محمدرضاغریب زاده
فیلم های مستند "در جستجوی پلنگ ایرانی" و " زندگی در کسوف" برای اهالی فیلم و البته مستند سازان، نام هایی آشناست. به مناسبت روز محیط زیست گفتگویی داریم با فتح الله امیری، فیلمساز موفقی که محیط زیست و حیات وحش دغدغه اصلی او در فیلم هایش است. امیری کارشناس ارشد تهیه کنندگی مستند از دانشکده ی صدا و سیما ست و سال ها در حوزه حیات وحش مستند سازی کرده است. او که با ساخت فیلم هایش نگاهی نو به طبیعت و حیوانات داشته، تاکنون موفقیت های چشمگیری در جشنواره های داخل و خارج از کشور کسب کرده است. گفتگویی با ایشان داشتیم و از مستند درباره طبیعت ایران حرف زدیم:
-از شروع فعالیت فیلمسازی و آثارتان بگویید.

معروف ترین اثرم «زندگی درکسوف» است که دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند ازجشنواره ی فیلم فجر، جایزه ی بهترین فیلم سینمای جوان، جایزه ی بهترین فیلم دانشجویان ایران، جایزه ی اول جشنواره ی اورآسیا، جایزه ی اول فیلم مسکو و جایزه ی اول جشنواره ی (بار) در مونته نگرو را کسب کرده است.

شروع فعالیت هایم از سال 1383 با رویکردی متفاوت به حیات وحش آغازشد. فیلم های زیادی در این حوزه تولید کرده ام که «درجستجوی پلنگ ایرانی»، «خزندگان ایران» در7 قسمت، «غروب خجیر»، «حیات وحش ایلام» و... بخشی از این عناوین هستند. اما معروف ترین اثرم «زندگی درکسوف» است که دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند ازجشنواره ی فیلم فجر، جایزه ی بهترین فیلم سینمای جوان، جایزه ی بهترین فیلم دانشجویان ایران، جایزه ی اول جشنواره ی اورآسیا، جایزه ی اول فیلم مسکو و جایزه ی اول جشنواره ی (بار) در مونته نگرو را کسب کرده است.

-نگرش شما نسبت به محیط زیست به ویژه حیات وحش چگونه است؟
حیات وحش کشور ما از لحاظ تنوع زیستی یکی از غنی ترین مناطق کره ی زمین است. به عنوان مثال تنوع زیستی پرندگان ایران معادل کل قاره ی اروپا و برابر با 550 نوع است، یا اینکه گربه سانان ایران از لحاظ تنوع، برابر با گربه سانان اروپا هستند. به ویژه می توان به یوزپلنگ اشاره نمود که 70  قلاده بیشتر درایران وجود ندارد که البته آن ها هم درمعرض انقراض هستند، زیرا در 7 میلیون هکتار و در مناطقی چون توران، دره ی نای بندان طبس و میان دشت پراکنده اند.
-برای حفظ حیات وحش چه پیشنهادی دارید؟
روش های متعددی وجود دارد، ازجمله عدم احداث جاده میان زیستگاه یا عدم حضور دامداران در زیستگاه ها. حضور دام در زیستگاه ها حمایت سگ ها از دام را به دنبال دارد که این موضوع منجر به حمله و کشتار حیوانات زیستگاه می شود.
-تعامل انسان با طبیعت و محیط زیست کمی کمرنگ تر شده است. این موضوع تا چه میزان تهدید کننده است؟
انسان به عنوان گونه ای از پستانداران درتعامل مستقیم با حیات وحش است و اگر تمام گونه ها را بند بند یک تور بدانیم، پس درصورت از بین رفتن یکی ازبندها، تور، ازهم گسسته می شود. دید دیگر این که ما با این تنوع زیستی در کشور چرا نباید از لحاظ اقتصادی با مدیریتی مدون به جذب توریست بپردازیم؟ اگر حضور قاطعانه ی محققین و تلاشگران این عرصه نباشد دیگر نه پارک ملی داریم، نه حیات وحش و نه چرخه ی زیستی.
-به نظر شما دلیل دور شدن از طبیعت و تغییر در زندگی امروزچیست؟

