌های روشنفکری پسامشروطه است/ جلد دوم به زودی از راه می‌رسد

علیرضا ملایی‌توانی، عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی اساس کتاب «از کاوه تا کسروی» را بررسی مجله‌های روشنفکری منتقد باورهای دینی ایرانیان مطرح کرد.

تعدد نشر رساله‌های مخالف با مشروطه و به توپ بستن مجلس/ حرکت مستبدانه محمدعلی شاه و اختلاف میان موافقان و مخالفان مشروطه

دوم تیر ۱۲۸۷ خورشیدی ساختمان مجلس شورای ملی در ميدان بهارستان درحالی كه نمايندگان آن اولين مجلس مشروطه را تجربه می‌كردند، به دستور لياخوف فرمانده نظاميان روسی و حمايت محمدعلی شاه قاجار به توپ بسته شد. کتاب «از عدالت‌خانه تا مشورت‌خانه» تالیف فاطمه غیاثی به انعکاس تاثیر این رویداد پرداخته است.

سقوط دژ استبداد

آغاز ماجراهایی که مشروطه‌خواهان را در برابر محمد‌علی شاه قرار داد، به زمانی بازمی‌گشت که مظفرالدین‌شاه پنج روز پس از امضای قانون اساسی مشروطه از دنیا رفت. با روی کارآمدن محمدعلی شاه به نظر می‌رسید او رویای دیگری در سر می‌پروراند.

نشست «مشروطه و زیست ایرانیان» برگزار می شود

نشست «مشروطه و زیست ایرانیان» به مناسبت یکصد و دهمین سالگرد مشروطه توسط پژوهشکده تاریخ ایران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می شود.

داريوش رحمانيان: مشروطه شكست نخورد

به نظر من قدر و منزلت ناظم الدوله زير كلان روايت‌هايي كه مي‌سازيم ناديده گرفته شده است. اينجا از نظر تحقيقي تاريخي مايلم انتقادي به يكي از آثاري كه در اين اواخر درباره تاريخ فكر سياسي در دوره قاجاريه نوشته شد، يعني نظريه حكومت قانون در ايران سيد جواد طباطبايي وارد كنم. اين بحث شگفت‌انگيزي است و نشان مي‌دهد كه در دستگاه فكري‌اي كه ايشان براي تحقيق در تاريخ تفكر ما ارايه مي‌كند، چقدر مشكل هست. ايشان در مقدمه اين كتاب مي‌گويد من ميرزا ملكم‌خان را حذف مي‌كنم، زيرا جزو گروه مقلدان است.

فراز و فرود اندیشه میرزا فتحعلی آخوند زاده

آخوندزاده خود پژوهشگری بی همتا بود، مقالات تحقیقی او بسیار دقیق و باریک بینانه تنظیم شده است. مقاله ای که با عنوان "در خصوص خط اسلام" نگاشته، هنوز هم ارزش تحقیقی خود را د ر زمینه تاریخ پیدایش خط حفظ کرده است.

از قوه به فعل در آوردن مشروطيت/نگاهي به قيام شيخ محمد خياباني در سالروز تاسيس حزب دموكرات آذربايجان

شيخ محمد متولد ١٢٥٩ خورشيدي، بازرگان‌زاده بود و پدرش حاجي عبدالحميد اهل خامنه واقع در ده‌كيلومتري شبستر. همراهي آغازينش با پدر در كار تجارت ديري نپاييد، خيلي سريع به تبريز بازگشت و در مدرسه طالبيه آن شهر فقه و اصول و «علم‌هاي عربي»را ياد گرفت، اما..

«فرهنگنامه زنان ایرانی و پارسی‌گوی از آغاز تا مشروطه» منتشر شد

"فرهنگنامه زنان ایرانی و پارسی‌گوی از آغاز تا مشروطه" تألیف محمدحسن رجبی (دوانی) وارد بازار نشر شد.