گفت‌وگو با کمال پولادی دربارۀ اندیشۀ سیاسی ژان بدن؛

مسئلۀ حاکمیت حاکم بلامنازع

از یک جهت می‌توانیم بگوییم بدن ایدئولوگ دولت مطلقه است. هرچند که نمی‌توانیم بگوییم به‌طور خاص ژان بدن ایدئولوگ دولت مطلقه است، اما نظریۀ حاکمیتش با توجه به تعبیری سنتی که او از نظریۀ حاکمیت دارد، در نهایت منجر می‌شود به تأیید دولت مطلقه و ازاین‌حیث می‌توانیم به یک‌ معنا ژان بدن را ایدئولوگ دولت مطلقه هم به حساب بیاوریم.

تفسیری فلسفی از مفهوم پدرسالاری در تاریخ ایران در مصاحبه با سیاوش جمادی (۴)؛

استبداد ذهنی ایرانیان

استبداد ذهنی البته خاص ما نیست. این فکر در حیطۀ همۀ مناسبات قدرتی که فقط از بالا اجرا می‌شود در همۀ سطوح گسترش می‌یابد. اگر دقت کنید تمامی طرح‌های سیاسی حکمای ما و اصلاً خود ترجمۀ پولیتیکا به سیاست همواره در چرخه‌ای افلاتونی و نوافلاتونی دور زده‌اند. در ساختار مناسبات قدرت که هم مردم و هم حکومت و هم طبقات میانجی را در بر می‌گیرد، حقی برای مشارکت مردم در امور عامه در کار نبوده است. در تاریخ‌های قدیم ما مردم اصلاً غایب‌اند.

نگاهی به اندیشه سیاسی پوپر؛

کارل پوپر: لیبرترین، محافظه‌کار یا سوسیال‌دموکرات؟

نظریۀ دموکراسی پوپر نیز تا جایی که فقط به یک نقش محدود برای شهروند معمولی در حکمرانی نیاز دارد، به شکل مستدلی شامل عناصر محافظه‌کاری است. در دموکراسی پوپر نخستین نقش جمهور مردم این است که دربارۀ موفقیت یا ناکامی سیاست‌های حکومت نظر دهند. سیاست عمومی از نگاه پوپر، از خلال ژرف‌نگری عمومی و جامعی که مدافعان دموکراسی رادیکال یا مشارکتی تصور می‌کنند ساخته نشده است، بلکه حتی شهروندان معمولی نیز سیاست عمومی را محقق کرده‌اند.

سخنرانی آنتونیو نگری در انجمن اجتماعی اروپا در سال ۲۰۰۴؛

مالتیتود یا طبقۀ کارگر

مالتیتود در ابتدای امر یک مفهوم طبقاتی است، پس از آن مفهومی سیاسی نیز می‌باشد. تا آنجا مفهومی طبقاتی است که در هیئت یک مفهوم جامع، نقطۀ پایانی بر مفهوم بسیط طبقۀ کارگر می‌گذارد. از نظرگاه سیاسی نیز مالتیتود مفهومی است که پایان‌بخش مفهوم مردم، ملت و تمام آن چیزهایی است که به‌وسیلۀ دولت [مدرن] ایجاد می‌شود و مبنای نمایندگی را فراهم می‌کند.

بهزاد جامه بزرگ/ نقدی بر کتاب تاریخ اندیشۀ جدید ایرانی؛

کشکولِ تاریخی تجدد ایرانی

نخستین مسئله‌ای که در کتاب حاضر محل اشکال به نظر می‌رسد، این است که کتاب در یک دوگانه سرگردان است؛ دوگانۀ تأمین مواد خام مورد نیاز تاریخ‌نگاری اندیشه (اعم از متن رسائل، سفرنامه‌ها و...) و ادعای اثری مستقل در چارچوب تاریخ‌نگاری اندیشه که در هر دو این موارد، خالی از اشکال نیست.

گفتگو با یاشار جیرانی درباره تجربه ترجمه اندیشه‌های لئو اشتراوس؛

در ستایش دفاع پارتیزانی از فلسفه سیاسی

اشتراوس بالاتر از همه پارتیزان و مدافع این تصویر از شیوه‌ی زندگی فلسفی است؛ تصویری که بنا به تعریف با مفهوم سعادت فردی و در نهایت با «معنا» گره می‌خورد: در این معنا فلسفه (دقیقاً از آن‌جایی که نه یک رشته بلکه یک شیوه‌ی زندگی است) والاترین امکان سعادت انسانی است که بالاتر از انواع نازل‌تر سعادت اخلاقی-سیاسی قرار می‌گیرد. به نظرم این دفاع اشتراوس از شیوه‌ی زندگی فلسفی، یا احیای چنین دفاعی توسط او در قرن بیستم، جذاب‌ترین و رادیکال‌ترین عنصر اندیشه‌ی اوست.