در مورد ساخت فیلم، فیلم نامه را قبل از ساخت به یک بیولوژیست نشان دهند. به این ترتیب کار آن ها دارای شناسنامه ی علمی خواهد بود و لطمه ای به حیات وحش وارد نمی کند. در این صورت این اثر قطعا تاثیر علمی و قابل توجهی خواهد داشت.

آلاینده های هوا، میزان جابه جایی در بارندگی، تخریبات زیست محیطی و... همه باعث تغییرات دنیای امروزمان می شود. طبیعت، بشر و حیات وحش به هم وابسته اند اما درعصر معاصر پیش لرزه های تغییر اقلیمی را می بینیم.
-چگونه می توان ضرورت حفظ و بکر ماندن حیات وحش را دنبال کرد؟
از طریق آموزش دوران کودکی، کتب درسی و همچنین روزنامه ها، سایت ها، رسانه ی ملی، فیلم های داستانی، مستند، انیمیشن های کوتاه، عکس و برگزاری همایش ها که قطعا همه این ها در آگاهی و اطلاع رسانی بسیار موثرند.

-درمورد ایده ها و دغدغه ی پرداخت به حیات وحش بفرمایید.
ما بر اساس اطلاعاتی که در بحث با محققین این عرصه برایمان به وجود می آید، ایده ای را ایجاد کرده وپرورش می دهیم. این موضوع دغدغه ی ساخت اثری از حیات وحش با پیشینه ی علمی را به دنبال خواهد داشت.
-رابطه ی هنر وحیات وحش از دیدگاه شما چگونه است؟
این موضوع رابطه ی علت ومعلولی دارد. از این جهت که یکی از وظایف عمده ی هنر، ارائه دانش درستی ازحیات وحش است که باید آن را به مخاطب منتقل کند، تا از این طریق مخاطب برای حفظ طبیعت تشویق شود. هر دو مقوله بسیار ظریف و حساسند؛ چرا که اگر اطلاعات غلطی از طریق فیلم و دیگر رسانه ها به مخاطب ارائه شود، ممکن است آسیب حیات وحش را به دنبال داشته باشد. یکی از اتفاقات بدی که توسط بعضی از هنرمند نماها می افتد، این است که طبیعت را طبق تخیل خود تعریف می کنند و در نهایت اطلاعات غلط و اشتباهی را منتقل می کنند.
-توصیه ی شما به فعالان عرصه ی محیط زیست و حیات وحش چیست؟
چنانچه سعی دارند در این عرصه فعالیت کنند و یا تولید اثری هنری داشته باشند، پژوهشی گسترده داشته باشند و حتی در مورد ساخت فیلم، فیلم نامه را قبل از ساخت به یک بیولوژیست نشان دهند. به این ترتیب کار آن ها دارای شناسنامه ی علمی خواهد بود و لطمه ای به حیات وحش وارد نمی کند. در این صورت این اثر قطعا تاثیر علمی و قابل توجهی خواهد داشت.
-درپایان اگرصحبتی دارید بفرمایید.
باید قدر داشته های حیات وحش و محیط زیست را به خوبی بدانیم و با اهداف زودگذر مانند ساخت سد و جاده حیات وحش را دچار تهدید و انقراض نکنیم، چرا که هیچ جایگزینی برایشان وجود ندارد، همیشه زمان برای احداث جاده هست اما محیط زیست و حیات وحش احداث شدنی نیستند، بلکه حفظ کردنی اند. اگر در بخش صنایع، فعالیت ها، کارشناسی شده باشد، قطعا حفظ محیط زیست را در پی خواهیم داشت.