به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از روابط عمومی کتابخانه و مرکز اسناد مجلس؛ «سمیم نور»، نخستین پایگاه مشابه‌یابی متون علمی فارسی در کشور رونمایی شد.

«سمیم نور» یا همان سامانۀ مشابه یاب متون نور نخستین پایگاه مشابه‌یابی متون فارسی است که قابلیت مشابه‌یابی انواع متون درخواستی کاربران اعم از کتاب، مقاله و پایان‌نامه را دارد و در روز ۲۰مرداد ماه ۹۳ در کنفرانس خبری دکتر حمید شهریاری، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) و عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی رونمایی شد و به‌طور رسمی آغاز به کار کرد.

«سمیم نور» سامانۀ مشابهت یابی مقالات و پایان‌نامه‌های علمی است که با اصالت‌سنجی متون ورودی و بررسی سابقۀ آثار تألیفی به خصوص در حوزۀ علوم انسانی و اسلامی کار می‌کند و از پشتیبانی نورمگز (بزرگترین بانک مقالات فارسی علوم انسانی) و نورلایب (کتابخانۀ دیجیتال نور) و دیگر متون و منابع علمی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی بهره می‌برد.

«سمیم نور» در حقیقت یکی از ابزارهای لازم برای سنجش نرخ واقعی تولید علم در کشور است که همچنین به کشف سرقت ادبی و علمی کمک شایان توجهی می‌کند.

از جمله مشخصات و ویژگی‌های کاربری این سامانه می‌توان به مواردی همچون نمایش محل مشابهت میان متن دلخواه با دیگر مقالات قبلاً انتشار یافته، تعیین درصد مشابهت با هر یک از این مقالات و نیز تعیین درصد کلی مشابهت نسبت به همۀ متون و مقالات مقایسه شده با متن کاربر اشاره نمود. همچنین کاربر می‌تواند با نادیده گرفتن خودکار مواردی مانند نقل‌قول‌ها، اشعار، آیات و روایات به افزایش دقت مشابهت‌یابی مورد نظر خود بپردازد و از این طریق بتواند موارد مشکوک به سرقت علمی و ادبی را شناسایی کند.

این سامانه که در آدرس www.samimnoor.ir فعالیت دارد، قادر است تا متون مشابهت‌یابی شده کاربران را در کوتاه‌ترین زمان ممکن مشابهت‌یابی کند.

 رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در مراسم رونمایی از این سامانه که در روز دوشنبه بیستم مرداد ماه در قم برگزار شد،  با اشاره به این که «سمیم نور» یکی از پایگاه‌های ملی کشور است، اظهار داشت: وظیفه اصلی «سمیم نور» اعلام مشابهت‌های متونی است که در مقالات و پایان‌نامه‌های مراکز علمی وجود دارد.

وی با بیان این که رونمایی از سامانه «سمیم نور» یکی از بخش‌هایی است که به دستیابی اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ کمک می‌کند، تصریح کرد: متاسفانه سرقت ادبی در مراکز علمی و پژوهشی یکی از مهم‌ترین مشکلات کشور است و به همین دلیل نیازمند سامانه‌هایی هستیم تا این سرقت‌های علمی را کشف کند.

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی افزود: این سامانه‌ها کمک می‌کنند تا اصالت مطالب علمی و تدوین اثر واقعی مولف مشخص شود.

حجت الاسلام والمسلمین شهریاری با اشاره به اینکه سرقت علمی نه تنها مشکلاتی را در راه توسعه علمی کشور فراهم آورده است، بلکه اساتید دانشگاه‌ها را هم به چالش کشانده است، گفت: این مسئله یک ابهام و ناشناختگی برای ما ایجاد کرده تا نرخ واقعی تولید علم در کشور را ندانیم.

وی با بیان این که سامانه «سمیم نور» یکی از ابزارهای لازم برای سنجش نرخ واقعی تولید علم در کشور است، تصریح کرد: گستردگی مراکز علمی و پژوهشی کشور بدون استفاده از ابزارهای فعالانه امکان کشف سرقت ادبی، تقریباً محال است.

دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی کشور با تاکید بر این که سامانه‌هایی در کشورهای مختلف دنیا برای کشف جعل منابع ادبی و علمی وجود دارد، گفت: این سامانه‌ها از خط و زبان فارسی پشتیبانی نمی‌کردند و لازم بود تا در کشور، سامانه مستقلی را در این زمینه طراحی و پیاده‌سازی کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین شهریاری با بیان این که هرنوع مشابهت‌یابی و یا کشف سرقت ادبی نیازمند بانک اطلاعات غنی و انباشته از متون مورد استناد است، اظهار داشت: همچنین باید دانش فنی کافی در ابزارهای جستجو و هوش مصنوعی وجود داشته باشد تا بتوانیم جعل و سرقت علمی را تشخیص دهیم.