به بهانه ترجمه‌های جدید از آثار لئو اشتراوس در ایران؛

راست‌های سرسخت و داستان سه یار دبستانی

پری اندرسون در یکی از آثار خود، از چهار اندیشمند قرن بیستم با عنوان «راست‌های سرسخت» یاد کرده است. او در این نامگذاری، به وجوه مشترک میان لئو اشتراوس، کارل اشمیت، مایکل اوکشات و فردریش آگوست فون هایک توجه نشان داده است. فارغ از صحت این دسته‌بندی و نسبت میان لیبرالیسم و محافظه‌کاری، چند سالی است که سه تن از دانش‌آموختگان علم سیاست در ایران به طور جدی به ترجمه آثار این راست‌های سرسخت روی آورده‌اند.

نی‌سواران؛ کِرونیست‌ها علیه نظریۀ ایران

جناح کرونیست‌ها با نگاهی مُثله و شکسته به پروژۀ فکری دکتر طباطبایی می‌خواهند علی‌الاصول از در پُشتی وارد ماجرا شوند. آن‌ها که یا نخواسته‌اند یا نتوانسته‌اند کلیت آثار دکتر طباطبایی را فهم و هضم کنند، تلاش می‌کنند تا با هجوم بر ویراست سوم تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران از این کتاب پاشنۀ آشیلی بسازند برای کوبیدن پروژه‌ای که انسجام منطقی خود را از یک کتاب اخذ نکرده است.

پاسخ به جوابیه شهرام ارشدنژاد به نقد طباطبایی بر ترجمه‌های «دومین رساله درباب حکومت» جان لاک؛

ترجمه در غیاب تخصص و نزاع مدعیان ترجمه

اسفناک است برای یک خوانندۀ فارسی‌زبان که بداند مترجم یک اثر سیاسی، تفاوت دو واژۀ مهم سیاسی State و Government را نمی‎داند و اقرار می‎کند نه معنای این دو واژه و نه علت تفکیک و نه علیت! تفکیک این دو واژه برایش روشن نیست.بی‌دلیل نیست که برخی از این‌گونه کالاهای بنجل از سوی خوانندگان و به تبع، بازار فروش کتاب جدی گرفته نمی‌شوند و هنوز پس از سال‌ها در انبار ناشر خاک می‎خورند.

پاسخی به نقد جواد طباطبایی بر ترجمه‌های «دومین رساله درباب حکومت» جان لاک؛

نزاع بر سر ترجمۀ فلسفۀ سیاسی تاریخی

جواد طباطبایی نوشته است ترجمۀ من «از نظر نفهمیدن و بی‌معنانویسی آیتی است». خب من کنجکاو می‌شوم ببینم کجا را نفهمیده‌ام. ایراد نخست وی به انتخاب من برای واژۀ «دولت» است و نیز «دولت مدنی» را او نپسندیده و گفته چنین ترکیبی معنا ندارد؛ اما از پیشنهاد واژۀ فنی مناسب از سوی وی هیچ خبری نیست که بگوید معادل درست این واژگان چیست. سپس او به یک اصطلاح کلیدی لاک اشاره می‌کند و می‌گوید من آن را نفهمیده‌ام و غلط نوشته‌ام.

ایران به عنوان ایرانشهر در سخنرانی جواد طباطبایی؛

تاریخ جهان با ایران آغاز می‌شود

از زمانی که در اروپا مفهوم دولت در معنای جدید درست شد، شروع کردند به توضیح اینکه دولت در کجاها بوده و به طور تاریخی ظاهر شده است. یک مورد حرف هگل در حدود ١٨٢٠ در درس‌هایش است که می‌گوید تاریخ جهانی با ایران آغاز می‌شود. زیرا ایرانیان نخستین دولت (der Staat) را درست کرده‌اند. از نظر هگل چین و هند به این معنا دولت نبودند. هگل می‌گوید دولت یعنی دولت جدید که ما در اروپا می‌فهمیم، نطفه‌اش در ایران بسته شده است. هگل می‌گوید چین و هند نظام‌های استبدادی مبتنی بر اقتدار یک شخص بودند، یعنی وحدت شان کثرت را نمی‌پذیرفت.

بهزاد جامه‌بزرگ/ نگاهی به کتاب «لویاتان در نظریۀ دولت تامس هابز» اثر کارل اشمیت؛

تفسیر اشمیت از هابز و تیزبینی آن یهودی مغضوب

آنچه در بررسی نسبت هابز و اشمیت باید مدنظر قرار گیرد این است که قرابت اندیشه‌های هابز و اشمیت هرگز به معنی تبعیت کامل اشمیت از هابز نیست. اشمیت عقل نقاد خود را حتی در قبال هابز که نزدیک‌ترین نظرات را در اندیشۀ سیاسی و نظریۀ دولت را به او دارد، تعطیل نمی‌کند.

گزارشی از همایش «وضعیت فکر سیاسی در ایران معاصر»سید جواد طباطبایی/(۷)؛

اندیشۀ سیاسی چیست و به چه دردی می‌خورد؟

 ایراد اساسی ما این است که یک زبان می‌دانیم (فرض بر دانستن)، اما هیچ‌یک از زبان‌هایی که این منابع اصلی را تولید کردند، یعنی فرانسه، آلمانی، ایتالیایی (در اندیشۀ سیاسی جدید)، یونانی (در اندیشۀ سیاسی قدیم) را نمی‌دانیم. تا زمانی که این‌ها را ندانیم هرگز نخواهیم توانست اندیشیدن درست را یاد بگیریم، چون اساس و پایه‌ها در آنجاست.