شناسهٔ خبر: 25187 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

«مصدق، نفت، ناسیونالیسم ایرانی» زیر نگاه نقد

نهمین جلد کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسید. در این مجلد کتاب «عقاب و شیر»، «مصدق، نفت، ناسیونالیسم ایرانی» و «حقوق زن در قوانین جمهوری اسلامی ایران» نقد و بررسی شده‌اند.

 به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی به‌ عنوان مرجعی تخصصي در حوزه‌ تاريخ انقلاب اسلامي، در راستاي انجام رسالت خود در مطالعه و تدوين تاريخ انقلاب اسلامي و برای ابهام‌زدايي از اين دست آثار، گام جديدي در کنار فعاليت‌هاي پژوهشي متداول خود برداشته و طرح بررسي و نقد آثار مکتوب درباره‌ انقلاب اسلامي ايران را در دستور کار خود قرار داده است که تاکنون ۸ جلد از مجموعه‌ نقد تاريخ‌نگاري انقلاب اسلامي منتشر شده و کتاب حاضر نهمين اثر از مجموعه‌ مذکور و شامل شش مقاله است.
 
نخستین مقاله‌ اين مجموعه، نقد کتاب «عقاب و شير» نوشته «جيمز بيل» است که حسين مولايي آن را نقد و بررسي كرده‌ است. اين کتاب درباره‌ تاريخچه‌ روابط ايالات متحده‌ آمريکا با ايران نوشته شده است. نويسنده در اين کتاب به دنبال بررسي علت قطع رابطه‌ ايران و ايالات متحده بعد از پيروزي انقلاب اسلامي است. وي دلايل بسياري براي قطع رابطه‌ ايران و آمريکا برشمرده که مهم‌ترين آن، ضعف ديپلمات‌هاي آمريکايي و نداشتن شناخت صحيح دستگاه ديپلماسي ايالات متحده از تغييرات ايجاد شده در ايران و  نبود تحليل درست از موقعيت انقلاب اسلامي ايران است.
 
دومين مقاله اين اثر، نقد كتاب «مصدق، نفت، ناسيوناليزم ايراني» اثر «جيمز بيل» و «ويليام لويس» با قلم سلمان صادقي‌زاده است. در اين كتاب به ايدئولوژي ناسيوناليسم و تاثير آن بر جنبش‌هاي قرن بيستم و نيز جنبش ملي‌شدن صنعت نفت، زندگي و اقدامات دكتر محمد مصدق و... پرداخته شده است. فقدان يک دسته‌بندي دقيق و منظم که بتواند نوعي ارتباط ارگانيک ميان بخش‌ها و فصل‌هاي مختلف کتاب ايجاد کند و نيز نپرداختن به جايگاه آيت‌الله کاشاني و طبقات عمده‌ اجتماعي طرفدار وی در جريان وقايع رخداده در اين دوران از جمله نقدهاي نويسنده بر اين كتاب است.



 
سومين مقاله اين اثر، نقد کتاب مصاحبه با محمدرضا شاه اثر «مارگارت لاينگ» است که به قلم داود قاسم‌پور نوشته شده است. يکي از ابزارهايي که رژيم پهلوي براي کسب مشروعيت و تطهير چهره خود بدان دست مي‌زد، سفارش تاليف کتاب يا مقالاتي در وصف شاه و خاندان پهلوي بود و اين کتاب نيز به همین دلیل تدوين شده است. اگرچه اين کتاب در ظاهر براساس مصاحبه‌ «مارگارت لاينگ» با شاه تدوين شده است اما در عمل پژوهشي سطحي و ژورناليستي درباره تاريخ ايران با محوريت محمدرضا شاه و البته مبتني بر ديدگاه‌ها و نگرش‌هاي خاص شاه به تاريخ ايران است. نويسنده سعي کرده است تصويري آرماني و تقدس‌مآبانه از شاه ارائه دهد و در جاي جاي کتاب تلاش می‌کند تا از شاه و خاندان پهلوي چهره‌اي مثبت و موجه ارائه کند.
 
چهارمين مقاله‌ اين مجموعه، نقد کتاب «انقلاب اسلامي ايران از چشم‌انداز نظري» اثر «جيمز دفرونزو» به قلم رشيد جعفرپور است. نويسنده‌ کتاب که از نظريه‌پردازان انقلاب‌هاست، در فصل نخست كتابِ خود به بحث نظري درباره جنبش‌هاي اجتماعي و انقلاب‌ها و در فصل دوم به انقلاب اسلامي و بنيادگرايي اسلامي پرداخته است. وي سرخوردگي توده‌اي منجر به خيزش‌هاي مردمي، جنبش‌هاي سياسي نخبگان ناراضي، انگيزه‌هاي وحدت‌بخش و بحران‌هاي سياسي جدي براي دولت را از عوامل اصلي جنبش‌هاي انقلابي مي‌‌داند و بر همين مبنا، مدعي است که انقلاب اسلامي ايران را مورد بررسي قرار داده است و مي‌بايست به تحليل نقش اين چهار عامل در انقلاب اسلامي مي‌پرداخت.

پنجمين مقاله‌ اين مجموعه نقد كتاب «حقوق زن در قوانين جمهوري اسلامي ايران» اثر شيرين عبادي است كه از سوی علي حيدري نوشته شده است. كتاب مزبور ضمن تشريح حقوق زن از ديدگاه نظام حقوقي ايران با رويكردي انتقادي مباني فقهي و حقوقي، حقوق زنان در جمهوري اسلامي ايران را مورد ‌بررسي قرار داده است. نويسنده معتقد است که قانون اساسي صرفا جايگاه زن را در معناي مادري و در چارچوب خانواده و رويه‌ سنتي همسرداري تعريف کرده است و از كاركرد‌هاي اجتماعي آن براي ورود به اجتماع و در نظر گرفتن حقوق يكسان، غافل شده و نتوانسته حقوق زن را تضمين کند. وي همچنين ادعا مي‌كند كه اين امر سبب شده تا قوانين داخلي با قوانين و اسناد بين‌المللي همخواني و انطباق لازم را نداشته باشد.
 
در ششمين مقاله‌ اين اثر، علي حيدري به نقد کتاب «حقوق زن در ايران» نوشته مهناز افخمي پرداخته است. بعضي مقالات کتاب مذکور، اگرچه به موضوعات قبل از انقلاب اسلامي يعني از سال‌هاي ۱۳۴۲ تا سال ۱۳۵۷ اشاره دارد اما ناقد سعي کرده است تا با تطبيق اين نقدها با تحولات حقوقي در عرصه‌ حقوق زنان، به شبهات مطرح‌شده در اين باره پاسخ دهد. يکي از محورهاي اين کتاب، رفتارشناسي مراجع و روحانيون در قبال حقوق زنان در دوره‌ي پهلوي است که نويسندگان کتاب با نگاهي سطحي به تحولات تاريخي سعي دارند تا با تشريح برخي قوانين، مخالفت مراجع و روحانيون با اين قوانين را به‌عنوان مصاديق مخالفت علما با حقوق زنان نشان دهند.
 
جلد نهم کتاب «نقد تاریخنگاری انقلاب اسلامی» در ۱۹۰ صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای ۶ هزار تومان  از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.

نظر شما