وی با اشاره به اینکه در طی ۳ سال گذشته بر روی ابزار هوش مصنوعی سامانه سمیم فعالیت‌هایی صورت گرفت، تصریح کرد: همچنین مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی یکی از بزرگ‌ترین بانک های اطلاعاتی را در حوزه علوم اسلامی و انسانی در خاورمیانه دارد و در خط و زبان فارسی نیز نظیر ندارد.

عضو شورای عالی فضای مجازی در ادامه با اشاره به ویژگی های سامانه «سمیم نور»، اظهار داشت: ابتدا متنی را بر روی صفحه اصلی این سایت آپلود می‌کنید و قرار می‌دهید و سپس سامانه متن شما را در کمتر از یک دقیقه با مجموعه‌ای از بانک های اطلاعاتی که شامل میلیون‌ها صفحه از مجلات حوزه علوم انسانی و علمی و پژوهشی و مقالات است، مقایسه می‌کند و به شما درصد مشابهت متن را داده و محل دقیق مشابهت دو متون با رنگ‌های مشخصی نمایش داده می شود.

حجت الاسلام والمسلمین شهریاری با اشاره به این که سامانه ممکن است آیات و روایات مشهور و اشعار را نیز تکرارپذیر نشان دهد، گفت: برای این مسئله کاربران می‌توانند با نادیده گرفتن گزینه‌های آیات و روایات و اشعار از تکرارپذیری ممانعت کنند تا دقت در مشابهت‌یابی را افزایش دهند.

وی تصریح کرد: توفیق اصلی پایگاه «سمیم نور» مرهون عوامل فنی مجموعه علوم کامپیوتری نور است که  بزرگ‌ترین سامانه فناوری اطلاعات را در جمهوری اسلامی طراحی کردند و همچنین محققان و پژوهشگرانی که در حدود ۲۰ سال است تلاش می‌کنند تا بانک اطلاعات غنی و قوی داشته باشیم.

رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه با بیان این که امروز در یک پیچ تاریخی در بخش علمی قرار داریم، گفت: با رونمایی سامانه سمیم حرکت مهمی در سطح ملی اتفاق افتاده است و امیدواریم این سامانه بتواند گام‌های مهمتری را بردارد و نهادهایی نظیر وزارت علوم و حوزه های علمیه که متصدی مشابهت یابی و توسعه علمی هستند، بهره‌برداری لازم را داشته باشند.

راه اندازی مینی‌دیتاسنتر تا سه ماه آینده

حجت الاسلام والمسلمین شهریاری با تاکید بر این که نیازمند زیرساخت‌های فناورانه از نظر حجم اطلاعات مبادلاتی و دیتاسنتر هستیم، تصریح کرد: مینی‌دیتا‌سنتر مرکز تا سه ماه دیگر راه‌اندازی خواهد شد.

وی با بیان اینکه پایان‌نامه‌های حوزوی را به عنوان پشتیبان سوم در سامانه «سمیم نور» قرار خواهد گرفت، ابراز داشت: در صورت همکاری دانشگاه‌ها آمادگی داریم با رعایت امانت پایان‌نامه‌های آن‌ها را در سامانه سمیم قرار دهیم و در آینده احتمال انعقاد تفاهم‌نامه با وزارت علوم در این زمینه وجود دارد.

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی همچنین در پاسخ به سئوالی مبنی بر این که تاکنون چنددرصد از منابع اطلاعاتی این مرکز در سامانه سمیم قرار گرفته است، ابراز داشت: نیمی از منابع اطلاعاتی تاکنون در این سامانه ثبت شده است و قطعا تا پایان سال تمام منابع اطلاعاتی را در سامانه سمیم قرار خواهیم داد.

حجت الاسلام والمسلمین شهریاری در پایان با اشاره به کاربران استفاده‌کننده از سامانه سمیم، اظهار داشت: مجموعه نشریات انتشار یافته در قالب علمی و پژوهشی در حوزه علوم انسانی و مجلاتی که با سامانه نور مگز همکاری می کنند به طور مستقل می‌توانند ثبت نام کنند و کاربران عادی نیز تقاضای خود را ارسال می‌کنند تا با توجه به جایگاهی که دارند میزان دسترسی برای آن‌ها مشخص شود.