-
۱۳۹۸-۰۹-۲۵ ۱۷:۰۰
در کنفرانس ساماندهی آموزش عالی چه گذشت؟
ساماندهی آموزش عالی؛ راه‌ها و کژراه‌ها
آنچه مبرهن است، تصدی و تعلق موضوع ساماندهی آموزش عالی به دستگاه‌های متعدد سیاستگذاری و اجرایی کشور است. از این حیث، نام و عنوان افراد حقوقی و حقیقی بسیاری، قابل طرح است؛ که متاسفانه در این رویداد حضور نداشتند. و به همین خاطر در سایت کنفرانس با اسامی بسیار، اما در روز کنفرانس با غیبت‌های بسیار مواجهیم؛ و مصداق ساماندهانی بودند که در ساماندهی خود وامانده‌اند!
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۴ ۰۹:۰۵
نگاهی به جایگاه، اهمیت و کارکرد ایران‌شناسی در آلمان؛
ایران شناسی زیر سایۀ سیاست
رشته‌ای مانند تاریخ در «بنیاد ایران‌شناسی» از این نظر با رشتة تاریخ در دانشگاه‌های ایران (حتی در دانشگاه شهید بهشتی که بخش آموزش «بنیاد» به این دانشگاه وابسته است) متفاوت است که «بنیاد» تاریخ را در همان مقولاتی نمی‌بیند که دانشگاه‌ها آن را به‌صورت ستنی و کلاسیک می‌بینند. در اینجا، تاریخ در تعامل با حوزه‌های دیگرِ ایران‌شناسی فهمیده و درک می‌شود.
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۳ ۱۰:۱۵
مروری بر آرای چند طیف از روشنفکران وطنی که مواضعشان آب به آسیاب دشمنان ایران می‌ریزد؛
مورفولوژی ایران‌ستیزی
مصطفی ملکیان با رویکردی «آبجکتیو» و بیرونی به دنبال تعیین مرزهای قلمرو ایران می‌گردد و چون این مرزها را در عالم بیرونی محقق نمی‌داند، وجود ایران را که اتفاقاً ماهیتی «سابجکتیو» دارد، زیر سؤال می‌برد.
-
۱۳۹۸-۰۸-۱۴ ۱۲:۵۸
بیانیه جمعی از فارغ التحصیلان دبیرستان فرهنگ؛
درباره علوم انسانی در ایران امروز و دبیرستان فرهنگ
مدرسۀ فرهنگ به معنای واقعی «غیرانتفاعی» بود و سطح شهریۀ آن با مدارس هم ارز خصوصی امروز و دیروز همخوانی نداشت. (بعضاً دانش‌آموزانی علاقمند از خانواده‌هایی با توان اندک مالی رایگان یا با تخفیف در مدرسه فرهنگ ثبت‌نام می‌شدند) در نتیجه، مدرسه فرهنگ بدون امکانات مادی خاص و ویژه تنها به سرمایۀ فرهنگیاش متکی بود.
-
۱۳۹۸-۰۸-۰۸ ۱۰:۳۷
فلسفه دانشگاه در گفتارهایی از احسان شریعتی، رضا ماحوزی و محمدرضا بهشتی؛
دانشگاه در انقطاع از سنت
طرح مساله جایگاه دانشگاه باید در یک بستر بزرگ‌تر صورت بگیرد و آن داستان هویت است. به نظر می‌آید در هویت دانشگاهی یک تلاطم و ناهمخوانی و پریشانی وجود دارد و این هویت دانشگاهی بخشی از یک کل است و در نتیجه این اختلال به هویت کل جامعه مربوط می‌شود. بنابراین آیا ما نباید تلاش کنیم که بدانیم ریشه‌های این مشکل کجاست و بروزش در سطح دانشگاه به این شکل است؟
-
۱۳۹۸/۰۷/۲۱
جامعه‌شناسی تاریخی در گفت‌وگو با دکتر ابراهیم توفیق/ بخش دوم؛
جامعه‌شناسی ما ضد تاریخی است
گاه پیش خودم فکر می‌کنم چرا گفت‌وگویی میان جامعه‌شناسان و تاریخ‌نگاران ما وجود ندارد؟ آیا شما می‌توانید گفت‌وگوی میان آنان را به من نشان بدهید؟ من جامعه‌شناسان کمی را می‌شناسم که آدمیت را بشناسند. این نکته ذهن من را مشغول می‌کند چون ما جامعه‌شناسانی داریم که گفت‌وگویی با تاریخ‌نگاران ما ندارند، تاریخ‌نگارهایی هم داریم که با جامعه‌شناسان کاری ندارند.
-
۱۳۹۸/۰۷/۱۹
جامعه‌شناسی تاریخی در گفت‌وگو با دکتر ابراهیم توفیق/ بخش اول؛
تقسیمات میان رشته‌ها را قبول ندارم
تقسیمات رشته‌ای به شکلی که با آن مواجهیم مورد پذیرش من نیست، به نظر من همه‌ی اینها یک جایی به هم می‌رسند و آن هم لحظه‌ی حال است. یک تاریخ‌نگار اگرچه موضوعش فقط گذشته است، ولی سؤالی که از گذشته می‌کند سؤالی است که نسبتی با لحظه‌ی حال دارد و این همان نقطه‌ای است که این دو به هم می‌رسند و گفت‌وگو بین آنها امکان‌پذیر می‌شود.
-
۱۳۹۸-۰۷-۱۳ ۱۰:۵۱
نگاه مطالعات فرهنگی به «کار» چیست؟
تحولات فرهنگی‌اجتماعی و معنای کار
فضای مجازی، درک از زمان و مکان کار و مرزبندی آن با غیر کار را شکننده و لغزان ساخته و الگوهای جدیدی را پدید می‌آورد. امکان هدایت و انجام کل و یا بخشی از فعالیت‌ها و خدمات از طریق شبکه و در مواردی جابه‌جاییِ کار و خانه و انتقال وظایفِ هر یک به دیگری را به‌همراه داشته است. بر این اساس ممکن است در محیط کار از طریق شبکه‌ها به مدیریت بخشی از مسائل خانواده بپردازیم و متقابلاً در محیط منزل، فضای مجازی، ما را ملزم و یا علاقه‌مند به پاسخ‌گویی و انجام برخی وظایف شغلی سازد.
-
۱۳۹۸-۰۷-۰۶ ۰۹:۲۱
آیا بازرگان و یزدی می‌توانستند مانع بروز جنگ ایران و عراق شوند؟
مسیر ناهموار صلح
خاطرات صلاح عمر العلی نشان می‌دهد که این مبنای نادرستی است که بگوییم ادامه گفت‌وگوهای دولت موقت از آغاز جنگ جلوگیری می‌کرد. او می‌گوید پس از دیدار با صدام، من با ایشان گفت‌وگو کردم و خودم خیلی خوشحال و خوش‌بین بودم که بحرانی که میان دو کشور به وجود آمده از بین برود. ایشان نقل می‌کند که بعد از ردوبدل شدن چند پرسش و پاسخ، صدام گفت: «صلاح! چه صلحی؟ قرار است چه مشکلی میان ما و ایران حل شود؟» صدام می‌گوید این یک فرصت تاریخی است که چند قرن یک بار اتفاق می‌افتد، حال این فرصت به دست آمده است.
-
۱۳۹۸-۰۷-۰۱ ۰۹:۵۳
دربارۀ چرایی حمله اصحاب جامعه‌شناسی به زبان فارسی و تبلیغ زبان بومی در سال‌های اخیر (۲)؛
زبان فارسی و جامعه‌شناسی نامستقر ما
جهان‌وطنی مغایر با خوی وخیم انسان اجتماعی که جغرافیا را فقط زمین بی‌ذهنیت می‌داند، بیماری دیگری است که ویروس آن به سرزمین ما سرایت کرده است و جامعه‌شناسی نامستقر ما که فکر می‌کند با پرتاب واژه‌ها از جهانی به جهان دیگر می‌تواند راهی به دهی ببرد و بدون شناخت ماهیت جغرافیای خود که پا در آن سفت نکرده است، چون نقاشی چینی در هوا معلق است و منتظر نرمک نسیمی تا به هر سوی میل کند و به همین دلیل چهره به سمت جغرافیای سایر دارد.
-
۱۳۹۸-۰۶-۱۷ ۰۹:۴۹
دربارۀ چرایی حمله اصحاب جامعه‌شناسی به زبان فارسی و تبلیغ زبان بومی در سال‌های اخیر (۱)؛
هم‌سرایی با دشمنان ایران
حمله به زبان فارسی، رنگ و نشان کردن ستون فقرات تمدن و فرهنگ چندلایه و عظیم و خوانده‌نشدۀ ما در طول هزاره‌هاست، برای تیر انداختن و شکستن این ستون فقرات به این گناه که تمدنی عظیم و تأثیرگذار را چون نخاعی در میان دارد و با باری از خرد و دانش و مشترکات فرهنگی باعث انسجام ملی است و به این اعتبار نقش نهادی بسیار عظیمی را در جهت انسجام ملی پذیرفته است.
-
۱۳۹۸-۰۴-۱۶ ۱۱:۰۸
بررسی ساختار خرافه؛
وقتی ساحر سنگی به شکم خود می‌بندد
رازها جهان را قابل تحمل می‌سازند؛ اما واقعیت‌های پیشاپیش رمزگذاری‌شده باید از طریق روش‌ها و ابزارها به صورت معقول مورد رمزگشایی و کشف قاعده قرار گیرند. فیسک معتقد است که واقعیت‌ها (امر واقع) در نظامی قانونمند از نشانه پیش‌تر رمزگذاری شده‌اند که آحاد یک فرهنگ به آن پایبندند. در هر فرهنگی آنچه واقعیت خوانده می‌شود محصول رمزگان همان فرهنگ است و ممکن است واقعیتی عینی و یا تجربی باشد؛ اما اگر هیچ شیوۀ جهان‌شمول یا عینی برای ادراک و فهم آن وجود نداشته باشد آن واقعیتِ از قبل رمزنگاری‌شده بنا به قابلیت‌ها و ظرفیت‌های فرهنگ آن قوم کشف نمی‌شوند.
-
۱۳۹۸-۰۴-۱۱ ۱۲:۵۸
نگاهی به مقوله فوتبال و جنسیت؛
فراخوان فوتبال برای زنان
فوتبال در ایران گفتمانی می‌سازد، گفتمانی که بدن زنان در آن حائز دلالت‌های فرهنگی خاصی می‌شود و فرهنگ جنسیتی غالب دچار چالش می‌شود، چالشی که عبارت است از کشیده شدن زنان از سویۀ طبیعی خود به قطب فرهنگی مردانه.
-
۱۳۹۸-۰۴-۰۹ ۲۱:۲۲
به‌بهانه کلیپ حمله به دکتر سهیلا صادقی، دانشیار دانشگاه تهران؛
واهمه وابستگان دولتی از شفافیت در دانشگاه
ماجرای هجمه به دکترصادقی یا شائبه‌های پروژه‌های دولتی به دانشکده علوم اجتماعی منحصربه‌فرد نیست و ریشه‌های بنیادین در وضعیت فعلی دانشگاه و نسبتش با تاریخ، جامعه و دولت دارد. پیش‌ازاین، نوشته بودیم پروژه‌بازی‌های دانشگاه با دولت باعث شکل‌گیری فساد، قدرت‌یابی بوروکرات‌ها و تشکیل باندهای هیأت‌علمی برای پروژه‌گیری شده و خواهد شد ... قطعا دکترصادقی آخرین سوژه چنین حملاتی نیست و در آینده، گسترش چنین وضعیتی را شاهد خواهیم بود
-
۱۳۹۸-۰۲-۲۸ ۱۱:۴۰
«نقد نو» و جبهه‌گیری کرسی‌های دانشگاهی مقابل آن؛
نقد دانشگاهی و نظریه
پاسداران نقد دانشگاهی، به‌ویژه در گروه ادبیات فارسی، تفسیر معرفتی را بر تفسیر تحلیلی ترجیح می‌دهند، زیرا ارزیابی علم یا معرفتِ به‌کاررفته در تفسیر، مثل رجوع به مآخذ و منابع متعدد و ارائۀ کتابنامه‌ای مطول، بسیار مطمئن‌تر و آسان‌تر است تا ارزیابی تفسیری که بر مفروضات مارکسیسم یا فرویدیسم یا پدیدارشناسی استوار باشد.
-
۱۳۹۸-۰۲-۲۵ ۱۱:۵۹
نگاهی به نحوۀ تدریس ادبیات معاصر ترکی در دانشگاه‌های ترکیه؛
دانشگاه زندگان؛ ادبیات مردگان
الفبای لاتین قدمتی کمی بیشتر از هشتاد سال در ترکیه دارد و طبیعی است که این تغییر رسم‌الخط دگرگونی بزرگی در زبان و ادبیات را با خود به‌همراه داشت. برنارد لوئیس، که آثار بسیار مهمی پیرامون خاورمیانه، خاصه ترکیه دارد، می‌نویسد: درست است که ترکی شامل لغات اتخاذشدۀ بسیاری از فارسی و عربی است، ولی ساختار آن با هر دو زبان کاملاً تفاوت دارد و دامنۀ اشکال و صداهای آن چنان وسیع است که رسم‌الخط عربی قادر به رساندن مفهوم آن نیست.
-
۱۳۹۸-۰۲-۱۸ ۱۳:۴۰
گسترش دانش فلسفی در سطح بین‌المللی به شیوۀ گعده‌نشینان پژوهشگاه علوم انسانی؛
راهنمای انتشار مقاله در ژورنال‌های خارجی
گذشته از نگارش غلط عنوان مقاله انگلیسی پورحسن و مهدوی، از این مقاله هیچ اثری در اینترنت و پایگاه اینترنتی مجلۀ ذکرشده نیست! خود مجله هم شعبده‌ای است. به تارنمای مجله که رجوع کنید،۱ می‌بینید که هیئت تحریریه آن افرادی از ترکیه و آفریقای جنوبی و مصر گرفته تا هند و روسیه و بنگلادش هستند، اما در کمال شگفتی درمی‌یابید که تقریباً تمام نویسندگان مجله ایرانی‌اند! بااین‌حال، نامی از آقای دکتر پورحسن در میان نیست.
-
۱۳۹۸/۰۲/۱۶
گفت‌وگو با محمدجواد جزینی (۲)؛
رمان نویسان جوان درگیر فرم
نویسندگان جوان گاهی اوقات از سر ناپختگی مبهم می‌نویسند. آن پیچیدگی که ما به‌عنوان ارزش به آن نگاه می‌کنیم در بعضی از نویسندگان جوان باعث دردسر شده است؛ برای مثال، رمانی را چند بار می‌خوانیم و اصلاً متوجه نمی‌شویم چه می‌گوید! این مسئله به ناپختگی، کم‌تجربگی، بی‌تجربگی و ناتوانی نویسنده در بسامان کردن آن داستان بازمی‌گردد.
-
۱۳۹۸/۰۲/۱۵
علم و اخلاق در گفت‌وگو با دکتر موسی اکرمی؛
از ضرورت اخلاق حرفه‌ای تا شرایط تحقق رفتار اخلاقی در فعالیت علمی
مدرک‌گرایی و غفلت از شایسته‌سالاری باعث شده‌اند که به نسبت تقاضا، مراکز زیادی در آموزش عالی ایجاد شوند و خود در عرضۀ کالا به ایجاد تقاضا نیز دامن بزنند. در چنین جامعه‌ای گرایش به ایجاد مراکز آموزش عالی زیاد شده که در ایجاد انواع «دانشگاه» دولتی و غیردولتی تجلی یافته در حالی که بخش عظیمی از اینها حتی کالج کوچک نیز نیستند تا چه رسد به دانشگاه. امتیاز شمار زیادی از دانشگاه‌های غیردولتی بر پایۀ رانت‌خواری به اشخاص حقیقی یا حقوقی داده شده.
-
۱۳۹۸-۰۲-۱۴ ۱۴:۵۳
نگاهی به موانع ایرانی ارتباط و گفت‌وگو با جهان عرب؛
ما چه نسبتی با جهان عرب داریم؟
هرچند پس از انقلاب اسلامی زبان عربی به‌عنوان زبان دینی و مذهبی در قالب آموزش‌های ابتدایی و متوسطه اجباری شد، اما ناگفته پیداست که وضع ایرانیان در یادگیری زبان عربی هیچ پیشرفت قابل توجهی نسبت به دوران پهلوی و قاجار پیدا نکرده است. چنانچه در دوره قاجار نخبگان فرهنگی-دینی و در دوره پهلوی دانشگاهیان فرهیختۀ بسیاری زبان عربی بلد بودند، اما در دوره کنونی عموماً روحانیون حوزه‌های علمیه نیز از یک بحث و استدلال منطقی دینی به زبان عربی عاجز هستند.
-
۱۳۹۸/۰۲/۱۰
گفت‌وگو با محمدجواد جزینی (۱)؛
«رمان‌های کشویی»؛ واقعیت نامرئی!
برخی نویسندگان جوان به‌شدت تکنیکی هستند، یعنی از آن طرف بام افتاده‌اند. از آنجایی که جوان هستند تصور می‌کنند هرچه تکنیکی‌تر بنویسند جذاب‌تر است. هنگامی که رمان آنها را می‌خوانید به نظر می‌رسد که آکنده از اطوارها و تکنیک‌های ادبی است، اما جوهرۀ داستانی ندارد؛ بنابراین نویسندگان جوان یا کاملاً عوام‌پسندانه می‌نویسند (صرف‌نظر از اینکه بگوییم عوام‌پسندانه خوب است یا خیر) و یا می‌خواهند روشنفکر باشند.
-
۱۳۹۸-۰۲-۰۲ ۱۱:۵۱
نگاهی به تبعات راهکارهای پیشنهادی فرهنگستان علوم اسلامی دربارۀ تحول علوم انسانی و نیل به علوم انسانی دینی؛
استفاده از ابزار و مناسبات غرب در تحول علوم انسانی
موضع فرهنگستان در عدم استفاده از نظریات فلسفی در نقد تفکر رایج و طرح دیدگاه خود، خلاف دیدگاه دکتر سعید زیباکلام در طرح علم دینی است. دکتر زیباکلام بر مبنای تحولات جدیدی که در فلسفۀ تحلیلی ظاهر شده است (ویتگنشتاین، کوهن، فایرابند و به خصوص مکتب ادینبورا) می‌کوشد جهت‌دار بودن علم جدید و امکان تولید علم دینی را اثبات کند.
-
۱۳۹۸-۰۱-۲۸ ۱۳:۲۸
رضا داوری اردکانی؛
ایران و مسائل و مشکلاتش
استادان ایرانی ادب و علوم انسانی شاغل در اروپا و آمریکا و استرالیا و … نیز روی هم رفته آثاری بهتر از همکاران خود که مقیم وطنند پدید می آورند. چنانکه بعضی از بهترین آثاری که در ادب و تاریخ معاصر ایران نوشته شده است، اثر دانشمندان و صاحبنظران ایرانی مقیم خارج است (شأن پژوهندگان مقیم کشور را کوچک نمی انگارم بلکه به روحیه و فرصت ها و شرایطی نظر دارم که در خارج از کشور برای پژوهندگان فرهنگ و ادب و تاریخ فراهم است).
-
۱۳۹۸/۰۱/۲۶
گفت‌وگو با رضا منصوری درباره انتحال، سرقت علمی و سیر تفکر در ایران؛
هنوز فلسفه غرب را نمی‌فهمیم
به نظر من دانشگاه باید بتواند به سوال‌های جامعه پاسخ بدهد. ممکن است این سوال‌ها این باشد که مثلا کارخانه‌ها خوابیده‌اند و چه باید کرد یا اینکه کهکشان‌ها از کجا آمده‌اند؟ اینها را برای مثال گفتم. ما باید روش‌ها را یاد بگیریم و به حل مسائل جامعه بپردازیم. یک وقت سوال‌ها در حد مسائل صنعتی است، اما گاهی سوال‌ها به گونه‌ای است که هیچ بخشی نمی‌تواند حل کند. دانشگاه باید برای این سوال‌ها آماده کند. یک بخشی از کار دانشگاه صنعت است، اما فقط صنعت نیست. ما این همه مشکل اجتماعی و فرهنگی هم داریم.
-
۱۳۹۸/۰۱/۲۵
آیا در ایران استبداد ترجمه حاکم است؟
زخم سر باز ترجمه در ایران
ترجمه در ایران زخم سر بازی است که می‌بایست عاجلانه به آن رسیدگی شود. در غرب ترجمه در حوزۀ اندیشه کار محققین دانشگاهی است. اصولاً کسی برای مثال آثار کانت یا هابز را ترجمه می‌کند که سال‌ها بر روی این اندیشمندان کار تحقیقاتی و تدریس انجام داده است و با تمامی زوایای اندیشۀ آنها آشناست. این در حالی است که در ایران اصولاً کار ترجمه در حوزۀ دانشگاه انجام نمی‌شود و در حلقه‌های روشنفکری رواج پیدا کرده است. به همین دلیل است که کیفیت آثار ترجمه‌شده به زبان فارسی بسیار نازل است و هرگونه بررسی انتقادی این آثار نشان‌دهندۀ این ضعف‌های بنیادی است.
-
۱۳۹۸-۰۱-۲۴ ۱۵:۰۶
چرا علوم انسانی در ایران توسعه پیدا نکرده است؟
علوم انسانی و زندگی تراژیک
واقعیت آن است که ما در یک حالت دوگانگی و برزخی قرار داریم و همین وضعیت بر ماهیت علوم انسانی ما تاثیر گذاشته و شاید نوعی «شبه علوم انسانی» را دامن زده است. آمیختگی مفاهیم و تلقی مبنی بر انطباق ناپذیری نظریه های غربی با وضعیت تاریخی و زیستی ما، موجب شده که به بسیاری از این نظریه ها به دیده تردید نگاه کنیم و حتی آنها را در محافل دانشگاهی کمتر مورد استفاده قرار دهیم.
-
۱۳۹۸/۰۱/۲۱
پاسخ کاوه بیات به پرسش‌های «فرهنگ امروز» دربارۀ چرایی ناتوانی دانشگاه در نوشتن تاریخ؛
مسئولیت مورخان آکادمیک بر دوش مورخان عامه‌پسند
وقتی که در تحقیقات ایرانی در ادوار معاصر با نوعی نظریه‌پردازی مواجه می‌شویم، غالباً از نوعی وارونه‌کاری سخن در میان است؛ مختصر دستبردی به آرا و فرضیه‌های فلان صاحب‌نظر فرنگی در بهمان موضوع مربوط به تاریخ اجتماعی فرانسه یا بریتانیا و سوار کردن مجموعه‌ای از داده‌ها و دانسته‌های معمولاً بی‌ربط داخلی بر دوش این آرا و عقاید. خوشبختانه ماحصل این‌گونه پژوهش‌های «نظریه‌محور» از صورت پایان‌نامه‌هایی محفوظ و مضبوط در چند کتابخانۀ دانشگاهی فراتر نمی‌رود.
-
۱۳۹۸/۰۱/۱۹
گفت‌وگو با انشاءالله رحمتی در مورد مسئله مترجم؛
ترجمه راهکاری است برای دقیق خواندن یک متن
یک نویسنده، مترجم و هرکسی که به‌اصطلاح تولید فرهنگی دارد، تازمانی‌که کاری که انجام می‌دهد تبدیل به مسئله‌ای برای خودش نشود، نمی‌تواند پاسخ درخوری به آن مسئله بدهد؛ یعنی اگر مسئلۀ جامعه تبدیل به مسئلۀ من نشود که بخواهم به آن مسئله پاسخ بدهم، پاسخ من عارضی و به‌نحوی تصنعی می‌شود. باید مسئلۀ جامعه تبدیل به مسئلۀ من هم بشود و بعد من درصدد پاسخ برآیم.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۸ ۱۱:۱۱
تاثیر ترجمه بر نظام دانش؛
ترجمه مفاهیم علوم انسانی و سردرگمی نشانه ها
نگاهی به محصولات علمی بین المللی که توسط ایرانیان به زبان انگلیسی منتشر شده، نشان می دهد نظام تولید دانش علوم انسانی به زبان فارسی چندان زایا و درون‌زا نیست. بازگشت محصولات فکری به مراجع مولد را شاید بتوان بازنمود سطح زیرین این چرخه دانست که شاید نگاشته های الگویی فارسی که در پرتو مفاهیم مدرن علوم انسانی شکل گرفته اند به علت بی قراری معنا در سیر تولید و مفهوم پردازی علمی، دوباره دنبال اصل خود می روند.
-
۱۳۹۷-۱۲-۱۱ ۱۱:۱۹
گزارش کامل دوازدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران؛
ایران و رخداد آینده
هگل می‌گوید: همه چیز به فهمیدن و بیان کردن منوط است. به تاسی از هگل باید بگوییم همه چیز به دیدن، شنیدن، فهمیدن و گفتن ما در شرایط کنونی مربوط است. ما امروز هم باید در مورد امر واقعی جامعه و هم امر واقع جامعه سخن بگوییم.